Het einde van molen 'De Eendracht' te
Wageningen
Gemeente heeft weinig respect voor historie
De ironie van het lot wil dat, rond de dag dat het jaar van het Industriële
Erfgoed werd geopend, een begin is gemaakt met de sloop van de molen lDe
Eendrachtte Wageningen, de op één na oudste stenen molen van de Veluwe.
Een afbraak die pijn doet. Pogingen om de molen op de Rijksmonumentenlijst
te krijgen, en daarmee het oudste industriële monument voor Wageningen te
behouden zijn mislukt.
samenhangende leerindustrie was
vroeger op de Veluwe van groot
belang.
Oorspronkelijk was de Eendracht een
beltmolen maar hij werd na een brand
in 1906 4,5 meter verhoogd en van een
stelling voorzien waardoor de zeld
zame combinatie belt-en stellingmo
len ontstond. Deze aanpassing was
noodzakelijk geworden om de molen
van voldoende windvang te voorzien
nadat er rondom villa's waren verrezen.
'De Eendracht' was de enige belt-en
stellingmolen op de Veluwe en een
prachtig voorbeeld van inventiviteit en
aanpassing aan veranderde omstandig
heden. In 1939 werd de molen aange
past aan het zogenaamde 'systeem-van
Bussel' waarvoor de eigenaar, mole
naar Van Rooijen, terecht het eerste
Certificaat van Verdienste van de
vereniging 'De Hollandsche Molen'
ontving. Helaas verloor de molen
tijdens de zware storm van november
1940, die veel molens in Nederland
noodlottig werd, zijn kap en werd het
wiekenkruis verwoest. Er vond geen
restauratie plaats en het betekende het
einde van het windbedrijf, het wieken
kruis kwam niet meer terug.
Bestaande windmolens kunnen vrijwel
zeker zijn van hun voortbestaan, maar
molenrompen of molenstompen
vallen veelal niet onder enige bescher
ming. In 1990 zag een projectontwik
kelaar brood in de schitterend gelegen
locatie met zijn fraaie uitzicht, kocht het
terrein met de daarop staande molen
romp van de eigenaresse en liet de
gemeente het bestemmingsplan wijzi
gen. De Vereniging 'Oud-Wageningen'
'De Eendracht' heeft een bewogen
geschiedenis, een geschiedenis die
zeker teruggaat tot het jaar 1383,
waarin voor het eerst de voorloper van
de molen wordt genoemd. Voordat hij
1785 in opdracht van de provincie
werd gebouwd hadden er op die plaats
al twee houten middeleeuwse voor
gangers gestaan, die beide door brand
werden verwoest. De Eendracht werd
als stenen korenmolen gebouwd, maar
was in de 19de eeuw ook een tijd als
runmolen (eekmolen) in gebruik.
Deze runfabricage en de daarmee
19
BART VAN ALLER
Molenrompen onbeschermd
De Eendracht in de jaren '30.(foto's Archeologische Werkgroep Wageningen).
Restanten van de Eendracht eind april 1996.
