Heemschut
11
Dit blokje eenvoudige woningen aan de
Kolonievaart kreeg in de volksmond de bijnaam
de Tien Geboden.
hebben gedaan en in de toekomst nog zullen
doen. Velen stelden zich de angstige vraag: zal
Veenhuizen Veenhuizen blijven?
Een stap in de goede richting was de aanwijzing
van Veenhuizen tot rijksmonument een aantal
jaren geleden. Daarbij lag het belang niet zo
zeer in de kwaliteit van het individuele pand als
wel in de samenhang met de overige bebouwing
in vormgeving, materiaal- en kleurgebruik.
Het gekke is dat dit de bebouwing in
Veenhuizen tegelijkertijd zo kwetsbaar maakt,
want verandert één pand en de rest niet, dan
ontstaat er een breuk in het totaalbeeld.
Beeldkwaliteit
Zoals overal in Nederland biedt ook in
Veenhuizen het bestemmingsplan het ruimte
lijk ordeningskader. Waar een bestemmings
plan evenwel minder aandacht aan schenkt, is
de mogelijke of gewenste ontwikkeling bij het
beheer en de vormgeving van het gebied. Dat
was de reden waarom de afgelopen tijd een
speciale beeldkwaliteitsparagraaf bij het
Bestemmingsplan Veenhuizen ontwikkeld is
waarin de beeldkwaliteit van de verschillende
gebouwen en landschapselementen geanaly
seerd werd en waarin richdijnen werden gefor
muleerd voor toekomstige ontwikkelingen.
Met name aan de detaillering is in deze zogehe
ten Uitwerkingsparagraaf veel aandacht besteed.
Zo is bijvoorbeeld in het plan een passage
Het zogeheten Werkgesticht bij het voormalige
Tweede Gesticht kwam gereed in 1823 en is
daarmee bet oudste gebouw van Veenhuizen.
uitsluitend gewijd aan deuren, kozijnen en
ramen: onderdelen die kwetsbaar zijn en dus
sneller een onderhoudsbeurt nodig hebben.
Ook staat de Uitwerkingsparagraaf uitgebreid
stil bij de tuinen en erven van Veenhuizen: rijke
tuinen bij de woningen van de hoge ambtena
ren, eenvoudige tuinen bij de eenvoudiger
huizen. Het plan somt een aantal karakteris
tieke beeldkwaliteiten ervan op en geeft zelfs
een beplantingenlijst met bomen, struiken en
hagen die bij het karakter van de oude tuinen en
erven passen.
De uitwerkingsparagraaf werd onlangs in de
vorm van de brochure De trots van Veenhuizen
aan bewoners en gebruikers gepresenteerd. Het
is te hopen dat deze handreiking de mensen van
Veenhuizen behulpzaam kan zijn hun eigenzin
nige dorp te bewaren en hen uitgangspunten
kan bieden om nieuwe ontwikkelingen goed in
te passen.
DrsJ.B. T. Kruiger is medewerker van het
Steunpunt Monumentenzorg Drenthe
(Dit artikel is gedeeltelijk gebaseerd op de
bijdrage die de auteur eerder schreef voor het
boek Veenhuizen - Een erfenis voorde toekomst
(Groningen. 1994). Kruiger was nauw
betrokken bij het ontwikkelen van de
Uitwerkingsparagraaf Beeldkwaliteit
Veenhuizen die in het artikel centraal stond.
juni 1997
