De Martinuskerk. Foto John Velthuis.
twijfel meester maakte over het goede
van de tot dan voorgestane plannen.
De problemen speelden zich hier af
op een schaal die voor Heemschut te
behappen was. Tegelijkertijd
zou het oplossen ervan een mooie
staalkaart van de Heemschut-activitei
ten vormen. Er moest worden geres
taureerd, zeker, maar ook moesten
gaten worden opgevuld, historiserend
of juist onvervalst eigentijds maar dan
altijd nog harmoniërend met de
omringende oude bebouwing. In
de bebouwing moesten natuurlijk
passende functies worden onderge
bracht en de openbare ruimte verdiende
tevens herinrichting. Bij dit alles bewees
het zojuist opgerichte Heemschut
Restauratie Hulpfonds zijn eerste
diensten. Landelijk secretaris Ton Koot
bijgestaan door Jenny Bierenbroodspot
droeg zorg voor de publiciteit.
Heemschut verwierf geen panden in
Woudrichem, behalve voor korte tijd
het Arsenaal, maar stond wel aan de
wieg van de Stichting Stadsherstel
Woudrichem die als projectbureau
ging fungeren.
Veel restauraties
Net als Heemschut adviseerde deze
Stichting en ontwikkelde plannen en
alternatieven daar waar deze nodig
waren. Het resultaat is tot op de dag
van vandaag in Woudrichem te zien:
fraai gerestaureerde panden, met de
oudbouw harmoniërende nieuwbouw
en enkele sterk historiserende huizen.
Die laatste zullen, ook op de landelijke
excursie, wel kritiek oogsten.
Misschien zullen zelfs de woorden
'kitsch' en 'namaak' vallen. Het zij zo,
men bedenke wel dat Woudrichem
in meer dan een opzicht, en niet voor
Heemschut alleen, een experiment
was. Ook historiserende nieuwbouw
verdient een kans zich al dan niet te
bewijzen. In 1972 verwierf
Woudrichem de status van beschermd
stadsgezicht. Wie denkt dat daarmee
de strijd voor Woudrichem gestreden
was en het werk gedaan komt evenwel
bedrogen uit.
Nieuwe problemen
Allereerst was daar de gemeentelijke
herindeling van 1973. Woudrichem
werd het centrum voor een groter
landelijk gebied waarin acht verschil
lende kernen gelegen zijn. De vesting,
met direct omringende nieuwbouw, is
er daar slechts een van. Dat heeft dan
weer zijn gevolgen voor de ruimtelijke
indeling binnen het grote gebied dat
nu onder de gemeente Woudrichem
valt. Allereerst komt het oude centrum
bijna ongemerkt aan de buitenzijde, in
het randgebied van de gemeente te
liggen. Pogingen om die centrum
functie koste wat het kost overeind te
houden sneuvelen meestal, zo ook in
Plan gemeente voor historische haven van Woudrichem.
13
