Buiteneiland
Strand eiland
St^igéréiland
Haveneilanlj
Metro
Rieteilanden f
Durgerdam
[A10|
Ringweg
Ui Station
DIEMEN
ZUID
He}. Parool MB
gedetailleerd plan, noodzakelijk om
de onderhandelingen over te bouwen
woningen met het rijk te kunnen
voeren als gevolg van de Vierde Nota
Extra (Vinex). Het aantal woningen
werd tot 18.000 woningen terugge
bracht. 'Vooralsnog.' Pas onlangs
kreeg de gedachte van een eilanden
structuur vorm.
Zaagbekken
Het zand voor IJburg wordt gestort in
ondiep water. Ondiep water is aantrek
kelijk voor watervogels. Op de plek
waar IJburg moet komen, broeden,
rusten en fourageren vele watervogels,
zoals kuifeend, tafeleend en zaagbek
ken. Maar daar heeft de gemeente
Amsterdam aan gedacht. Ze wil
vervangende ondiepten maken ten
noorden van de bouwlocatie, iets wat
de laatste tien jaar vaker gebeurd is in
Nederland. Ook daar willen de vogels
wel broeden. Of toch niet? De
Vereniging tot beboud van het IJsselmeer
heeft sterke twijfels. IJburg moet
namelijk een toplocatie van recre
atieve activiteiten worden. Voor het
nieuw te creëeren, vervangende
natuurgebied ten noorden van IJburg
is dat een nachtmerrie-scenario. Want
een natuurgebied dat is ingesloten
door jachthaventjes en windsurfers is
al bij voorbaat gedoemd te mislukken.
Eén surfer jaagt al heel wat vogels weg.
Volgens sommige uitlatingen begint
zich ook voor de mensen van Diem,en
en Durgerdam een noodlot af te
tekenen. De bewoners van deze
dorpen moeten hun uitzicht op de
andere kant van de IJ-oever inruilen
voor dat op IJburg. De bewoners van
Diemen krijgen een uitzicht op een
nieuw Vondelpark in de plaats van het
karakteristieke torentje van
Durgerdam. De voor de kust van Oud-
Diemen gelegen Diemerzeedijk wordt
namelijk ingericht als park. Omdat de
dijk sterk is verontreinigd, wil de
gemeente een horizontale en verticale
afscherming rond de dijk aanleggen,
met het doel verdere verontreiniging
tegen te gaan en verspreiding van de
vervuiling te stoppen. Een operatie die
tussen de 150 en 200 miljoen gulden
gaat kosten. Zes landschapsarchitec
ten hebben er al ideeën voor geleverd.
De bewoners van Durgerdam krijgen
vervuild slib voor hun pittoresque kust
gestort. Het is het vuil dat nu op de
bodem van IJburg ligt.
Heemschut
De werkgroep Red het IJmeer bundelt
alle tegenstand tegen de bouw van
IJburg. Heemschut participeert erin
en is ook tegen.
Drs. Joseeph van der Haagen, directeur
ruimelijke en juridische zaken, heeft
een genuanceerd standpunt. 'Je moet
een historisch-geografisch gebied niet
als een planologische reserveruimte
beschouwen. Dat is linke soep; een
stapje verder en men wil in een dolle
bui 'iets leuks' doen voor de kustvan
Hoorn. Het betekent toch een totale
identiteitsverandering van dat grote
watergebied, dat zo verbonden is met
de ontstaansgeschiedenis van
Amsterdam. Het IJmeer, dat onderdeel
is van de Zuiderzee, is de toegangs
poort van de stad. Amsterdam heeft
het open water nodig.'
Het IJmeer is een historisch-geogra
fisch monument, liet Heemschut weten
aan Gedeputeerde Staten naar aanlei
ding van de Structuurvisie Noord-
Holland 2010, waarin het IJmeer als
mogelijke bouwlocatie genoemd wordt,
net als later in het Vinex-convenant
tussen Amsterdam en Vrom en in de
Structuurplan-gedachte van
Amsterdam. Alleen, het bestemmings
plan verbood het, want het Algemeen
Uitbreidingsplan van 1935 is nog van
kracht en daarin heeft het IJ de
bestemming water. Maar een bestem
mingsplan kun je veranderen en dat
zal dan ook gebeuren. Zij het dat naar
aanleiding van het Bestemmingsplan
IJburg 1 efase 1800 bezwaarschriften
moeten worden behandeld.
Van der Haagen is vooral bang dat de
ontwikkelingen niet ophouden bij
IJburg. 'Ik ben bang dat de stad zich
verder zal uitbreiden in de richting
van Almere, waarmee het uiteindelijk
met een brug verbonden zal worden.
Een gedachte die bij de plannenma
kers al serieus leeft. Dan krijg je een
brug, een spoorlijn en een weg dwars
door het IJmeer. Daar is bijvoorbeeld
de gemeente Muiden, waar de Vecht
uitmondt, erg bang voor.'
Het dient echter gezegd: eerdere
plannen rond IJburg gaven méér
reden tot ongerustheid dan de eilan
denstructuur van de huidige opzet,
waarvan zelfs wel een zekere bekoring
uitgaat. Van der Haagen: 'In de oude
plannen was er sprake van één blok
aangeplempt zand met hoge flats.
Nu de plannen uitgewerkt zijn in
een eilandenstructuur, waarin plaats is
voor maximaal 18.000 woningen, denk
ik er iets genuanceerder over. Je kunt
denken aan een soort Venetië, een
lagunebebouwing met bouwvolumes
van beperkte bouwhoogte, maximaal
zo'n 6 lagen hoog.'
Niettemin heeft Van der Haagen een
voorkeur voor bebouwing van de
Bovenkerkerpolder. Dat is het gebied
tussen Almstelveen en Uithoorn,
behorend tot de gemeente Amstelveen.
'Bebouwing ervan is best mogelijk.
Amstelveen-Zuid, dat een weinig vitaal
stadsdeel is, waardeer je ermee op.'
Tot 1990 werd de Bovenkerksepolder
door het ministerie van Vrom als bouw
locatie gepland en zelfs nadrukkelijk
gepresenteerd als alternatief voor
Nieuw-Oost. De gemeente Amsterdam
was echter tegen. Op dit moment wordt
nu door de commenciële wereld
alsnog een pleidooi gevoerd om ook
die polder te bebouwen. Zij het niet
meer als alternatief Van Nieuw-Oost...
Het is nog mogelijk dat de plannen
voor het IJmeer niet doorgaan. Dat
alles misloopt door gebrek aan rijks
subsidie voor de absoluut noodzake
lijke aanleg van de sneltram of metro -
rail naar het nieuwe stadsdeel. Maar
dat is niet waarschijnlijk. Het point of
no return lijkt wel min of meer
bereikt. De standpunten van Vrom en
gemeente Amsterdam naderen elkaar.
En als de bouwhoogte beperkt blijft,
het Venetië- idee gestalte krijgt en de
architectuur van topniveau wordt -
misschien wel het belangrijkste aspect
in de planvorming: liever prachtige
huizen op een verkeerde locatie dan
foeilijke architectuur op de goede
plaats - dan zal mogelijk het verzet
tegen de plannen afnemen. Heemschut
zal de ontwikkeling nauwlettend
blijven volgen.
11
