16
Heemschut
Uiteindelijk ligt het in de bedoeling de geplande
ontwikkelingen voor het gebied van de Regiovisie vast
te leggen in een provinciegrens-overschrijdend streek
plan. Een toe te juichen ontwikkeling. Maar helaas, de
eerste uitwerking van de Regiovisie getuigt noch van
een gedegen analyse van het gebied noch van een goed
doordacht plan. Veel van de planvoorstellen houden te
weinig rekening met de bestaande landschappelijke
kwaliteiten.
Esdorpenlandschap
Noord-Drenthe kent een grote variatie aan land
schapstypen. De beekdalen die het Drenthse Plateau
doorsnijden, gaan in Noord Drenthe over in brede
beekdalvlakten en uiteindelijk in een laagveenland-
schap dat zich voortzet in de provincie Groningen.
De Hondsrug, die de oostelijke begrenzing van het
Drentse plateau vormt, loopt in het noorden door tot
middenin de stad Groningen. Ten oosten van de
Hondsrug ligt het Hunzedal met daarachter het uitge
strekte veenkoloniale landschap.
Noord-Drenthe kent vier beeksystemen met van west
naar oost het Peizerdiep, het Eelderdiep, de Drenthse
Aa en de Hunze. Nergens in Nederland komt het
esdorpenlandschap nog zo gaaf voor als in Drenthe.
Het stroomdallandschap van de Drentse Aa met
aanliggende gebieden is één van de mooiste voorbeel
den van het esdorpenlandschap.
Groentesoep-concept
Het grootste bezwaar van de eerste opzet van de
Regiovisie is dat de plannen onvoldoende rekening
houden met de karakteristieke kenmerken van het
gebied. Tussen Groningen en Assen ontstaat als de
plannen volgens deze visie uitgevoerd worden, een
soort Belgisch landschap, ook wel het Verdriet van
Drenthe genoemd.
Voorgesteld is om buiten de dorpen langs de wegen in
het buitengebied woningbouw toe te staan in combina
tie met brede bossingels. De opstellers van de Regiovisie
verwachten dat uit dit vormloze groentesoep-concept
een 'landgoederenlandschap' zal ontstaan.
Verder vinden deze plannenmakers het nodig om
langs de westrand van het stroomdallandschap van
de Drenthse Aa plaatselijk woningbouw mogelijk te
maken. Het Drenthse Aa-gebied heeft nationaal en
internationaal zodanige betekenis en erkenning voor
wat betreft de kenmerken van natuur en landschap dat
er geen sprake kan zijn van ontwikkelingen in dit
gebied die deze waarden ondermijnen.
Overgangen
Zoals het er nu naar uitziet, zal de Regiovisie een jaren
lange ontwerptraditie in Drenthe voor het buitenge
bied teniet doen. Het buitengebied is tot nu toe - op
enkele nieuwe ruilverkavelingsboerderijen na - nage
noeg vrij gebleven van bebouwing. Ook is en wordt in
landinrichtingsverband veel zorg besteed aan de over
gang van het dorp naar het buitengebied.
Een goed voorbeeld hiervan is de westrand van het
dorp Vries. Hier werd op een strook van ongeveer 50
meter breed tussen de woonwijk en de es een bomen-
weide aangelegd. Wat betreft de vorm vertoont deze
strook overeenkomsten met een brink. Vanaf de es is
de bebouwing tussen de bomen door zichtbaar en
vanuit de woonwijk blijft op dezelfde manier de es
zichtbaar.
In de herinrichting Roden-Norg, waarvan de plannen
binnenkort in uitvoering komen, is eveneens veel zorg
besteed aan het versterken van de hoofdkenmerken van
het landschap, zoals het verdichten van de beekdalrand-
beplantingen en het verzwaren van de esrandbeplan-
tingen.
In de Regiovisie wordt te gemakkelijk beweerd dat de
landbouw in de toekomst een te verwaarlozen functie
zal vervullen in het buitengebied van Noord-Drenthe.
Wanneer onverhoopt dit bewaarheid zou worden, zou
dit een ramp voor het Drentse landschap betekenen,
omdat in deze zienswijze de belangrijkste beheerders
van het landschap dan mogelijk uit grote delen van
Noord Drenthe verdwenen zouden zijn.
Tegenover deze visie staan overigens landinrichtings
projecten, als de herinrichting Roden-Norg, waarin
naast plannen voor natuur en landschap voorstellen
worden gedaan het gebied zó in te richten dat de land
bouw ruime ontwikkelingsmogelijkheden heeft gèdu-
rende de eerste decennia van de 21ste eeuw.
Provinciaal Omgevingsplan
Terwijl verschillende werkgroepen bezig zijn de
Regiovisie te concretiseren, werkt de provincie Drenthe
aan het Provinciaal Omgevingsplan (POP) dat voor
Drenthe richtinggevend zal zijn voor toekomstige
ontwikkelingen en zeer zeker ook voor de Regiovisie.
Voor wat het Drentse deel van de Regiovisie betreft,
kan dan ook met enig vertrouwen de toekomst tege
moet worden gezien. Overigens, naast negatieve
aspecten bevat de Regiovisie ook positieve voorstellen,
zoals het voornemen nieuwe woningen in eerste
instantie in de beide steden Groningen en Assen te
bouwen en het plan om de nieuwe bedrijventerreinen
vooral langs de A7 en de A28 te ontwikkelen.
Het is voor Noord-Nederland van belang om de eigen
ontwerptraditie verder te ontwikkelen en niet klakkeloos
de ontwerpmethoden over te nemen die in West-
Nederland worden gehanteerd en van daaruit op popu
listische wijze ook voor de rest van Nederland worden
aangeprezen. Noord-Nederland moet leren beter voor
zichzelf op te komen en meer gebruik te maken van de
eigen sterke punten.
Harry Berg is landschapsarchitect BNT
en werkzaam bij de Dienst Landelijk Gebied van het ministerie
van LNV. Tevens is hij lid van de Provinciale Commissie van
de Bond Heemschut in Drenthe.
juni 1997
