Goed en fout
Natuur
Cultureel erfgoed
Pers-PR
Prullenbak
ten, ter wille van de heilige koe, die
elke binnenstad toch nog verstopt,
ondanks alle gebrachte offers en
monstrueuze parkeertorens. En wat te
denken van een museumtoren op het
Van Abbe museum in Eindhoven. Nee
toch.
Het kan ook goed of beter gaan.
Stokstraat in Maastricht, Bergkwartier
Deventer, de waterleidingpanden aan
de Amsterdamse Nieuwe Herengracht,
de St. Annenstraat panden, vele kaste
len, molens en boerderijen in het hele
land, met kennis van zaken en
vakmanschap en liefdevol, geduldig,
herbouwd, gereconstrueerd, gerestau
reerd. Respectvoor ons verleden. Het
nieuwe Groningse museum, een
prachtig staaltje van creatieve, moderne
architectuur. Over de plaats valt te
redetwisten.
Waar(om) gaat het zo vaak fout?
Afgezien van geldgebrek gaan vele
plannen de foute kant op, omdat met
name de dames en heren bestuurders
en politici geen kennis hebben van,
geen inzicht hebben in en daardoor
geen gevoel hebben voor ons aller
waardevolle erfgoed.
Wellicht moet onze Bond
Heemschut, samen met andere instan
ties en verenigingen, verzameld in het
N.C.M. een opleidingsplan opstellen
èn uitvoeren om met name bij de poli
tici op alle niveaus het deel van vooral
regionale en soms nationale mestover
schotten, dat in hun oogjes terecht is
gekomen, er uit te wassen. Als door
kennisoverdracht de inzichten en de
mentaliteit zijn veranderd komt het
geld ook wel Sensibiliseren is het
motto.
Voor behoud en herstel van de natuur
heeft men ook jaren moeten knokken.
Miljoenen worden uitgegeven om
indertijd gekanaliseerde beken weer
te laten meanderen, om boeren te
bewegen geen teveel aan mest meer te
produceren en op ander gebruik van
kennis en grond over te gaan, om
bodem, water en lucht te zuiveren van
de voortbrengselen, liever afvalpro
ducten, van onze moderne tijd.
Er zijn wel miljoenen beschikbaar om
RudiFuchs en andere museumdirec
teuren moderne kunst te laten kopen,
of te laten restaureren, vakkundig of
niet (Who's afraid of Red, Yellow and
Blue). Wellicht nog te weinig, om
goede moderne kunstenaars (veelal
onredelijk verdeeld) in het leven te
houden.
Voor ons aller, bewezen waardevolle
erfgoed, met name onze onroerende
monumenten, is er veel te weinig geld
beschikbaar gesteld door de politiek.
Voor een groot deel komt het van
particuliere liefhebbers. Elitair? Neen,
wel een kwestie van kennis, opleiding
en daardoor inzicht. Opleiding en
scholing is er nu voor iedereen: een
goede verworvenheid van onze tijd.
Laten we in die scholing ook een
stukje kennisoverdracht stoppen om
de jonge generaties te laten opgroeien
met respect voor het verleden en hun
erfgoed.
Dan komen er hopelijk net zo veel
leden bij Heemschut en de Vereniging
Open Monumenten als bij
Natuurmonumenten.
Naast een goed gesprek met het
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschappen om de scholing en
opleiding van de generaties na ons te
verbeteren zijn er voldoende moderne
methoden en gereedschappen om
schrijvende pers, tv, radio en andere
p.r- instanties te gebruiken om politici
op alle niveaus wijzer te maken dan ze
nu blijken te zijn.
Met name gemeenteraadsleden, veelal
generalisten, veel minder specialisten,
met politieke en andere belangen,
weten te weinig van cultuurhistorie
en van het waardevolle uit hun directe
omgeving, om gefundeerde beslissin
gen te kunnen nemen ten aanzien van
het bewaren en (re)construeren van
hun steden en dorpen en buitengebie
den. Haarlem, Groningen en zelfs
Amsterdam, waar het unieke en schone
toch naast de deur van het stadhuis te
zien zij: bijna macabere voorbeelden
van blindheid. Natuurlijk, vanzelf
sprekend moeten de binnenstad en
enkele buurten buiten de Singel
grachten als beschermd stadsgezicht
aangemerkt worden. Bang, dat het een
openluchtmuseum wordt? Ik kan me
weinig binnensteden voor de geest
halen die zo bruisen van activiteiten
als het oude Amsterdam.
Maar ook oude dorps- en kleine
stedelijke kernen als Oirschot, Eersel,
Delft, Gouda, Schoonhoven, Grave,
Ravenstein, Sittard, Zwolle, Deventer,
Zutphen, Alkmaar, Groningen,
Leeuwarden, Middelburg, Zierikzee,
Workum, Hindeloopen, Sneek,
Hoorn, noem maar op bruisen,
leven, èn hebben echte sfeer.
Op provinciaal niveau vinden we
over het algemeen een beter niveau
bestuurders en ambtenaren, met wat
meer kennis en inzicht. Dat we
bewaard mogen blijven voor minipro-
vincies of stadsprovincies, dan zakt,
ben ik bang, het niveau weer en gaan
lokale belangen op economisch gebied
met name overheersen boven cultuur
historische belangen. Op Rijksniveau
zijn nog meer gespecialiseerd talent en
kennis aanwezig met bijbehorend
inzicht. Daar kan dan ook (al of niet
democratisch gecontroleerd) de
provincie zonodig en in elk geval de
gemeente 'overruled' worden.
De decentralisatie van monumenten
zorg naar de gemeenten heeft voorde
len, maar zeker waar het de kleinere
gemeenten betreft, door gebrek aan
inzicht en kennis, ook nadelen.
Ambtenaren, zonder specialistische
kennis, bereiden raadsvoorstellen
voor, die een onoordeelkundig college
van B en W een onkundige raad voor
legt. Adviezen van monumentencom
missies zijn slechts adviezen, waarvoor
een breed draagvlak volgens B en W
dan mankeert.
De enkele burger, die zijn nek durft
uit te steken start eindeloze, geld en
tijd verslindende 'zienswijzen'-proce-
dures, vroeger bezwaarschriften
procedures geheten. De tafels waar
de zienswijzen van afgeveegd worden
blijken klein, de prullenbakken groot.
Geld, tijd en energie, gestoken in deze
procedures zouden beter in goede
voorlichting, opleidingen en scholing
gestoken kunnen worden.
In plaats van een gevecht tussen de
onbetaalde liefhebber en de bezol
digde ambtenaren, is wellicht een
samenspel van ambtelijke apparaten
en kenners mogelijk om inzichten en
wederzijds respect te verbeteren.
De tv en de radio zouden ingeschakeld
moeten kunnen worden om onze
landgenoten te doordringen van de
schoonheid en het belang van ons aller
culturele erfgoed. Kan Heemschut,
met alle kennis daar aanwezig, samen
met andere gelijkgestemde instellin
gen, lokaal, provinciaal en landelijk
een spannende tv-serie maken, met
onze monumenten als decor? En dan
tevens leden werven? De Vereniging
Open Monumenten als brede volks
vereniging bedoeld, kan met haar
weinig leden en lezers van hun tijd
schrift, te weinig mensen bereiken.
Hun formule is, dacht ik, wel een
goede, om in bredere lagen velen te
bereiken.
Liever een spannende serie, bijv.
Woeltje en stuurman Aart Kapitein
Wessels van Fabricius, met Hoorn,
Enkhuizen en Amsterdam als achter
grond, dan Space age-onzin en geweld
of cowboy en indianen-draken.
Liever een serie over huizen-, kerken-,
forten-, en kastelenbouw, dan de love-
boat quiz.
Kunst of Kitsch, Eenmaal andermaal
trekken toch ook al veel kijkers en
publiek? Evenals van Gewest tot
Gewest.
De (commerciële) tv geeft handenvol
geld uit aan allerlei programma's, waar
je weinig van mee neemt, anders dan
puur, veelal infantiel vermaak.
We moeten samen de ogen openen
van de komende generaties en van
ambtenaren en politici.
H.M. Mauserlid van Heemschut, de
vereniging Open Monum.enten, het
Brabants Landschap en de
Monum,entencommissie Oirschot.
13
