ANNE-MARIETEN CATE
BOEKEN
Monumentenzorg en gemeenten
Monumentenzorg nu hoog op politieke
agenda
Groene Hart
Jaarboek Tuinkunst
Beurs van Berlage
In maart verscheen de uitgave
'Monumenten op en in de grondnaar een
integraal gemeentelijk monumenten- en
archeologiebeleidsamengesteld door
A. van Marion (redactie) en W. Vos.
Het is een uitgave van de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten. Sedert
de 'nieuwe' monumentenwet van 1988
is er veel veranderd en de verschil
lende nieuwe regelgevingen noopten
tot herziening. Het was dan ook zaak
dat er langzamerhand een nieuwe
gemeentelijke modelverordening
kwam. Met name voor de kleinere
gemeenten is een dergelijke handlei
ding en handreiking noodzakelijk. In
de publikatie worden de mogelijkhe
den voor het voeren van een integraal
monumentenbeleid geschetst. Nieuw
in deze editie is de aandacht voor
archeologie, bouwhistorie, financie
ring en subsidiëring van verschillende
soorten monumenten, waaronder de
varende monumenten en bomen. Ook
bevat de uitgave aanbevelingen t.a.v.
gemeentelijke monumentencommis
sies. Er is gepoogd in deze uitgave alle
instrumenten voor het voeren van een
integraal gemeentelijk monumenten
en archeologiebeleid aan te geven.
's-Gravenhage, VNG uitgeverij, 1996.
95p. ISBN90.322.7725.1 Prijsf27,50.
In het laatste kwartaalschrift (maart
1996) van de Boekmanstichting in
Amterdam schreef Lydia Lansink
(onlangs werd ze lid van de Raad voor
Cultuur) een kritische bijdrage '275
miljoen extra voor monumenten; absoluut
minimum en te weinig voor de kerken
een bedrag waar lang niet alle proble
men mee zijn opgelost, maar waar wel
jaren met smart naar werd uitgekeken.
Het artikel is een overzicht van de
stand van zaken, de resultaten van de
stroom van kritiek, rapporten en
nota's, die er de afgelopen jaren zijn
verschenen. Lydia Lansink verbindt
hieraan één zeer positieve conclusie.
'De Nederlandse monumentenzorg
onderging in enkele jaren tijds de
metamorfose van beschaafd zwijgend
muurbloempje en vermeende underdog
tot een zelfbewuste, geëmancipeerde
en - in de goede zin des woords -
calculerende sector'.
Monumentenzorg staat nu in ieder
geval hoog op de politieke agenda. Er
werden vele stappen in de goede rich
ting gedaan, maar de 275 miljoen
vormen daadwerkelijk slechts een
aanzet tot de uitvoering van het
Strategisch Plan. Laten we ons daar
terdege van bewust blijven. Niettemin
mag monumentminnend Nederland
best even van deze euforie genieten.
Het artikel is een helder overzicht
van recente ontwikkelingen, waarbij
de verschillende gebeurtenissen en
toekomstverwachtingen op een rij
werden gezet.
Boekman Cahier 27, kwartaalschrift voor
kunst, onderzoek en beleid; 8 (1996).
P. 10-27. Prijs Cahierf 17,50.
Boekmanstichting, Herengracht 415,
1017 BPAmsterdam. Tel. 0206243736.
Fax 020-6385239..
Tegelijkertijd met een tentoonstelling
in het stadsmuseum Woerden
verscheen er bij Waanders de uitgave
'Gras en Wolken; een beeld van het groene
hartsamengesteld door Gerrit
WillemsKoos van Zomeren en Herman
Vuijsje. In dit boek zijn schilderingen
van het Groene Hart, dat op het
moment zo in de belangstelling staat,
bijeen vergaard. Uit de collectie blijkt,
dat 17de eeuwse schilders geen bijzon
dere belangstelling voor dit gebied
hadden. Zij zochten het dichterbij.
Daarentegen blijkt dat in de 19de
eeuw onder schilders als Weissenbruch,
Roelofs, Maris, Leo Gestel dit gebied erg
in trek was en dat zij juist dit polder
landschap zochten voor hun voorstel
lingen. Kunsthistoricus Willems
verrichtte studie naar de zogenaamde
Groene Hartschilders; waarom kozen
zij juist dit gebied. De auteur Van
Zomeren en journalist Vuijsje
beschrijven het gebied respectievelijk
vanuit de belevingswereld en vanuit
planologisch oogpunt.
Zwolle, Waanders, 1996,104p.
ISBN90.400.98.10.7 Prijs f35,-
Begin dit jaar verscheen de eerste
uitgave van 'Tuinkunst - Nederlands
Jaarboek voor de Geschiedenis van Tuin -
en Landschapsarchitectuur' (jaargang 1,
1995), dat feestelijk werd gepresen
teerd in het prachtige Huis van Loon
te Amsterdam, waarvan de tuin helaas
in wintertooi verkeerde. Het eerste
deel van Tuinkunst, een initiatief van
boekhandel Architectura Natura
verschijnt mede ter ere van het 15-
jarig bestaan van de Nederlandse
Tuinenstichting en het 15-jarig
bestaan van de afdeling Speciale
Collecties van de
Landbouwunitveristeit te
Wageningen. De redactie is in handen
van Dr. E.A. de Jong, verbonden aan de
vakgroep kunstgeschiedenis aan de
Vrije Universiteit en Caroline van Eek.
Het Jaarboek is opgezet om weten
schappers de mogelijkheid te bieden
hun onderzoeken te publiceren. De
Nederlandse tuin- en landschapsar
chitectuur beleeft een renaissance,
aldus Erik de Jong in het Ten geleide,
niet alleen in het vak (ontwerpdisci
pline en plantassortimenten en hun
toepassing) maar ook op het gebied
van onderzoek, hetgeen de zeer uitge
breide bibliografie over de periode
1980-1995 en samengesteld door
Liesbeth Missel, aantoont.
Het eerste jaarboek bevat 6 artikelen,
waarvan een in het Duits over de
invloed van Jan van der Groen's 'Den
Nederlandtsen Hovenier' op de Duitse
tuinliteratuur aan het einde van de
17de eeuw. Het zijn alle doctoraal
scripties van de Vakgroep
Kunstgeschiedenis van de VU.
Verder bijdragen over een
Zuidnederlandse hovenier in Spanje
onder Philips II, het Hof van Bergen
(ca 1650), over bloemsierkunst in de
17de eeuw, iconografie in de tuinen
van Melbourne Hall Engeland en over
het Hollandse landschap in de tuin
kunst; over plantengemeenschappen
als medium bij het ontwerp 1900-1945
en over de groenuitleg bezuiden
Amsterdam. De bijdragen zijn interes
sant, bondig en goed leesbaar en voor
zien van vele gravures, tekeningen,
ontwerpen en foto's.
Als laatste bevat dit eerste jaarboek
een chronologische bibliografie van
Bomarzo, een opsomming van litera
tuur, studies naar de ontstaansgeschie
denis en de iconografische betekenis
en publikaties over kunstenaars die
zich door de beroemde tuinen van
Bomarzo lieten inspireren, alsmede
een korte indicatie van de inhoud.
Amsterdam, Architectura Natura
1996.176p. ISBN90.71570.64.9
Prijs f69,50.
Bij uitgeverij Waanders verscheen
in samenwerking met de Stichting
Roerende Kunstwerken in de Beurs
van Berlage en Stichting de Sluitsteen
het derde deel in de Waanders
Monumentenreeks: 'De inrichting
van de Beurs van Berlage; geschiedenis en
behoud'door Manfi'ed Bock, Pol Bruys,
Kristin Duysters e.a.
Het boek en de vele afbeeldingen
tonen overduidelijk aan hoezeer archi
tectonisch ontwerp, aankleding en
inrichting van de Beurs een eenheid
vormen. En vooral ook hoe dit totaal
kunstwerk nu gekoesterd wordt. In het
kader van het Deltaplan werd door het
Ministerie van WVC een conserve
ringsprogramma opgezet, waarvan de
resultaten na 5 jaar onderzoek in dit
boek zijn beschreven. Aandacht verder
voor de geschiedenis van de Beurs,
over de ontwerpprincipes van Berlage,
huurders en gebruikers, conservering
en reconstructies van de 5 belangrijk
ste vertrekken. Tot slot bevat het boek
een catalogus van 80 voorwerpen, die
beschreven worden en waarvan een
foto is opgenomen.
De Beurs is tegenwoordig ook als museum
te bezichtigen.
Zwolle, Waanders, 1996. 152 p.
ISBN90.400.9843.3 Prijsf39,95.
