Fabriekscomplex, gezien vanaf de Singel.
dit alles omringd door het water van
de Buitengracht. Je kunt hier het
verleden van industrieel Deventer in
zijn eerste periode nog met eigen ogen
zien. Nu, na bijna een eeuw.
Achterstand
Behoud van deze unieke fabrieksstraat
staat de Stichting Industrieel Erfgoed
Deventer voor ogen. In de zomer van
het afgelopen jaar is deze stichting
opgericht. Voorzitter dr. ir. J.M.
Dirkzwager. 'Daarmee haalden wij een
achterstand in. Deventer was een witte
vlek op het terrein van het industrieel
erfgoed.' Met steun van het stadsbe
stuur, de maatschappij voor
Nijverheid en Handel en de Kamer van
Koophandel kwam de stichting, die
thans drie werkgroepen telt, tot stand.
De stichting wil er in de eerste plaats
voor ijveren dat de fabriekspanden en
woningen aan de Bergpoortstraat
blijven.
'Zo'n uniek stadsbeeld, zo weggehaald
uit de vorige eeuw, mag niet verloren
gaan. Eerst moet er maar eens onder
zoek komen, slopen kan altijd nog.'
Het stichtingsbestuur ontplooit dan
ook een koortsachtige activiteit. Het
ziet er naar uit dat de structuurvisie
van het stadsbestuur in maart door de
gemeenteraad zal worden behandeld.
In februari belegt de Stichting
Industrieel Erfgoed Deventer een
bijeenkomst, waarop ieder die gerea
geerd heeft op het vernieuwingsplan
welkom is, evenals uiteraard raadsle
den en het stadsbestuur.
Hoe wordt er in kringen van de
gemeente gedacht over een mogelijk
behoud van het industrieel erfgoed dat
hier in het geding is? Onderzoeker
J.L.M. van de Laar van de afdeling
Monumentenzorg en ook adviseur van
de stichting: 'De afdeling monumen
tenzorg is geporteerd voor het behoud
van de structuur inclusief de panden
als dat maar even mogelijk is.
Daarentegen stelt het gemeentelijk
projectbureau Grachtengordel zich
terughoudend op.'
Herbestemming
Volgens Van de Laar is een omslag in
het denken nodig. Je moet er op voor
hand niet van uitgaan dat behoud
onmogelijk is, ook al zijn de financiële
consequenties ingrijpend. De Stichting
Industrieel Erfgoed meent dat moet
worden begonnen met onderzoek naar
de mogelijkheden van herbestemming
van de fabriekspanden. Zo kan worden
gedacht aan vestiging van woningen
en kleine bedrijven in deze gebouwen,
aan een parkeergarage of een hotel en
ook een museale functie bijvoorbeeld
voor een provinciaal museum voor
moderne kunst) mag niet worden
uitgesloten. Van de Laar: 'Naar mijn
smaak gaat het hier om oplosbare
problemen.'
In het recente verleden is al eens een
plan ontwikkeld voor herbestemming:
de stichting van een museum voor
hedendaagse kunst in de fabriekspan
den aan de Bergpoortstraat. De hoge
gebouwen met bovenlicht lijken heel
geschikt als expositieruimte, terwijl
het silogebouw als depotruimte zou
kunnen worden gebruikt.
De stichting meent dat in veel sterkere
mate dan thans het geval is, aanslui
ting moet worden gezocht bij
bestaande kwaliteiten van de bebou
wing in het Raamkwartier. Zo heeft de
stichting bezwaar tegen de torenach
tige gebouwen, die er volgens de
plannen op de voormalige bastions
moeten komen. 'Het huidige karakter
van het Raamkwartier kent een aantal
bouwkundige accenten, met name de
voorgestelde monumenten.
De gesuggereerde torenachtige
gebouwen zullen op de meest opval
lende plekken de bestaande accenten
beconcurreren. Bovendien is er geen
historische rechtvaardiging voor een
bouwkundig accent op de bastions,
behalve wellicht de molens, die vaak
vestingen op deze plaatsen verleven
digden.
Onderzoek naar de mogelijkheden
van herbestemming, een vernieuwde
waardestelling en ook aanwijzing van
het Raamkwartier tot beschermd
stadsgezicht - dat zijn de doelen
waarop de Stichting Industrieel
Erfgoed Deventer in eerste aanleg
mikt. Deventer heeft nu de kans om
een stukje van zijn eerste industriële
verleden levend te houden. Een derge
lijke kans is zeldzaam en komt ook niet
terug!
Maalderij De IJzermolen.
23
