Literatuur
eeuw. Wie geïnteresseerd is in de na
oorlogse geschiedenis van Nederland
kan in Flevoland zijn hart ophalen.
Het verbaast me niet dat het bestuur
van Heemschut vrij gemakkelijk
mensen bereid vond om zitting te
nemen in de op te richten Provinciale
Commissie. Flevolanders zijn trots op
hun provincie en zeker geïnteresseerd
in de geschiedenis van hun woon
gebied. Een aardig voorbeeld hiervan
zijn de Cultuur Historische Jaarboe
ken die door het Sociaal Historisch
Centrum voor Flevoland worden uit
gegeven. Uitgerekend op de dag dat
de eerste voorbereidingsvergadering
voor de Provinciale Commissie
gehouden werd, verscheen tevens het
Jaarboek 1995. De titel van dit jaar
boek spreekt voor zich: Het Zuider-
zeeproject: Flevolands Industrieel
Erfgoed.
van het tempo waarmee de techniek
verandert dat industriële monumen
ten steeds jonger worden.
Landbouwmachines
Wat voor gemalen geldt, gaat zeker
ook op voor landbouwmachines. In
het jaarboek staan verschillende foto's
van ontginningswerktuigen. Als een
polder droogvalt, duurt het nog jaren
voordat de grond geschikt is voor de
landbouw: er moeten greppels gegra
ven worden, drainagebuizen in de
grond gelegd, storende lagen om
geploegd, etc. Hiervoor worden de
meest uiteenlopende machines
gebruikt. Bij de ontginning van de
Zuiderzeepolders is een deel van deze
machines voor het eerst op grote
schaal ingezet. Een reden te meer om
te proberen in ieder geval een aantal
van deze ontginningswerktuigen te
behouden.
Woning in functionalistische stijl in het ruim opgezette Nagele.
Modern gemaal
Bladerend door zo'n jaarboek krijg
je een eerste indruk van het mogelijk
werkterrein van de PC-Flevoland.
In een van de bijdragen uit de bundel
wordt een pleidooi gehouden om het
gemaal Vissering te Urk, een verticale
centrifugaalpomp aangedreven door
een van de eerste moderne typen com
pacte dieselmotoren, als monument
aan te wijzen. Het is tekenend voor
de snelheid van de technische ontwik
kelingen dat het gemaal Vissering pas
vijfenvijftig jaar oud is. De landaan
winningen uit de 19de eeuw zijn nog
drooggelegd met behulp van de
stoommachine. De gemalen van de
Zuiderzeepolders werden voor een
belangrijk deel aangedreven door
dieselmotoren. Het zal niet lang meer
duren en dan zijn de dieselgemalen
verdrongen door electrisch aange
dreven pompen. Het stoomgemaal
Cruquius van de
Haarlemmermeerpolder was pas
negentig jaar oud toen het voor sloop
werd behoed; het is een logisch gevolg
Archeologische vondsten
Het drooggelegd land van de Provincie
Flevoland heeft in haar korte geschie
denis al een schat aan archeologische
vondsten opgeleverd. Bijzonder voor
Flevoland zijn natuurlijk de scheeps
wrakken die op de voormalige bodem
van de zee zijn aangetroffen. Een deel
van de kennis die dit opgeleverd heeft,
is toepast bij het Batavia-project, de
reconstructie van het VOC-schip.
Het succes van dit project heeft er toe
geleid dat inmiddels de bouw gestart
is van een replica van 'De Zeven
Provinciën', het schip van niemand
minder dan MichielAdriaensz. deRuyter.
Restauratieplan
Ieder Jaarboek eindigt altijd met een
jaaroverzicht van de Provincie. Het
afgelopen jaar zijn er stemmen op
gegaan om de lichtwachterswoning
Oud-Rraggenburg te restaureren.
De woning is in particuliere handen
en aangewezen als monument. Is dit
geen eerste uitdaging voor de PC-
Flevoland?
De markante poldertoren van Emmeloord (1958)
in aanbouw.
Burcht van Kuinre herbouwen?
Een heel wat ingrijpender restauratie
plan is aangezwengeld door de com
missaris der Koningin van Flevoland,
de heer Lammers. Hij opperde het idee
om de burcht van Kuinre te herbou
wen. In eerste instantie klinkt zo'n
reconstructie heel verleidelijk maar
er zitten natuurlijk heel wat haken
en ogen aan: er is weinig bekend over
het uiterlijk van het kasteel, op een
archeologische vindplaats mag niet
gebouwd worden en dan hebben we
het niet eens over de financiering van
zo'n ambitieuze onderneming. Ook
dit lijkt me een kwestie waar de toe
komstige PC-leden hun tanden op
stuk kunnen bijten.
Al lezend en schrijvend begin ik me
steeds meer af te vragen waarom het
eigenlijk zo lang heeft moeten duren
voordat het initiatief genomen werd
om een PC-Flevoland in het leven te
roepen. Zo maar wat vragen die me te
binnen schieten: hoe staat het dorp
Nagele, een monument van het
'Nieuwe Bouwen', er na veertig jaar
bij?; wat is er gebeurd met de resulta
ten van de MIP-inventarisatie?; is er
voldoende geld beschikbaar om de
oude dorpsbebouwing van Urk in
stand te houden?; wie houdt in de
gaten of er geen oude dijklichamen
verdwijnen of dat een bijzonder
gemaal of sluizencomplex zo maar
gemoderniseerd wordt? Agenda
punten genoeg dus voor de eerste
vergadering van de PC-Flevoland.
Drs.Math Berkers is geograaf te Raalte
Het Zuiderzeeproject - Flevolands
Industrieel Erfgoed. Cultuur Historisch
Jaarboek voor Flevoland 1995.
Drs. G.H.L. Tiesinga, eindredactie.
ISBN 90-72380-53-3
Prijs f29,50
9
