Anne Marie ten Cate
BOEKEN
Jaarboek Monumentenzorg
Architectuur van de 20ste eeuw
Orgels
Alkmaar
MIP Gelderland
Hedendaagse architectuur Friesland
Overijsselse Molens
Het jaarboek Monumentenzorg 1995,
inmiddels al weer het zesde deel, is
gewijd aan ''Monumenten en oorlogstijd'
waarmee ingespeeld werd op 50 jaar
bevrijding. De oorlogstijd leidde niet
alleen tot veel schade en herstel, maar
ook tot de eerste wettelijke monumen
tenzorg. Bovendien is aan het aspect
monumentenzorg (restauratie-ethiek
en monumentenbeleid) tijdens en vlak
na de oorlog tot op heden weinig
aandacht geschonken, een reden te
meer voor uitgave van deze opstellen
bundel, aldus het voorwoord. De bundel
wil dan ook een aanzet zijn tot verder
onderzoek van dit nagenoeg onont
gonnen terrein. Het boek bevat 13
bijdragen van verschillende
(oud)medewerkers van de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg en even
zovele invalshoeken, zowel historisch,
theoretisch (monumentenwetgeving,
restauratieopvattingen) als object-
gericht (De Rijksbewaarplaats van
Kunstschatten in Paaslo). Andere
onderwerpen zijn de
Rijksgebouwendienst, de
Wederopbouw, grote restauraties
(Abdij van Middelburg), prijsvraag
ontwerpen voor kerktorens en de
Inspectie Kunstbescherming, in 1939
in het leven geroepen om de nationale
kunstschatten te beschermen tegen
oorlogsgevaar, enz. Een interessante
uitgave met een keur aan korte, afwis
selende opstellen en vooral daardoor
aantrekkelijk leesvoer.
Zwolle, Waanders, 1995. 240p.
ISBN90.400.9745.3. Prijsf35-
Het NAi beschouwt de uitgave
'Nederlandse Architectuur van de 20ste
eeuwdoor Hans Ibelings, medewerker
van het NAi als de belangrijkste
uitgave van 1995Het betreft een
selectief overzicht in 10 hoofdstukken
van de voornaamste gebouwen, hoog
tepunten, van deze eeuw, ingeleid
door een korte beschrijving van stro
ming en/of periode. Beginnend met
de Beurs van Berlage en eindigend met
het veel besproken Chassé Theater
van Hertzberger in Breda.
Het boek is voorzien van tekeningen
en oude en speciaal voor het boek
gemaakte prachtige foto's. Tot slot
bevat het boek korte biografieën van
42 architecten. Naast het grote aantal
overzichten van de Nederlandse archi
tectuur dat inmiddels verscheen,
houden wij nog een overzicht van de
laatste vijf jaar van deze eeuw te goed.
En als het aan de keuze van Ibelings
ligt, zijn dat vooral werken van
Neutelings, OMA, het bureau
MVRDV, Van Berkel en Arets.
Rotterdam, Nai-uitgevers, 1995.192 p.
ISBN 90.72469.93.3 Prijs f69,50
Het Bulletin van de Stichting Drents-
Overijsselse Kerken nummer 13 (juli
1995) is gewijd aan 'Johan Christoff
Scheuer (1776-1854); het einde van een
Zwolse orgelmakerij'geschreven door
H.C.J. Wullink. Het werk van J.C.
Scheuer behoort tot de hoogtepunten
van de 19de eeuwse orgelbouw in
Overijssel. Samen met zijn drie zonen
bouwde hij voor vele kerken in en
nabij Overijssel orgels. Na de dood
van de vader, stopten de broers, waar
schijnlijk wegens te veel concurrentie
en onenigheden met kerkbesturen,
met de bouw van orgels en emigreer
den naar Zuid-Afrika.
Het adres van de Stichting is Postbus 22
7490 AA Delden. Tel 073-3763868
Geworteld in de bodem'archeologisch
en historisch onderzoek van een
pottenbakkerij bij de Wortelsteeg in
Alkmaar', werd samengesteld door
gemeentelijk archeoloog Peter Bitter
en met bijdragen van derden. Het is
het eerste deel en tevens de eerste
uitgave van de Gemeentelijk afdeling
monumentenzorg en archeologie in
Alkmaar. De Pottenbakkerij De
Properepot produceerde tussen 1550
en 1620 rood en wit aardewerk. In het
boek wordt het verloop van het onder
zoek verteld en worden de verschil
lende vondsten- aardewerk, glas en
speelgoed- toegelicht. Voorts bevat
de uitgave een historische speurtocht
naar de verschillende bewoners van de
lokatie- wat zijn aten bijvoorbeeld- in
de vorm van een biologische onder
zoek naar planten- en dierenresten.
Aardig is de bijdrage, waarin met
medewerking van een experimentele
pottenbakker het oude ambacht nader
wordt bekeken. Tot slot een catalogus
van glas en aardewerk met tekeningen
en foto's
Het boek werd uitgegeven door de
Stichting Promotie Archeologie (SPA) te
Zwolle, alwaar de uitgave is te bestellen
door overmaking vanf32,50 op
girorekening 703734 of op bankgiro
94.87.98.017 o.v.v. 'Alkmaarboek'.
In de MlP-serie verscheen eind vorig
jaar deel 14 'Architectuur en Stedebouw in
Gelderland 1850-1940' samengesteld
door W.H. Knoop en onder redactie
van J.A. van Oudheusden. De inventari
satie van de Jonge Bouwkunst lag in
handen van de Provincie Gelderland,
waar tussen 1988 en 1994 talloze
potentiele monumenten werden
geïnventariseerd.
De grote rivieren en de waterbeheer
sing hebben van oudsher een belang
rijke rol gespeeld en dat weerspiegelt
zich in de gebouwde omgeving.
Evenals de overige delen bevat het boek
een historische inleiding, gevolgd
door de beschrijving van een aantal
gebieden met bijzondere waarde.
Daarna volgt er een selectieve
beschrijving van verschillende typen
van gebouwen, aangevuld met een
groot aantal foto's.
Een uitgave van uitgeverij Waanders
in samenwerking met de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg.
Zwolle, Waanders, 1995.176p.
ISBN 90.400.9749.6 Prijs f35,-
De uitgave 'Het betere werk; panorama
van hedendaagse architectuur in Friesland'
is tot stand gekomen op initiatief van
de 'Stichting Keunstwurk' en HUS
HIEM, de instelling die in Friesland
voor de welstandszorg jaarlijks vele
bouwplannen beoordeelt. Sedert 1989
maakt HUS HIEM een kwaliteits
selectie, het zogenaamde 'betere
werk', die ten grondslag ligt aan dit
boek. De onderwerpen varieren van
nieuwbouw, aanpassing en restauratie
tot renovatie. De catalogus wordt
ingeleid door Ruud Brouwers van het
NAi, gevolgd door 80 korte beschrij
vingen met afbeelding en kaarten. Het
boek beoogt te prikkelen tot het ervaren
van goede hedendaagse architectuur
en nodigt uit tot beschouwing ter
plekke, aangezien de foto's (wellicht
opzettelijk) klein zijn.
Leeuwarden, Friese Pers Boekerij, 1995.
60p. ISBN90 3301802 0. Prijs f25,-
De Stichting Overijsselse Molen
gaf in samenwerking met uitgeverij
Waanders ter gelegenheid van het 70-
jarig jubileum van 'Het Oversticht'
een prachtig boek uit.
'De Wind- en watermolens in Overijssel'
werd samengesteld door Frits D. Zeiler
en GerritJ. PerforsDe indrukwek
kende foto's zijn van Ger Dekkers, die
noch door weer en wind noch door
zonneschijn gehinderd schijnt. Als
dochter van de eerste voorzitter van
de Stichting 'De Overijsselse Molen',
Tinus Bergsma, ben ik aan zijn hand
naar menig molen meegenomen en
heb enkele restauraties met name in
Vasse op de voet gevolgd. Sinds die
beginjaren is een groot aantal molens
gerestaureerd en functies in ere
hersteld. Alle type molens worden
beschreven evenals geschiedenis,
behoud en herstel ervan. Achterin het
boek bevinden zich een inventarisatie
van 81 molens (waaronder als laatste
het WindparkNoordoostpolder), de
technische gegevens met afbeelding
en een kaartje met locaties.
Ten opzichte van het vorige molen-
