Hoogovens verkoopt oude ovens aan
Derde Wereld
Tweede leven voor industrieel erfgoed
ERICJAN WETERINGS
Langs het Noordzeekanaal in IJmuiden is nog een van de weinige 'klassieke'
industrielandschappen van Nederland te zien: grote stalen constructiessilo's,
buizen, transportbanden en rokende schoorstenen. Naast de bekende papier
fabriek Crown van Gelder zijn het vooral de fabrieken van Hoogovens die de
skyline domineren. Dit jaar verdwijnt een deel van dit karakteristieke indus
triële erfgoed. Twee oude hoogovens worden gedemonteerd om aan het andere
einde van de wereld in Maleisië weer te worden opgebouwd.
Zicht op Hoogovens 4 en 5 vanaf Noordzeekanaal. (Fotoarchief Hoogovens).
Maleisië
Walserij naar China
De installaties werden gebouwd in de
jaren vijftig, toen het IJmuidense staal
bedrijf een snelle groei doormaakte.
Hoogoven 4 werd aangestoken op
14 januari 1958, waarna nummer 5
op 12 december 1961 volgde. De drie
'oude' hoogovens, gebouwd tussen
1924 en 1930, werden nog niet buiten
gebruik gesteld om aan de grote vraag
naar verschillende staalsoorten te
kunnen voldoen. In een hoogoven
wordt het erts gesmolten tot ruwijzer,
waarna in de staalfabriek de verdere
verwerking tot zogenoemde stalen
plakken en knuppels plaatsvindt.
Daarna volgt in de walserij de verwer
king tot eindprodukt, dat ten slotte
nog vertint, geverfd of anderszins
bewerkt kan worden. Hoogovens 4 en
5 waren bij de opening hypermoderne
installaties, die zo'n 6.000 ton ruwijzer
per etmaal produceerden, ongeveer drie
keer zoveel als de oude exemplaren.
Langs het Noordzeekanaal zijn
momenteel vooral de ovens 4 en 5 nog
herkenbare blikvangers. De moderne
versies 6 en 7 die momenteel in bedrijf
zijn, staan wat meer verscholen achter
andere installaties op het terrein van
de IJmuidense staalfabriek. Nog in de
vroege jaren zeventig stonden langs
het Noordzeekanaal de oudste vijf
ovens op een rij ruwijzer te produce
ren. Pas toen hoogovens 6 en 7 met
htm veel grotere capaciteit in bedrijf
werden genomen, viel het doek voor
de oudjes.
Gedurende veertien dagen in 1972
waren alle zeven hoogovens in bedrijf,
maar daarna werden de oudste vijf stuk
voor stuk gedoofd. Nummer, 1, 2 en 3
werden gesloopt, maar hoogoven, 4 en
5 hield de directie achter de hand als
reserve-exemplaren. Eind 1988 werd
de dertig jaar oude oven 4 weer in
bedrijf genomen als gevolg van de
groeiende vraag naar staal. Om aan
de strengere milieu-eisen te voldoen,
moest voor zes miljoen gulden worden
geïnvesteerd in de installatie. Twee
jaar later werd de produktie echter
alweer gestaakt, omdat de staalmarkt
inzakte.
Even dreigde voor hoogovens 4 en 5
de weg die hun voorgangers waren
gegaan: verwerking tot schroot in de
staalfabriek. Dat lot wisten beide
installaties te ontspringen door de
verkoop aan Gunawan Iron Steel,
een Indonesische staalfabrikant met
een vestiging in Maleisië. Nadat de
Nederlandse handelsmissie in augustus
vorig jaar in Indonesië het voorwerk had
gedaan, werd in december de definitieve
koop gesloten. Constructiebedrijf
Stork Wescom uit Woerden zal de
twee installaties demonteren, versche
pen en in Maleisië weer opbouwen.
Daar zal overigens alleen hoogoven
vier herrijzen, aangevuld met onder
delen van nummer vijf. Stork verwacht
voor deze unieke klus zeker twee jaar
nodig te hebben. Momenteel studeren
technici op de vraag hoe ze de operatie
moeten aanpakken, waarna de feitelijke
demontage later dit jaar kan beginnen.
Het is niet de eerste keer dat
Hoogovens afgeschreven installaties
van de hand doet. Twee jaar geleden
verkocht het bedrijf haar oude Walserij
West aan het Chinese staalbedrijf
Jinan Iron and Steel General Works.
Ongeveer honderd technici waren een
jaar lang bezig de installatie te demon
teren, waarna deze vorig jaar verpakt
in kisten, kratten en containers door
twee grote vrachtschepen naar haar
nieuwe bestemming in China werd
gevaren. Daar wordt de walserij
momenteel weer opgebouwd.
Voor de laatste keer brandde het
vuur in hoogovens 4 en 5 in 1991
Gedurende vier maanden moesten
beide installaties toen de capaciteit
aanvullen, omdat hoogoven 7 werd
gerenoveerd. Nummer 5 voldeed toen
niet meer aan de milieu-eisen, maar de
verantwoordelijke autoriteiten knepen
een oogje toe. Op 16 juli 1991 werd
voor de laatste keer het vuur in ovens
4 en 5 gedoofd.
Ericjan Weterings is historicus en jour
nalist te Amsterdam.
