Houtsnijwerk: geen sluitpost maar de
vlag op het werk
IFEEI
MATH BERKERS
Ze zijn er nog steeds, de glazeniers, de stucadoors, de steenhouwers en
de houtsnijders, ambachtslieden die hun vak verstaan. In de moderne
architectuur wordt van hun expertise nauwelijks gebruik gemaakt, maar
dankzij de omvangrijke restauratiestroom van de afgelopen decennia is deze
vakkennis bewaard gebleven. Of stel ik het nu te rooskleurig voor? Om een
antwoord te krijgen op deze vraag bracht ik een bezoek aan het atelier van
beeldhouwer en houtsnijder Maarten Robert.
Snijraam in pand Ramen 2/3 te Hoorn.
34
Maarten Robert is restaurateur van
beeldhouwwerk en houten objecten.
Hij is gespecialiseerd in ornamentiek,
in stijlvaste reconstructies en in de
restauratie van houten objecten en
lijsten. Zijn atelier ligt afgelegen,
ergens op het Friese platteland, in
Echtenerbrug, dichtbij het
Tjeukemeer. Misschien zelfs wat te
afgelegen, Maarten is daarom van
plan te gaan verhuizen naar Zutphen.
En als alles gaat zoals gepland dan
betrekt hij daar binnenkort een
pakhuis in het centrum van de stad.
'Stel je het te rooskleurig?', Maarten
Robert herhaalt nadenkend mijn
vraag. 'Het is moeilijk om hier een,
twee, drie een antwoord op te geven.
Ik denk dat er in Nederland op dit
moment een handjevol houtsnijders
van hun vak probeert te leven. Een
aantal lukt dat heel aardig, sommigen
hebben zo af en toe werk en voor een
enkeling levert het wel een erg schraal
belegde boterham op. Ik denk dat het
goed is dat ons vak nadrukkelijk onder
de aandacht wordt gebracht. Hiertoe
is een groep oud-Uilenburg medewer
kers bijeengekomen, beeldhouwers in
steen en in hout, om zich te beraden
over de toekomst.
Maarten Robert heeft het vak geleerd
bij Atelier Uilenburg te Amsterdam.
Dit atelier is in de jaren '60 opgericht
door de beeldhouwer Hans 't
Mannetje. Helaas heeft Uilenburg
zich niet kunnen handhaven: 10 jaar
geleden is het atelier opgeheven.
Tussen 1970 en 1975 heeft Maarten
Robert bij Uilenburg het vak geleerd.
Houtsnijden is een vak dat alleen
maar in de praktijk onder de knie te
krijgen valt. En in die tijd was er werk
genoeg: zijn leerjaren, vlak voor het
Monumentenjaar 1975, vielen samen
met de grootste piek in de naoorlogse
restauratiestroom.
De leermeesters van Maarten Robert
hebben hun vak geleerd toen houtsnij-
ornamentiek nog werd toegepast. En
dankzij de talloze restauraties is de
vakkennis over de oorlog heengetild.
Maarten Robert: 'Natuurlijk, ook
nu wordt er heel wat gerestaureerd.
Maar toch heb ik het idee dat er iets
veranderd is. In de tijd van Uilenburg
werd veel actiever gerestaureerd:
onherstelbaar ornamentwerk werd
vervangen en ontbrekende onderdelen
gereconstrueerd. Dat is ook het
vakmanschap van een goede hout
snijder: stijlvast restaureren.
