De achterborg: unieke constructie voor
eigenaren rijksmonument
Eind vorig jaar deed een nieuw woord zn intrede in de wereld van de
monumentenzorg: de Achterborg. Het begrip werd voor het eerst gebruikt in
'Op de Bres\ het door staatssecretaris Nuis gepresenteerde Werkplan voorde
Monumentenzorg. Deze Achterborg behelst een achtervang van het Rijk voor
het Restauratiefonds.
Het eigen vermogen dat het fonds in
de afgelopen jaren heeft opgebouwd
in de vorm van het Revolving Fund,
maakt het voor het Rijk mogelijk om
borg te staan voor de verplichtingen
van de Nationaal Restauratiefonds.
Het verstrekken van een gemeentega
rantie is bij een Totaal-financiering
voor rijksmonumenten niet meer
nodig.
Kort gezegd betekent dit voor de eige
naren van een rijksmonument: een
totaaloplossing met in ieder opzicht
minder rompslomp. De fiscale facili
teiten blijven behouden en er komen
aanzienlijk meer financiële mogelijk
heden in de vorm van faciliteiten en
subsidie. In het nu volgende verhaal
zetten wij het hoe, wat en waarom van
de Achterborg op een rijtje.
De afgelopen jaren heeft inmiddels
een achttiental gemeenten een samen
werkingsverband met het
Restauratiefonds gesloten. Daarnaast
heeft een tiental kleinere monumen
tengemeenten structureel de Model
Garantieregeling ingevoerd.
Dit alles onder meer om eigenaren
van monumenten in staat te stellen een
financiering via het Restauratiefonds
te regelen voor de restauratie van hun
monumenten. Monumenteigenaren in
de rest van Nederland kunnen alleen
gebruik maken van deze financierings
faciliteit als de gemeente, waarin het
pand zich bevindt, bereid is zich als borg
garant te stellen voor de betaling van
de rente en aflossing van deze finan
ciering. Met de Achterborgconstructie
is het vestrekken van een borgstelling
voor Totaal-financieringen van het
Restauratiefonds ten behoeve van
restauraties van Rijksmonumenten
niet meer nodig.
Deze gemeentegarantie hoeft het
Restauratiefonds niet meer te vragen,
omdat het Rijk al borg staat voor de
verplichting van het Restauratiefonds.
Door deze borgstelling van het Rijk
kan het Restauratiefonds financierin
gen verstrekken aan eigenaren van
Rijksmonumenten tegen aantrekke
lijke rentepercentages.
De gemeentegarantie blijft voor
gemeentelijke monumenten nog
wel vereist. Voor veel gemeenten is
hierdoor toch een belangrijke drempel
weggenomen. Sterker nog, monumen
tengemeenten worden hiermee door
het Rijk in staat gesteld de restauratie
drempels te verlagen. Naast eventuele
subsidiemogelijkheden kan een
gemeente nu aan eigenaren de
totale financiële oplossing bieden.
Gemeenten zonder
samenwerkingsverband
Daarom is met name voor gemeenten
die nog geen samenwerkingsverband
hebben met het Restauratiefonds de
Achterborg een belangrijke aanvulling
op het monumentenbeleid. Het
belangrijkste voordeel voor deze
gemeenten is dat ze financieringsfaci
liteiten aan eigenaren kunen aanbie
den, zonder dat dit nog langdurige
procedures vereist ten aanzien van de
individuele borgstelling door de
gemeenten.
Achterborg is voor alle eigenaren
Rijksmonumenten
Alle eigenaren van een rijksmonument
(dus zowel particulieren, als stichtin
gen, bedrijven, etc.) kunnen in de
nieuwe situatie gebruik maken van
een Totaal-financiering van het
Restauratiefonds. Zowel de subsidia
bele als de niet-subsidiabele kosten
kunnen in een keer in deze financie
ring worden opgenomen.
Vanzelfsprekend dienen de lasten die
voortvloeien uit deze financiering in
verhouding te staan tot het inkomen
van de eigenaar. De waarde van het
onderpand zal echter een minder
belangrijke rol spelen in de krediet
beoordeling. Het Restauratiefonds zal
de eigenaren van Rijksmonumenten
die voornemens zijn te restaureren
over deze mogelijkheid informeren.
De samenwerking met gemeenten
blijft voor het Restauratiefonds
voorop staan.
Totaal-financiering
Een totaal-financiering bestaat uit
diverse componenten, die naar gelang
de behoefte aan een eigenaar worden
aangeboden. Deze componenten zijn
o.a. een krediet, de subsidie(s), de
Restauratie-hypotheek, de eigen
bijdrage en de bij het Restauratiefonds
bestaande leningssoorten.
De beschikbare subsidie wordt in het
bouwkrediet gestort en de subsidie die
Recent gerestaureerde glas-in-loodramen
worden door de Monumentenwacht gecontro
leerd. Foto Michiel Eldering.
pas op termijn beschikbaar is, wordt
voorgefinancierd. De eigenaar kan het
toegezegde bedrag gebruiken en is
hierdoor ondast van veel administra
tieve rompslomp.
Het restant kan als aanvullende hypo
thecaire lening worden gefinancierd.
D looptijd is maximaal dertig jaar en
de rente is vijf, tien of vijftien jaar vast.
In totaal-financiering kan 100% van
de totale bouwkosten worden gefinan
cierd. Is er sprake van aankoop van een
monument gevolgd door restauratie,
dan kan ook de aankoop worden
meegefinancierd
De voordelen
Indien de financiering al in een vroeg
tijdig stadium van het restauratiepro
ces aan de orde komt, kan bij de vast
stelling van de noodzakelijke en
gewenste restauratiekosten al reke
ning worden gehouden met de finan
ciële reikwijdte van de eigenaar. Deze
weet van te voren waar hij aan toe is.
De relatief gunstige rentetarieven
maken de financiële mogelijkheden
van de eigenaar groter.
In het werkplan 'Op de bres' wordt
voorgesteld het subsidiepercentage bij
restauraties te verlagen met 10% voor
alle categorieën van rijksmonumen
ten. Met extra beschikbare middelen
komt de subsidie nu direct beschik
baar. De eigenaar hoeft de subsidie
niet meer voor te financieren en dit
bespaart hem geld. De faciliteiten
die hierdoor aan eigenaren van een
Rijksmonument worden aangeboden
zijn hiermee optimaal. Naast subsidie
en de fiscale faciliteit is hier de finan
ciële faciliteit aan toegevoegd, waar
door een totaaloplossing ontstaat.
Red.