V
Toorenburg B.V.
Bronkhorst
metaaldakgroep
ALS KWALITEIT EEN VOORWAARDE IS
LEIDEKKERSBEDRIJF
Zilverstraat 52 - 2544 EL Den Haag
Tel. 070-3457975/3297110/3657624
Fax 070-3299059
Gespecialiseerd in:
Natuurleien
Lood-, koper- en zinkwerk
Leipannen
8
Heemschut
juni 1997
geleidelijk ook bebouwd zodat het dorp later
meer brinken had. Een goed voorbeeld is Norg
met drie brinken en Zuidlaren dat er liefst tien
telt.
De Drentse brinken hebben gewoonlij k geen
gesloten wanden, zoals men in steden aantreft,
en de bebouwde percelen liggen op vrij grote
afstand van elkaar. Er zijn vaak onregelmatig
verspreide open ruimten waardoor er vanaf de
brink steeds zicht blijft op het landschap buiten
het dorp. De grond was niet volgens een vast
patroon verkaveld en paste daardoor goed bij
het omringende landschap.
Natuurlijke groei
Vanouds lopen de wegen van buitenaf naar het
hart van het dorp toe. Het wegenpatroon is in
de loop van de tijd grotendeels op een natuur
lijke wijze gegroeid uit de doorgaande wegen
en de koeien- en schapendriften.
Vrijwel alle wegen in het dorp slingeren een
beetje. Ze hebben een onregelmatig, breed
profiel tussen de bebouwing. Hoewel er tegen
woordig wel hekken en andere erfscheidingen
in een Drents dorp voorkomen, was er oorspron
kelijk geen duidelijke scheiding van het erf naar
de weg toe.
De bebouwing van overwegend Saksische
boerderijen heeft over het algemeen een lage
gootlijn en grote dakvlakken. De dakhelling is
meestal 40 graden en er is vaak een rieten dak
bedekking (vroeger stro). De gevels zijn uitge
voerd in bruine baksteen. De meeste in de 19de
eeuw gebouwde woningen van de notabelen
wijken hiervan af door een hogere gootlijn, een
pannendak en veelal lichte tinten schilderwerk.
Delen van de gevels zijn vaak in natuursteen of
een gepleisterde imitatie daarvan uitgevoerd.
Verschimmeling
Veel esdorpen in Drenthe zijn in hun karakte
ristiek ernstig aangetast doordat er woonwijken
zijn gebouwd met de stedenbouwkundige
structuur van een 'dambord' die dus niet past
bij het slingerende wegenbeloop van het oude
dorp. Bovendien werden er de laatste jaren
woningen gebouwd met lichtgekleurde of
witte 'baksteen' en met lichtgrijze dakpannen.
In Drenthe hebben we er zelfs een naam voor:
de verschimmeling.
Een tweede probleem waar met name de
grotere Drentse dorpen mee te maken hebben
gekregen is het feit dat er middenin het dorp
veel van de open gebieden bebouwd werden,
waardoor het zicht op het omringende land
schap verloren ging. Ik noem hier als voorbeel
den Borger, Westerbork en Zuidlaren.
Borger is nu doorsneden door een provinciale
weg. Vlakbij de rotonde, waar de Hoofdstraat
deze weg kruist, staat de gedeeltelijk 14de-
eeuwse hervormde kerk. Door de omringende
bebouwing kan men van daaruit nauwelijks meer
iets van het open landschap zien. Bovendien is
het gemeentehuis, dat ten noorden van de kerk
ligt, kortgeleden naar het zuiden uitgebreid met
een lelijk rechthoekig blok dat niet bij de kerk
past.
Maat en schaal kloppen niet altijd
Soms werden er in dorpen gebouwen gereali
seerd die in maat en schaal niet binnen de
bebouwing van het oude dorp passen. Zo ligt
in Zuidlaren de Prins Bernhardhoeve zo domi
nant aan de brink met al zijn glas en aluminium
dat de nog bestaande oude bebouwing erbij in
het niet verdwijnt. En dat terwijl je even verderop
de schitterende 17de-eeuwse havezate Laarwoud
vindt. Als derde voorbeeld noem ik Westerbork
waar men kortgeleden vlakbij de grote brink de
oude melkfabriek heeft afgebroken om daar een
flatgebouw in vier lagen te kunnen realiseren.
Het is slechts een aantal voorbeelden! Dé grote
taak waar Heemschut zich in Drenthe voor
geplaatst weet, is dit soort aantastingen zoveel
mogelijk te voorkomen opdat de karakteristiek
van de esdorpen behouden kan blijven.
irP.C. Groen b.i.s. is voorzitter van de Provinciale
Commissie van de Bond Heemschut in Drenthe.
<39*
Vraag vrijblijvend
offerte en inlichtingerj)
voor heel Nederland:
noordlaren (Gr.)
Gebr. Bronkhorst bv
Lageweg 41
9479 PA Noordlaren (Gr.)
Tel. (050) 40 91 455 (4 lijnen)
Fax(050) 40 92 581
Postbus 150
9470 AD Zuidlaren (Dr.)
