Nationaal platform industrieel erfgoed
Monumentenstatus paardetramremise
Staatssecretaris Nuis wil:
Staatssecretaris Nuis (cultuur) kijkt uit naar een nationaal platform voor
industrieel erfgoed. De tijd is er rijp voor.zo zei hij op de openingsmanifestatie
van het jaar voor het industrieel erfgoed, gehouden in de monumentale Van
Nelle-fabriek in Rotterdam.
Nu is constateerde dat met 1996 als
jaar van het industrieel erfgoed de vier
jarige periode van het Projectbureau
Industrieel Erfgoed (PIE) voorbij is.
Dat betekent overigens niet dat de
overheid er dan helemaal niet meer
bij betrokken is, zo zei hij, we moeten
er voor waken dat de in vier jaar opge
bouwde kennis en ervaring niet verlo
ren gaat.
De staatssecretaris drukte zijn
toehoorders - vertegenwoordigers van
de zestig organisaties die in ons land
actief zijn op het terrein van het indus
trieel erfgoed - op het hart dat herbe
stemming van industrieel erfgoed
heel wezenlijk is. 'Zonder zo'n tweede
leven is een monument onherroepelijk
ten dode opgeschreven.' Na het in
ontvangst nemen van Peter Nijhofs
boek '101 industriële monumenten'
verklaarde Nuis het jaar van het
industrieel erfgoed voor geopend.
Eerder had mevrouw mr. F. G. van
Diepen-Oost, voorzitter van het
bestuur van de stichting Jaar van het
Industrieel Erfgoed, geconstateerd
dat er groei zit in de belangstelling
voor dit erfgoed. 'Het is echter nog
niet vanzelfsprekend dat ook monu
menten van bedrijf en techniek worden
beschermd', zo constateerde zij.
Wethouder ir. H. Meijer van
Rotterdam, die het gemeentelijk
monumentenbeleid in zijn portefeuille
heeft, zei dat er breed overleg gaande
is over de toekomst van het Van Nelle-
gebouwnu Sarah Lee/Douwe Egberts
op termijn het gebouw verlaat. De
Van Nelle-fabriek is niet alleen een
industrieel monument van formaat,
maar ook een hoogtepunt in de archi
tectuurhistorie.
De wethouder gaf vervolgens zijn visie
op het industrieel erfgoed in de
Rotterdamse haven, waar het nogal
wat risico's loopt omdat de haven leeft
en dus nostalgische gevoelens, die zo
passen bij industrieel erfgoed, ontbeert.
Er is nogal wat verloren gegaan, maar
ook zijn er successen geboekt, zoals
bij voorbeeld de transformatie van het
vroegere HAL-gebouw op de Kop van
Zuid in het hotel New York.
Veel activiteiten
Het programma van het jaar van het
industrieel erfgoed vermeldt een groot
aantal activiteiten. Vaak is daarvoor
aangeknoopt bij bestaande dagen,
zoals het nationaal museum weekend
(20 en 21 april), de landelijk fietsdag
(11 mei), de nationale stoomtreindag
(16 mei), de dag van de architectuur
(29 juni) en de open monumentendag
(14 september). In de Wetenschap- en
Techniekweek (6-12 oktober) worden
rond het thema 'beweging' speciale
wandelingen opgezet.
Op de Restoration Beurs '96 in de RAI
(10-12 oktober) wordt een symposium
over de herbestemming van industrieel
erfgoed gehouden. Ook zijn er met
grote regelmaat provinciale evene
menten. In het najaar komt Teleac
met de twaalfdelige televisieserie
'Industrieel erfgoed'.
Wiho Burgers
De voormalige paardetramremise in Amsterdam.
In het voorjaar van 1994 ontdekten
bewoners, geholpen door het
dr. Cuypersgenootschap, tussen het
Vondelpark en de Overtoom een oude
paardetramremise. De gebouwen
liggen wat verscholen achter
Overtoom nr. 373 en zijn te bereiken
via een smal straatje. De neoclassicisti
sche remise werd in 1876 gebouwd in
opdracht van de toenmalige AOW (de
Amsterdamse Omnibus Maatschappij),
de voorloper van het huidige GVB.
Het ontwerp was van de bekende
architect A.L. van Gendt (o.a.
Concertgebouw, Stadsschouwburg en
Hollandse Manege). De remise is dan
ook een geliefde achtergrondlocatie
voor historische films en TV-opnamen.
Omwonenden kwamen op het spoor
toen plotseling plannen bekend
gemaakt werden om hier nieuwbouw
neer te zetten. Er bleek al een aanvraag
te liggen om alles te slopen. Ze hebben
een jaar lang via inspraak bij het stads
deel gepleit om de paardetramremise
te behouden, echter zonder resultaat.
Daarop hebben de omwonenden in
maart 1995 zelf een aanvraag tot plaat
sing op de Gemeentelijke
Monumentenlijst ingediend.
Het Bureau Monumentenzorg advi
seerde hierover positief. Uiteindelijk
besloot in het najaar de deelraad Oud-
West om samen met Monumenten
zorg een haalbaarheidsonderzoek te
laten doen naar exploitatiemogelijkhe
den van deze industriële gebouwen.
Ondertussen is het resultaat van dit
onderzoek beschikbaar gekomen. De
conclusie is dat restauratie in principe
wel degelijk mogelijk is. Er wordt nu
overleg gevoerd met de eigenaar door
het Stadsdeel Oud-West en
Monumentenzorg. Ter ondersteuning
van deze initiatieven werd in novem
ber jl. de 'Vereniging tot behoud van
de paardetramremise' opgericht die
als doelstelling heeft om de restauratie
in 19de eeuwse stijl van deze bijzonder
sfeervolle remise te bevorderen door
middel van onderzoek, publiciteit en
overleg met overheid en deskundigen.
Uw ideeën over een nieuwe invulling
van de remise gaarne inbrengen bij de
vereniging. Voor inlichtingen, folder
en lidmaatschap bel tel. 020-6837890
en 020-6833106.
Hopelijk weet de stad Amsterdam dit
industrieel erfgoed voor het nageslacht
te bewaren als een getuigenis van inno
vatie en pioniersgeest uit de begintijd
van het stedelijke openbaar vervoer.
W. Wolthers is bestuurslid van de
Vereniging tot behoud van de paarde
tramremise
18