Boerderijcomplex Middenduin te Santpoort
Het is zeer verheugend dat de Vereniging Natuurmonumenten de unieke
landerijen met een gedeelte van het boerderijcomplex Middenduin, gelegen
vlak ten noorden van de Ruïne van Brederode, gaat aankopen. Daartoe is
zeer recent overeenstemming bereikt. De provincie zal de vijf hectare grond in
combinatie m.et de historische gebouwen aan Natuurm.onumenten verkopen.
Deze aankoop is van buitengewoon belang voor de bescherming van de binnen-
duinrand. De bescherming en instandhouding van dit binnenduingebied houdt
de Stichting Santpoort in overleg met Heemschut nauwlettend in de gaten. Aan
de verdere verwaarlozing van zowel het terrein als de gebouwen wordt zo een
halt toegeroepen.
Het boerderijgedeelte bestaat uit een
18de eeuwse woning met een stal van
omstreeks 1880, twee gepotdekselde
houten schuren en twee vierkante
houten hooibergen onder pannen
schilddaken. De woning wordt
vermoedelijk doorverkocht aan een
particulier. Sinds de beëindiging van
het boerenbedrijf in 1993, zijn de
gebouwen niet meer in gebruik. Als
bedrijfspand en werkschuur ten
behoeve van het materieel voor
onderhoud van de duinen gaat
Natuurmonumenten de boerderij zelf
in gebruik nemen. Het komen en gaan
van voertuigen over de lange weg naar
de huidige uitvalsbasis van de vereni
ging midden in het natuurgebied Duin
en Kruidberg is ongewenst. Vanuit
Middenduin zijn alle natuurterreinen
makkelijk bereikbaar zonder het
publiek en de natuur te storen.
Als voorwaarde bij de overdracht is
gesteld dat de boerderij en bijgebou
wen geheel gerestaureerd moeten
worden. Als gevolg van het jarenlang
nagenoeg geheel achterwege blijven
van het noodzakelijke onderhoud door
de Provinciale Staten Noord-Holland
is het rijksmonument met de terreinen
er slecht aan toe.
Casteleijn hofstede
Het voormalige boerderijcomplex
Middenduin, gelegen aan de zogehe
ten Ruigehoek, bestaat uit vier woon
huizen, een stal, twee 19de eeuwse
houten kapbergen en twee houten
schuren. Het oudste en meest noorde
lijke deel van het complex dateert
vermoedelijk uit de laatste kwart van
de 17de eeuw. Doch volgens een oude
akte van 15 86 is er nabij de driesprong
al sprake van een 'casteleijn hofstede'
grenzend aan de zuidelijk gelegen
heerlijkheid van Brederode. De kaste
lein was de slotvoogd van het toen al
vervallen slot Brederode. Niet lang
nadat het geslacht Brederode in de
mannelijke lijn in 1679 uitgestorven
was, heeft de hofstede een agrarische
bestemming gekregen. Begin 18de
eeuw wordt de voormalige hofstede
namelijk als volgt omschreven:
Boerenwoning of huis genaamd
Midde/duin vanouds genaamd kaste
leinswoning. In het begin van de
daarop volgende eeuw wordt het boer
derijcomplex definitief Middenduin
genoemd.
Alle panden en de rondom gelegen
landerijen zijn nog niet zo erg lang
geleden volledig in eigendom van de
provincie geweest. Het merendeel van
de weilanden rondom de Ruïne van
Brederode is nu van een naburige
boer. De drie voorste huizen met
tuin van het Middenduincomplex zijn
reeds in particulier bezit en gerestau
reerd door de eigenaars zelf. Alleen
het laatste maar ook meest gevarieerde
deel met huis, stal, schuren en bosscha
ges is nog van de provincie. De daarbij
behorende duinrellen zijn zeer karak
teristiek voor het gebied. Het kavel met
daaromheen de beekjes, komt onver
anderd voor op een kaart van 1670.
In het kader van de binnenduinrand-
bescherming langs het Nationaal Park
Zuid-Kennemerland, is de aankoop
door Natuurmonumenten een mooie
stap naar de totale bescherming van
het gebied. In een meer uitgebreid
artikel zal de Stichting Santpoort, die
het behoud van cultuurhistorische
monumenten en landschap van het
Velsense gebied nastreeft, ingaan op
het fenomeen binnenduinrand en
bedreigingen daarvan.
Stichting Santpoort
Boerderijcomplex Middenduin in betere tijden. Foto Gemeentearchief Velsen, 1989.
7
