IJburg: soort Venetië of linke soep?
Nieuw Amsterdams stadsdeel in het oude IJ
Amsterdamop zoek naar bouwlocatiesheeft het oog laten vallen op een deel
van het IJ. Het water is breed genoeg om er vele duizenden woningen te laten
verrijzen. Het IJ is op de gedachte plek nogal ondiep, waardoor het mogelijk
wordt land te winnen door ophoging. Je kunt er eilandjes maken door in
dunne laagjes zand te storten op de ondergrond van slib. De zogenaamde
pannekoekmethode. Dn dan is er, over een paar jaar, IJburg, een stadsdeel met
uiteindelijk 45.000 inwoners. Maar het besluit tot de bouw moet nog genomen
worden en er zijn vele tegenstanders met respectabele argumenten. Er worden
termen als nachtmerrie'en ''noodlot'gebezigd. Zeker is dat de identiteit van
het IJ grondig zal veranderen. En dat laat Heemschut niet over zijn kant
gaan...
Wie kennismaakt met het plan-IJburg,
laat zich gauw mild stemmen. Want
het gaat om woningen aan 'stedelijke
waterranden', aan 'zachte wateroevers',
of'drijvend langs steigers ofkaden'. Ze
worden gebouwd op zes nieuwe eiland
jes in het IJ. Slagzinnen voor een goede
p.r. hoeft de gemeente Amsterdam
niet te zoeken. 'Wel eens in Venetië
geweest?' 'Kentu Stockholm?'
Amsterdam kon voor de 100.000 tot
2005 in de regio te realiseren wonin
gen op eigen land geen bouwlocaties
meer vinden. Maar water is er nog
genoeg in de omgeving en zo ontstond
het plan-IJburg. Laagbouw en middel-
hoogbouw zal er de boventoon voeren,
alleen bij de nieuwe stations van het
openbaar vervoer komen wat hogere
torentjes (tot maximaal 12-hoog). Het
Groene Hart wordt met de bebouwing
van het IJmeer niet aangetast.
Nieuw is de bouwlocatie niet. Er zijn al
30 jaar plannen voor het IJmeer. Het
eerste was het Pampusplan in 1965 van
architect Bakema. Dat was in de tijd van
de grootschalige projecten: 350.000
mensen hadden er in het IJ moeten
wonen. Het Pampusplan omvatte
een lang eiland, tot voorbij Muiden,
midden in het IJ, dat gedomineerd
werd door een lange verkeersader
waarlangs flats van 24 tot wel 40 hoog
hadden moeten verrijzen. De gevol
gen voor de omgeving telden 30 jaar
geleden nog niet zo... In de tachtiger
jaren ontstonden eerst ideeën over de
aanleg van een veel kleiner, rechthoe
kig eiland, tegen de kust aan, waarbij
de hoge flats plaats hadden gemaakt
voor 23.000 woningen in de laag- en
middelhoogbouw. Later (1990), toen
het enthousiasme voor een nieuwe
wijk in het water om zich heen greep,
telde het toekomstige Nieuw-Oost al
40.000 woningen en reikte het weer
tot voorbij Muiden, op slechts korte
afstand van Flevoland, waarmee een
railverbinding aanlegd zou moeten
worden. Dit plan ontmoette grote
tegenstand van onder meer Heemschut
en had ook financiële bezwaren. Een
jaar later kwam Amsterdam met een
BERTFRANSSEN
Zicht op het IJ vanaf hoge flats aan Amsterdam-Rijnkanaal in Diemen. Aan de horizon het torentje van Durgerdam. (foto Chris Lucas)
