Bioscoop Thalia, Kruiskade 55 te Rotterdam. Foto H.A. Voet.
en die sterk refereren aan de betonnen
PTT-toren uit de jaren zeventig.
Inmiddels wordt er een ontwikkelaar
genoemd als nieuwe eigenaar van het
PTT-gebouw; het is nog onduidelijk
welke plannen deze heeft met het
gebouw en de grond.
St.Lucia-school
Het Comité Wederopbouw heeft zo
ongeveer de St. Lucia-school (her)ont-
dekt. Dit gebouwtje ligt verscholen in
zo'n typisch Rotterdamse expeditiehof
die buiten de normale looproutes ligt.
St. Lucia was om meerdere redenen
een ontdekking. Hier deed zich een
interessant voorbeeld van functie
menging voor: de school was bovenop
garagebedrijf Ben Maltha gesitueerd.
Hoewel het team het voordeel had van
een makkelijke toegang tot de archie
ven en de persoon van architect Leo
de Jonge, ontspon zich een moeizame
affaire rondom de school. De eigenaar
wilde de school het liefst verkopen en
er was een ontwikkelaar die er een
parkeergarage wilde bouwen. Onder
druk van onder andere het Comité
Wederopbouw, besloot de gemeente
het gebouw voor te dragen als
gemeentelijk monument.
Gedurende deze gang van zaken kreeg
het team helaas geen toestemming
van de eigenaar het gebouw intern
te onderzoeken; architect Wilfried
van Winden, architectuurhistoricus
Noor Mens en student Lisette Kappers
moesten het doen met een aantal
kiekjes. Van de school is een ontwerp-
analyse gemaakt met de conclusie dat
een sociaal-culturele bestemming de
meeste kansen biedt het gebouw in
zijn waarde te laten. Die bestemming
is ook gevonden: de school is gekocht
door de Stichting Kunstzinnige
Vorming Rotterdam. Door de SKVR
is gekozen het ontwerp te laten uitvoe
ren door Wessel de Jonge, de zoon van
Leo de Jonge.
gebouw groot is, is het daarmee niet
gered. Het gebouw blijkt echter tal
loze mogelijkheden te bezitten. Met
behoud van de gevel als casco biedt
het interieur een immense ruimte om
verschillende grootstedelijke functies
en zelfs woningen in onder te brengen.
Aan dit plan werkt een team, bestaan
de uit architect Rob van Erk, de archi
tectuurhistorici Wouter Vanstiphout en
Michelle Provoost en de student Roland
de Lange. Het plan verkeert in de
afrondende fase. Er heeft zich al een
geïnteresseerde marktpartij gemeld,
die er woningen in wil maken.
PTT-gebouw
Ook het PTT-gebouw aan de Boter-
sloot zal in de toekomst overbodig
worden. Wat is er mogelijk met deze
bakstenen kolos? Wat te doen met de
aanpalende PTT-toren, ontworpen
door architectenbureau Rraaijvanger
in de jaren zeventig? Het architec
tuurhistorisch onderzoek door Ernst
van der Hoeven heeft uitgewezen dat
het gebouw bestaat uit diverse bouw
fasen, waaromheen na de oorlog een
bakstenen huid is getrokken. Het
PTT-gebouw, in een betrekkelijk
traditionele wederopbouwstijl, is
weerbarstig.
Het tot dusver uitgewerkte concept
van het team Van der Hoeven en One
architecture (Joost Meuwissen en
Matthijs Bouw), met daaraan toege
voegd de student Jean-Paul Houx),
bestaat uit een functiewijziging in
de richting van appartementen met
verschillende functies op de begane
grond en eerste verdieping. Na over
leg met het Marktwezen is de begane
grond bestemd voor de vlees- en vis-
afdeling van de markt op de Binnen
rotte, daar deze producten over enige
tijd niet meer in de buitenlucht ver
handeld mogen worden. De apparte
menten zitten in twee nieuwe torens
die uit het bakstenen gebouw oprijzen
Gebouw van Huf
Als vijfde gebouw koos het Comité
het gebouw van Huf, ontworpen door
Van den Broek en Bakema dat totaal
verwaarloosd aan de Hoogstraat staat.
Het team van architect Caspar van der
Hoeven, architectuurhistoricus Annet
Tijhuis en student Hester Wessels heeft
voor dit gebouw, dat gekenmerkt
wordt door een spannende combinatie
van beton en transparante gevels, een
ontwerp gemaakt dat die transparantie
intact laat. Op de begane grond
bevindt zich hier nog steeds de schoe
nenwinkel Huf; de verdiepingen staan
leeg. Het team heeft voor het gebouw
de functie fïtnessclub bedacht, dat er
goed inpast en inspeelt op de toene
mende aandacht bij mensen voor hun
lichaam en fysiek welzijn. Het blijkt
dat deze functie probleemloos in het
gebouw past en dat het gebouw met
zijn grote glaspuien bij avondgebruik
als een lamp zal schijnen.
De eigenaar van het gebouw, een
buitenlands vastgoedbedrijf, heeft
een opdracht verstrekt aan bureau
Kraaijvanger om de mogelijkheid te
onderzoeken woningen en kantoren
in het pand te vestigen.
Conclusie
De inspanningen van het Comité
hebben ertoe geleid dat er meer aan
dacht is gekomen voor wederopbouw-
gebouwen in het algemeen, maar ook
voor deze vijf uitverkoren panden.
December vorig jaar heeft het Comité
geprobeerd met voorrang acht gebou
wen op de gemeentelijke monumen
tenlijst te lfrijgen, daar ze bedreigd
werden. Vier daarvan zijn geselecteerd
voor Ontwerpgericht Onderzoek. Het
college van B en W wilde echter eerst
wachten op de rapportage van de
werkgroep Waardestelling Wederop
bouw, alvorens een uitspraak te doen.
Intussen zullen deze gebouwen, aldus
B en W, met bijzondere aandacht be
handeld moeten worden. Het Comité
let er scherp op dat deze toezegging
wordt nageleefd
De resultaten van het Ontwerpgericht
Onderzoek tonen aan dat het mogelijk
is deze gebouwen een herkansing te
geven, zonder dat ze daarbij hun ka
rakter verliezen. Daartoe is het nodig
dat het programma wordt afgestemd
op wat het gebouw te bieden heeft, en
niet andersom.
Van het grootste belang is het archi
tectuurhistorisch onderzoek, vooraf
gaande aan het ontwerp, èn de inbreng
van de architectuurhistoricus in het
ontwerpproces. De gelijkwaardigheid
tussen architectuurhistoricus en
ontwerper, die in Ontwerpgericht
Onderzoek als experiment is opge
voerd, kan alleen maar bevruchtend
werken op het resultaat.
Drs. Gerda ten Cate is een van de
oprichters van het Comité Wederopbouw.
Dit is gevestigd aan de St. Jobsweg 30,
3024 EJ Rotterdam, tel. 010-425 88 48.
