v -r •-
april 1997
Heemschut
7
in. Maar de beste ervaringen heb ik toch eigen
lijk met de plantenspuit. Ik benevel een bepaald
oppervlak, laat dit inweken, in die tijd kan ik
ergens anders gaan sproeien en kom even later
terug. Het behang komt er dan in flinke stroken
af, soms meerdere banen naast elkaar zelfs.
Tijdsbesparing en een optimaal resultaat gaan
zo hand in hand.'
'Waar laatje vervolgens de oogst van al dat noeste
genevel en gepeuter?'
'In het begin lag alles gewoon thuis op zolder,
min of meer uitgevlakt in vuilniszakken. Maar
op een gegeven moment groeide ik daar compleet
uit. Ongeveer tegelijkertijd studeerde Marieke
Knuijt af op historische behangsels, werd de
collectie voor het eerst in Hilversum tentoon
gesteld en bewerkstelligden enkele Utrechtse
monumentenzorgers de ruimte hier in het
Pandhuis. De omstandigheden zijn ook hier
nog niet ideaal. We willen het behang zoveel
mogelijk opbergen in speciale kartonnen
dozen, met zuurvrij papier tussen de verschil
lende monsters. Om dat voor elkaar te krijgen
zijn we druk bezig met fondsenwerving.'
'Datpapieren behang zoals wij dat tegenwoordig
kennen wanneer komt dat nu eigenlijk echt "in
'Het oudste papierbehang is aangetroffen in
Engeland, in Cambridge en is aantoonbaar
gedateerd uit 1509. Dan zijn er in Antwerpen in
een huis in de Bergstraat heel oude behangsels
aangetroffen. De eer van het oudst tot nu toe
gevonden behang komt in ons land Middelburg
toe, gedateerd: op 1599. Utrecht behoort
ondanks zijn schat aan zeer oude gebouwen
toch echt tot de jonkies, zo midden achttiende
eeuw. De massale productie komt eigenlijk pas
echt goed op gang met de massaproductie van
allerlei andere bouwmaterialen, na 1850.'
'Wat is nu het belang van al die kennis over dat
oude behang
'Je komt geweldig veel te weten over verande
ringen in smaak, vormgeving, leefwijze maar
ook over de productiewijzen van het behang
zelf. Van betrekkelijk kleine velletjes handge
schept papier, met blokstempeling, via
geschept papier vanaf de rol naar de moderne
fabricage-methoden. Dat laatste verschaft dan
weer, bij gebrek aan beter, een ruw daterings
middel voor een huis in zijn geheel, of bepaalde
interieur-onderdelen in verband waarmee het
behang wordt aangetroffen. Maar het leukste
is toch de mode- en statusgevoeligheid van een
samenleving. Jugendstil? Het duurt maar kort,
maar je komt het werkelijk overal tegen.
Intellectuelen? Die herken je achter elkaar aan
hun voorkeur voor licht en volledig patroon-
Empirebehang uit ca 1815 met firma-stempel
achterop.
Papierbehang (ca 1810, Utrecht) met imitatie
gordijnen, bloemslingers en medaillons.
loos behang, vaak gewoon wit. Zal ik je eens
wat vertellen?... Wij hebben thuis niet eens
behang. In zo'n middeleeuws huis? Ga weg,
gewoon gewitte muren met hier en daar een
stukje behang achter glas in een lijstje.'
'Heb je enig idee hoe we historisch waardevolle
behangsels kunnen beschermen?'
'Héél waardevolle dingen kun je, als ze nog
volkomen gaaf en op hun oorspronkelijke plaats
aanwezig zijn natuurlijk gewoon laten zitten en,
als extra bescherming, opnemen in je redenge
vende omschrijving. Het chinoiserie-behang
van de buitenplaats Oud Amelisweerd is daar
een bekend voorbeeld van. Voor het overige
geldt: verzamelen, beschrijven, tentoonstellen
en onderzoeken, kortom het werk dat de
Stichting nu al weer ruim vijfjaar verricht.'
Later als we weer buiten lopen op straat blijkt
hoezeer BertMaes onderzoeker, bioloog én
bouwhistoricus in één is. 'Ik ben op dit ogen
blik weer veel met biologie bezig, maar ben
tegelijkertijd als ik nog eens een historisch
document tegenkom steeds gespitst op vermel
dingen over bomen en boomonderhoud in
relatie tot oude gebouwen, een nog volledig
braakliggend onderzoeksterrein.' Dus wie van
de Heemschut-lezers daar tijdens een onder
zoek iets over tegenkomt....
Stichting Historische Behangsels en Wanddecoraties
in Nederland. Secretariaat: Drostestraat 22, 3958
BKAmerongen.
Meer weten? Lees: Achter het Behang. Vierhonderd
jaar wanddecoratie in het Nederlandse binnenhuis.
(Nog verkrijgbaar bij De Slegte voor f24,50).
Leo van der Meule is PR-medewerker van
Heemschut Zuid-Holland.
