Industrieel erfgoed schaars in Gorcum
°rinct\
asthuisst,r'
Trapgevels en oude pakhuizen zijn er in overvloed, maar met het industrieel
erfgoed wil het niet zo in Gorinchem,. Er is een lange lijst te maken van
industriële gebouwen, die verdwenen zijn of op het punt staan om te
verdwijnen. 'Jammer,vindt ook stadsarchivaris A. J. Busch, een kenner van
het industrieel erfgoed in deze stad. Hij schreef er een boek over onder de titel
''Gorinchem in bedrijf. Een speurtocht naar wat er rest van Gorcum,
historische bedrijfspanden.
WIBO BURGERS
°lbi c#
NSTRAJVT
Koekenbakker J. J. de Kroes nam in 1849 een
koekenbakkerij aan de Gasthuisstraat van
L.Boonhoff over. Mogelijk ging hij ook verder met
diens recept voor Echte Gorcumse Zoute Bollen,
een verpakte lekkernij. Aan De Kroes en zijn
produkt herinnert een oude muurreclame in de
Drie Koningenstraat.
Een echt industriële stad is Gorcum
nooit geweest, dat moet voorop staan.
Dat is vooral het gevolg van de
omstandigheid dat Gorcum lange
tijd vestingstad was en niet buiten
zijn wallen mocht uitbreiden.
In de tweede helft van de vorige
eeuw kwamen echter enkele onderne
mingen van formaat van de grond. In
1871 was dat de suikerfabriek Jager,
Ravenswaaij en Cie, die later in
andere handen overging en ten
slotte terechtkwam bij de Centrale
Suikermaatschappij (GSM). Eind
jaren zestig ontstond hier de Chemie
Combinatie Amsterdam, die melkzuur
en derivaten produceert. Het bedrijf
staat thans bekend onder de naam
PURAC Biochem en domineert de
Arkelsedijk - de weg langs de Linge
van Arkel naar Gorinchem - in hoge
mate.
Machinefabriek De Vries Robbe
Aan dezelfde Arkelsedijk een eindje
verderop kwam zo'n tien jaar later de
machinefabriek en constructieplaats
De Vries Robbé en Co. in bedrijf.
'Gorcum is veel jaren in sterke mate
afhankelijk geweest van dat ene
bedrijf,' weet archivaris Busch. De
onderneming was zeer succesvol en
produceerde o.a. stoommachines,
fabriekshallen, vliegtuighangars,
perronoverkappingen en de koepelge
vangenis van Haarlem. Vanaf 1910
werd ook de fabricage van stalen
ramen ter hand genomen.
Het bedrijf deed veel voor het perso
neel. Zo waren er al vroeg een onder
nemingsraad en een pensioenfonds.
Verder was er een ontspanningsge
bouw voor de werkers, 'De Kolfbaan'
geheten. Ook kwamen fabriekswonin-
gen tot stand. Na de Tweede
Wereldoorlog kwam het familiebe
drijf in de problemen. Het ging van
hand tot hand en ging ten slotte ten
onder in het faillissement van de
Verenigde Bedrijven Nederhorst
N.V. in 1976.
Rotonde
Wie nu aan de Arkelsedijk gaat kijken
treft daar de restanten van het bedrijf
aan. De fabriekshallen herbergen de
19
