april 1997 Heemschut 27 mooiste kamers in de Amsterdamse grachten huizen. De 'sael' heeft geen uitzicht op de gracht, wel meestal op smalle, diepe tuinen. Kwetsbaar Naast de genoemde zaken in de voor-en achter kamer in het voorhuis kent de zaal gestuca- doorde plafonds met bijvoorbeeld een beschil dering op doek. Boven de twee deuren zijn regelmatig deurstukjes te zien, ook op doek. Een derde beschildering kan een schoorsteen stukje zijn. Boven de schouw kan ook een spiegel aanwezig zijn. Een tweede spiegel kan de penantspiegel zijn tussen de twee ramen in de achtergevel. Al deze interieur onderdelen zijn kwetsbaar. Bij verkoop wil een oude eige naar nog wel eens spiegels en beschilderingen meenemen. Het meest bijzondere zijn die Amsterdamse grachtenhuizen waar meestal in de zaal de wanden voorzien zijn van beschil derde behangsels. Dit is nog maar op 22 adressen het geval. Gezien het zeer monumentale karakter van deze kamers lijkt het mij verstandig om jaarlijks die kamers met beschilderde behangsels te laten inspecteren door ambtenaren van monu mentenzorg. Altijd dezelfde huizen Wat mij verder opvalt is dat als er Amsterdamse interieurs worden afgebeeld altijd dezelfde huizen hiervoor gebruikt worden: Herengracht 284, Keizersgracht 317, Herengracht 475. Hierdoor krijg je het (verkeerde) beeld dat alleen in deze overbekende huizen de interieurs bewaard zijn gebleven. Ik heb geprobeerd uit een enorme hoeveelheid - zoals gezegd uit ±25.000 dia's - sommige facetten van Amsterdamse interieurs te laten zien. Het inwendige begint meestal met een monumentale gang. De mooiste gangen in Amsterdamse huizen dateren uit de Lodewijk XTV-periode (±1710 - ±1745). In die periode is er op grote schaal met voorstellingen in het stucwerk gewerkt. In een latere periode blijven die voorstellingen achterwege en worden enkel in het stucwerk bepaalde ornamenten constant herhaald. Bij gebrek aan ruimte heb ik niet laten zien: ingebouwde pronkkasten of buffetkasten, dubbele deuren met prachtige lijsten daarop, stucbeelden in gangen, marmeren fonteintjes, secretenwanden (oude WC's op binnen plaat sen), pompen in antieke keukens, spiegels in fraaie lijsten. Het wordt tijd dat er een mooi boek komt met alle interessante interieurs afgebeeld. Een werktitel is er al: Amsterdamse grachtenhuizen in woord en beeld. Hans Tulleners is schrijver, journalist en monu- mentenzorger te Amsterdam. Op de eerste verdieping van Lauriergracht 2 bevindt zich een beschildering op doek. Deze laat putti zien, in de weer met kersen. Ook op tamelijk onbekende grachten zijn huizen met belangwekkende interieurs. Een verrassing is Lauriergracht 2 met zijn fraaie klokgevel uit 1724. Alle dia's van Hans Tul leners.

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1997 | | pagina 29