Behoud en beheer van de
Amsterdamse binnenstad
H
iiïS
40 jaar Stadsherstel Amsterdam
ANNE-MARIE TEN CATE
Dit jaar vierde de Amsterdamse Maatschappij tot Stadsherstel N. V. haar
veertigjarig bestaan. Met 400panden in eigendom is de maatschappij in die
40 jaar uitgegroeid tot de grootste restaurerende instelling van het land. De
ojfïciële viering vond plaats op 29 augustusj.l. Gedurende het afgelopen jaar
verschenen er vier uitgebreide Nieuwsbrieven. In elke Nieuwsbrief wordt
telkens tien jaar uit het bestaan beschreven door een nauw bij Stadsherstel
betrokken persoon. In dit artikel wordt de inhoud van de verschillende
Nieuwsbrieven aangestipt, waarna de toekomstperspectieven door de directeur
mr. W.M.N. Eggenkamp uiteen worden gezet.
ftni
De oudste restaurerende instellingen
in Nederland zijn de Vereniging
Hendrick de Keyser (1918) en Het
Wijnhuifonds te Zutphen (1927).
Pas na de Tweede Wereldoorlog zou
het aantal tot ruim dertig toenemen.
De Amsterdamse Maatschappij tot
Stadsherstel N.V. werd in 1956 op
gericht en koopt, herstelt en verhuurt
panden. Het belangrijkste ishet
behoud van de binnenstad, waarbij
het belang van de volkshuisvesting
centraal staat. Met name daar, waar
woonruimte verloren dreigt te gaan in
panden die voor het straatbeeld karak
teristiek zijn...'; dus behoud van de
(oorspronkelijke) woonfunctie in de
historische binnenstad. De voorkeur
gaat daarbij uit naar hoekpanden, waar
van het herstel een enorme positieve
uitstraling heeft. Hetgeen betekent dat
er ook beeldbepalende, 'niet-monu-
menten' worden aangekocht, waarvan
herstel door beperkte subsidiemoge
lijkheden een zware last is. Het feit
dat de Amsterdamse binnenstad nog
steeds geen officieel beschermd stads
gezicht is, wordt hier wederom gevoeld.
In het jubileumjaar stond een derge
lijke pand, Herenstraat 36, centraal,
waarvoor een tekort van 150.000
gulden bestaat. Daarom geen kostbaar
Jubileumboek, maar een ledenwerf-
en inzamelingsactie ten behoeve van
de financiering van dit pand.
Niet alleen herstel en restauratie,
maar ook de invulling van gaten in de
vorm van reconstructie en aangepaste
nieuwbouw behoren tot het werkter
rein van de instelling.
Nieuwsbrieven
De eerste tien jaren werden opgete
kend door drsM. Burkunkals mede
werker verbonden aan Stadsherstel.
Het spreekt voor zich en de foto's tonen
het aan, dat gebrek aan interesse voor
monumenten en de Tweede Wereld
oorlog de binnenstad er bedroevend
uit deden zien. Een scherp betoog van
Geurt Brinkgreve voor 'De Amster
damse Kring' in oktober 1954 leidde
twee jaar later tot de oprichting van
Stadsherstel. Hij wees op de verstrek
kende stedebouwkundige ontwikkeling
(cityvorming) en de drie grootste ge
varen, die de stad bedreigden: bouw
kundig verval, verkeersdrukte en toe
name van bedrijven. De waanzinnige
dempingsplannen (15 grachten) van
Panden aan Korte Prinsengracht 5,7 en 9 In Amsterdam, voor en na de restauratie door Stadsherstel in 1966. Foto Gem. Bureau Monumentenzorg.
31
