Gebruikte literatuur
Wethouder dr Gter Horst overhandigt de
oorkonden aan Theo van Gogh (links) en Max Pam
(rechts).
Nederlandse architecten houdt zich
blind en doof voor de zuchten van het
volk dat in hun hokken moet wonen.
Ik weet ook wel dat er een paar
gunstige uitzonderingen zijn. En het is
mij evenzeer bekend dat het monopo
lie van de ontwerptekening niet bij
architecten alleen berust. Sterker nog:
een makelaar of aannemer mag ook
een gebouw ontwerpen. Het schijnt
dat meer dan vijftig procent van het
bouwvolume in ons land tot stand
komt zonder tussenkomst van gekwa
lificeerde architecten. Hoe is dat
mogelijk in een land waar je nog geen
kampeerprimus kunt kopen zonder
een waarborgzegel van de Nationale
gasfittersbond en een zoen van de
Nederlandse Vereniging van
Huisvrouwen?
Officeel dragen onze architecten dan
ook geen schuld voor de treurnis om
ons heen, toch leg ik de schuld bij
hen: zij hebben nagelaten zich naar
behoren te organiseren om de kwali
teit en schoonheid te bewaken. Te
veel zwakke broeders vinden het ook
wel goed zo, omdat zwijgen beter
betaalt.
Onbehaaglijk lelijk
Pam, van Gogh en andere hoofdstede
lingen die hen op hun tochten verge
zelden, zoals Max van Rooy, Jeroen
Henneman en Henk Hofland, hebben
pijnlijk laten zien hoe onbehagelijk
lelijk onze stad is geworden. Ze lieten
vooral zien hoe waardeloos de mate
rialen zijn en hoe slecht een huis of
wijk wordt afgebouwd.
Broze tegeltjes tegen de ondergevel,
tot aan de stoep vastgeplakt, waar
water vrij spel heeft en de vorst het
glazuur versplintert, losse loodslab-
ben, aluminium vensterbankjes in de
kit gedrukt, ruw geschuurde, slecht
geverfde vensterbanken, holle buiten
deuren waar fietstrappers gaten in
stoten.
O, ze kunnen nog jaren voort, onze
Pam en Van Gogh. Denk eens even
aan die lollige gele en roze muren
van de huizen rond opera en stadhuis,
piepschuim toegesmeerd met nylon-
cement. Een tik met je huissleutel en
je prikt er doorheen.
Details, ja, bouwen bestaat uit details,
een stad leefbaar houden is letten op
details. Wie afwerking onbelangrijk
vindt, heeft geen respect voor de
bewoners.
Te kleine plastic prullenbakken
Wat doet zo'n wethouder Stedelijk
Beheer en de schare haar toegewijde
ambtenaren? Wat doen al die deel
raadbaasjes die het grootste gebouw
van de wijk hebben ingepikt en daar
burgemeestertje zitten te spelen?
Vergaderen ze de hele dag, zorgen ze
dat de cijfers kloppen of gaan ze ook
weieens uit wandelen? En kijken ze
dan vebaasd naar de te kleine, veelal
plastic prullenbakken waar men het
buiten het centrum nog altijd mee
moeten doen? Waarom geen robuuste
Parijse poubelle aangeschaft.
Natuurlijk is zo'n ding tien keer
duurder dan die troep die in deze stad
staat, maar hij gaat wel twintig keer
langer meer. Valt het de wethouders,
de deelbaas en de ambtenaren op dat
die grote brede stoeptegels die nu
overal in Amsterdam worden gelegd,
te zwaar zijn voor onze zwakke
bodem. Dat die tegels zonder behoor
lijk fundament breken en nu al schots
en scheef liggen en dat ze niet eenvou
dig te vernieuwen zijn, want niet te
tillen. Hebben de verantwoordelijke
bestuurders weieens met de werklui
gesproken die die tegels moeten
leggen? Niet met de hand, maar met
een soort klem op wieltjes. Ze klagen
steen en been. Hun ruggen gaan er
aan, die krengen zij te groot en passsen
niet om de bomen en honderden
verkeerspuisten die in deze stad
nu eenmaal noodzakelijk schijnen
te zijn. Niemand is er tevreden mee,
het ziekte verzuim onder de tegelleg
gers is enorm. Wie verzint dat, wie
koopt dat in?
Dwaze taxi-drempels
Welke imbeciel heeft het
Amsterdammertje verzonnen?
Twee trappen er tegen aan en hij zit
los. Welke dwaas is verantwoordelijk
voor de taxi-drempels op de tramba
nen, waar chauffeurs lachend over
heen scheuren omdat hun wielbreedte
precies met die van de trambaan over
eenkomt. Alleen ziekenauto's hebben
er hinder van en de patiënten kermen
het uit. Dat moet de wethouder toch
weten want de ziekenbroeders hebben
officiële klachten ingediend.
Maar misschien wonen de ambtenaren
van het Stedelijkbeheer in Almere of
Purmerend, zoals het merendeel van
onze taxichaufeurs en politieagenten
buiten de stad woont. 'Toch niet van
ons'... wie kan het schelen? Of
misschien spreken ze nooit met een
arbeider, of hebben ze nog nooit op
een brancard gelegen. Details, details,
maar ik struikel er over.
Autowrakken
Kijk de Kalverstraat is bestraat. Hoe
is het mogelijk dat geen ambtenaar
dat gefröbel over laat doen. De graf
fiti, die wilde plakkers... waarom is
Amsterdam zo besmeurd en
Rotterdam nauwelijks? Te bang om
straffen uit te delen? Te bang dat het
handhaven van wet en orde rechts is?
Hoe vuiler en schunniger onze stad,
hoe rechtser hij wordt. Waarom
moeten de bewoners van de Pijp,
Staatsliedenbuurt, Jordaan en achter
het Oosterpark, tussen halfverroeste
anti-parkeer barricades en autowrak
ken wonen? Hoe meer chaos je
gedoogt, hoe gefrustreerder de
bewoners en hoe meer je de werkelijk
rechtse krachten in de samenleving
een kans geeft. Niemand zou toch
willen dat de CD de straten schoon
gaat vegen?
Pam en van Gogh hebben het allemaal
laten zien. En wat gebeurt er? De stad
slonst voort en de critici worden
monddood gemaakt met een prijs. Een
prijs van een jury waar een architect in
zit en journalisten die zelden de zweep
over het wandbeleid in deze stad laten
gaan. Bah, maar toch gefeliciteerd.
Benut de prijs om te blijven treiteren.
Röling, Wiek. Verloedering en archi
tectuur. De Gids jaargang 155, nr 6,
juni 1992.
Kousbroek, Rudy. De verplaatsing van
historische gebouwen. In NRC
Handelsblad, Cultureel Supplement,
10 januari 1992.
Dis, Adriaan van. De bunkerbouwers.
Alles is te koop. Amsterdam, 1992.
7
