16de eeuws stukwerk
plafond ontdekt
In de voornamelijk 16de eeuwse Berckepoort te Dordrecht is recentelijk
een lemen stucwerk plafond aangetroffen dat vooralsnog wordt gedateerd op
zestiende eeuws. Een dergelijke vondst is voor Nederland uiterst zeldzaam,,
en vergelijkbaar mat de uniciteit van de behangselvondsten in Leiden (zie
Heemschut 1994, no. 2).
r>
Heemschut
IN DIT NUMMER
TIJDSCHRIFT VAN DE BOND HEEMSCHUT
opgericht in 1911
Beschermvrouwe:
H.M. Koningin Beatrix
Heemschut is een gezamenlijke uitgave van
de Bond Heemschut en Waanders Uitgevers.
REDACTIE
drs. J. Kamerling, eindredacteur
drs. A.M.tenCate
drs. H.C. Franssen
De redactie draagt geen verantwoordelijkheid
voor artikelen, voorzien van auteursnaam.
VERDER WERKTEN MEE
B.J.M. Duimel
D. v.d. Schrier
J. Th. Balk
L. v.d. Meule
V. Collette
I.W.M. Duijvesteijn
H. Moscoviter
J.A. Hendrikx
R. van Ditzhuyzen
A. van Dis
C.J. Vogel
M. Berkers
R. Lureman
H.J. Korthals Altes
A. Kalkhoven
B. Kroon
W.M.J. den Boer
LEDENADMINISTRATIE
Postbus 1129,8001 BC Zwolle
tel. 038-658628
telefax 038-655989
postgiro 4702230
Per 1 januari 1994:
Lidmaatschap leden 30-65 jaar: f 60,-
leden 65+ f 45,- en 30- f 30,-
Opzegging alleen schriftelijk en vóór
1 december
Extra nummers op aanvraag f 6.75,-
CORRESPONDENTIEADRES VOOR
BOND HEEMSCHUT
Nieuwezijds Kolk 28,1012 PV Amsterdam
tel. 020-6225292 (redactie alleen ma en di)
telefax 020-6240571
CORRESPONDENTIEADRES VOOR
ADVERTENTIES
Bureau Van Vliet
Postbus 20,2040 AA Zandvoort
tel. 02507-14745
REDACTIERAAD
A.M. den Haan (voorz.)
drs. J. Kamerling (secr.)
drs. J.J. Bollebakker
B.J.M. Duimel
J.D. Gerritsen
P. de Ruijter
Brieven aan de redactieraad t.a.v. de secretaris.
GRAFISCHE VERZORGING
Roelof Koebrugge bNO
DRUK
Waanders Drukkers, Zwolle
FOTO OMSLAG
Het kloostergebouw van Mariënhof in
Amersfoort, waarin het Culinair Museum
is gevestigd
JAARGANG 71
NO. 6
DEC 1994
Heemschut
verschijnt
6x per jaar
16de eeuws stucwerkfragment op raveling
van schoorsteen (foto Hans Bollebakker)
Het laat-gotische en voornamelijk
vroeg-renaissance burgelijk woonhuis
'de Berckepoort' was ooit het Hof van
Alva, van Robert Dudley, Graaf van
Leicester en van Charlotte de Bourbon
derde echtgenote van Willem, van
Oranje. De eigenaar, Mathijs Berck,
geeft opdracht tot een voor die tijd
grootschalige verbouwing, waarvan de
kap van het belangrijkste bouwdeel
wordt gedateerd op 1565
(Dendrochrono logisch onderzoek
dr. D.J. de Vries RdMZ). In 1992
benoemt Heemschut de onderzoeks
commissie Berckepoort bestaande uit
de architectuurhistoricus en restaura
tiearchitect prof. dr, ir. C.L. Temminck
Groll, de bouwhistoricus ir. A. van
Drunen en de archeoloogpro/i drs.
H.L. Janssen. De commissie komt tot
de conclusie dat het pand van grote
bouwhistorische betekenis is en beveelt
een bouwhistorisch en archeologisch
onderzoek aan. Dordrechts wethouder
W.J.J.M Verbakei neemt deze aanbe
veling over en verleent de opdracht
daatoe aan de bouwhistorici A.H.M
GlaudemansenJ.A. van der Hoeve, die
tot verbluffende ontdekkingen komen,
gepubliceerd in een eerste zeer uitvoe
ring bouwhistorisch opnamerapport
(1993). De commissie-Temminck Groll
constateerde eerder ondermeer goti
sche, laat-gotische, vroegrenaissance
en renaissance consoles (waarvan
sommige mogelijk uit Antwerpen
geïmporteerd) en noemt nog omstucte
kinderbinten met renaissance diepreliëf,
op de verdieping. Het nu aangetroffen
plafond bevindt zich in het vertrek dat
de commissie dateerde op de 16de eeuw.
De moer- en kinderbinten zijn met
zeer fijne raggeltjes beslagen als
aanhechting voor het leem waarin -
evenals op de verdieping - een
renaissance diepreliëf is aangebracht.
Glaudemarts en Van der Hoeven
stuiten na het wegbreken van een
verlaagd plafond, op een van vele
kalklagen voorzien stucwerkplafond.
Onder de diverse kalklagen kwamen
uiterst fraaie figuren in diepreliëf, waar
onder een engelenkopje, te voorschijn.
Een voor zover bekend niet eerder in
Nederland gedane vondst.
Drs. J.J. Bollebakker, lid PC Heemschut
Zuid-Holland en voorzitter stichting tot
bevordering van monumentenonderwijs
en onderzoek.
Historische restaurants
In dit nummer speciale aandacht voor
enkele historische restaurants/herber
gen zoals de Mariënhof in Amersfoort,
tevens Culinair Museum en de oudste
stadsherberg van Holland De Zalm in
Gouda. Verder o.m. een bijzonder
interessant artikel over oude water
putten en -pompen en een zeer actueel
verhaal over het gemeentelijk
reclame-beleid.
De redactie wenst u een prettige Kerst
en een voorspoedig 1995.
Jaap Kamerling
Eindredacteur
Decembermaand cadeau-maand 4
Adriaan van Dis over architectuur 5
Rademakerszijl, een monumentale
sluis in de verdrukking 8
Koninklijk Militair Invalidenhuis te
Leiden toch Rijksmonument? 10
Thema: historische restaurants
Restaurant en Culinair Museum
achter oude kloostermuren 11
De Bagatelle: van tolhuis tot
restaurant 14
Werk aan De Zalm ligt nog stil 16
Restauratie-actie voor uniek
molencomplex 18
Icomos: internationale
monumentenzorg 20
Nederlands-Slowaaksé samen
werking in monumentenzorg 21
'To be or not to be' 23
Kentering in beleid buitenreclame 25
Stads- en dorpspompen 27
Prijs voor renovatie hofje 31
Nieuwe perspectieven in het
restauratieambacht 32
Amsterdam Noord 34
Een tuin voor de stedeling 36
Reactie Het Geldersch Landschap 38
Vlielandse Monumenten 39
Rubrieken
Heemschut actief 8, 9
Exposities, taalmonumenten 24
Korte berichten 40
Boekenrubriek 41
3
