Centraal Laboratorium
Vergulden
Guldens en daalders
Doe mee aan de Heemschut Persprijs
Dubbellidmaatschap
NJBG-Bond Heemschut
D66 wil Rokin weer open
33
bureau Verlaan Bouwstra uit
Vianen. Hij heeft tijdens zijn loopbaan
heel wat informatie over oude technie
ken verzameld. Belangrijk is dat er
zoveel mogelijk vastgelegd wordt,
want er verdwijnt nog veel te veel
bijna onopgemerkt. Oude kleuren kan
men achterhalen door een 'toverbal' of
een kleurentrap te schuren. Pigment
onderzoek is noodzakelijk, want
kleuren vervuilen en worden donker
der.
Soms zijn schriftelijke bronnen voor
handen en kan men via een schilders
bestek de kleur achterhalen. Verder
noemde hij als bronnenmateriaal de
verschillende poppehuizen en interi
eurs op schilderijen en afbeeldingen.
Een belangrijke bron zijn de boeken
van de Engelsman Peter Thomton, die
o.a. 'Authentic Decor,the domestic
Interior 1620-1920' samenstelde
waarin ook afbeeldingen van
Nederlandse interieurs staan (Londen,
Weidenfeld &Nicolson, 1985 ISBN
0.297.83239.5).
Een ander punt is 'Wat tref je aan' en
hoe gaan we om met wat we vinden.
Meestal is het een mengelmoes van
stijlen over en door elkaar en moeten
er keuzes gemaakt worden, dus discus
sies. De KNOB stelde begin deze
eeuw: 'Behoud voor vernieuwing' en
later door de ICOMOS werd de
discussie weer opgerakeld. Tijden,
inzichten en eisen veranderen, dus
discussies blijven aan de orde van de
dag. Het is echter zaak dat beslissin
gen voorbereid, doordacht en
weloverwogen zijn.
DrsJ.A. Mosk van het Centraal
Laboratorium te Amsterdam hield een
betoog over historisch onderzoek
schilderwerk, kleur en ouderdomsbe-
paling. Het onderzoek van het CL
betreft voornamelijk schilderijen,
maar men kan daar ook met allerlei
andere verfmonsters terecht voor
kleuronderzoek. De pigmenten
worden geanalyseerd en o.a. met
behulp van de chronologische kaart
van pigmenten kan men dateren.
Berlijns blauw wordt vanaf 1704
gebruikt, Cadmiumgeel na 1840 en
Titaanwit pas na 1920.
Bij de restauratie van het Mauritshuis
heeft men bijvoorbeeld wel tien
verschillende verflagen aangetroffen.
Verfmonsters nemen, zegt Mosk,
blijft risicovol, omdat men zeer kleine
monsters neemt, die tot 400
vergroot kunnen worden. Het zijn
minuscule plaatsopnamen; verderop
kan het beeld er weer heel anders
uitzien.
Tot slot vertelde de heer jf.H.P. Heesters
over zijn jaren- lange ervaring in het
schildersvak, het oude vakmanschap.
Hij benadrukte het feit dat een restau
ratieschilder behalve het beheersen
van de oude technieken ook histori
sche kennis moet bezitten. Kennis van
oude materialen, van verbindingen,
pigmenten en reacties. Aan de restau
ratieschilder worden steeds hogere
eisen gesteld en zeer belangrijk is een
goede verstandhouding met de archi
tect.
De rest van zijn betoog ging over
de verschillende mogelijkheden van
vergulden. Binnenwerk vereist een
andere benadering dan buiten. Onder
de oude technieken wordt verstaan het
vergulden met mixtion, dat op
verschillende materialen kan worden
toegepast, het vergulden achter glas
en het leggen van bladgoud, dat grote
handvaardigheid vereist.
Tegenwoordig is het moderne, duur
zamer en goedkopere polimentvergul-
den meer in de belangstelling, vandaar
dat deze werkwijze ook wordt behan
deld. Heesters toonde vele dia's, waar
onder de enorme Harp op het
Concertgebouw in Amsterdam, die
hij bij de laatste restauratie opnieuw
vergulde.
Heesters is als eindredacteur
betrokken bij de uitgaven van het
Opleidingscentrum SVS over oude
schilderstechnieken. Deze losbladige
uitgaven moeten de theoretische basis
vormen voor de opleiding tot restau
ratieschilder.
Inmiddels zijn er drie delen
verschenen; Houtimitaties (1991)
Marmerimitaties (1992), en Vergulden
(1994). Het is de bedoeling dat alle
oude technieken binnen twee jaar op
papier staan. In voorbereiding zijn
uitgaven over patineren, chabloneren
en kleuronderzoek.
De nieuwe opleiding tot restauratie
schilder draait experimenteel in
Bergen op Zoom, maar het is de
bedoeling dat deze binnen twee jaar
op meerdere plaatsen in Nederland
start.
Aan het eind van de middag werd het
nieuwe deel 'Vergulden' aangeboden
aan de directeur van de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg de heer
Asselbergs als voorzitter van de
Werkgroep Restauratie-ambacht, die
het initiatief heeft genomen nieuwe
opleidingsmogelijkheden te ontwikke
len. Als Monumentenzorg daadwerke
lijk wordt meegenomen in het banen
plan van het rijk en continuïteit
zekerder wordt, dan is het belangrijk
dat er meer specialisten opgeleid
worden.
Zal in het restauratiewezen straks ook
iedere gulden een daalder waard zijn
'Verguldenkan besteld worden door
overmaking van f 5 5,- op giro 665819
of banknummer 66.92.14.523 t.n.v
Opleidingscentrum SVS, onder
vermelding van artnr. 5340. Adres:
Postbus 76, 2740 AB Waddinxveen
Tel 01828-16133, waar ook de andere
uitgaven besteld kunnen worden.
Volgend jaar zal voor de negende keer
de Heemschut Persprijs worden toege
kend. De prijs werd in 1986 ingesteld
t.g.v. het 75-jarigJubileum van de Bond
Heemschut. De VNU te Haarlem
sponsort de prijs al vanaf het eerste begin.
De prijs ter grootte van 2 500 gulden
wordt toegekend voor de beste journa
listieke productie uit het jaar 1994 over
cultuurmonumenten of cultuurhistorisch
interessante landschappen. Het mag
zowel om geschreven artikelen gaan als
om radio/tv of video-producties. Wel
moet de inzending steeds zijn gericht op
een groot publiek en in het Nederlands
zijn gesteld. Het hoeft niet alleen om
officieel beschermde monumenten te
gaan en ook niet alleen over grote
monumenten. Artikelen over bijvoor
beeld straatmeubilair of de inrichting
van de openbare ruimte komen ook in
aanmerking. En ook nieuwbouwprojec
ten in een historische omgeving zijn
voor de jury interessant.
Inzendingen voor 11 maart 1995 naar
Bond Heemschut, Nieuwezijds Kolk
28, 1012 PV Amsterdam t.a.v. jaap
Kamerling. Informatie: 020-6225292
(ma en di). Ook suggesties voor inzen
dingen zijn welkom.
De Nederlandse Jeugdbond ter
Bestudering van de Geschiedenis is een
vereniging, die zich ten doel stelt de
belangstelling voor geschiedenis bij de
jeugd te bevorderen. De besturen van
de NJBG en de Bond Heemschut
hebben goedkeuring gehecht aan een
voorstel om voor f20.- aan een NJBG-
lid het lidmaatschap van Heemschut
aan te bieden. Pleemschut-leden kunnen
voor f 45.- donateur worden van de
NJBG en ontvangen vier keer per jaar
het interessante en rijk geïllustreerde
tijdschrift Fibula. Aanmelding als
lid/ abonnee: Bureau NJBG t.a.v.
Ledenadministratie, Prins Willem
Alexanderhof 5, 2595 BE Den Plaag.
B.Duimel
Amsterdam- De Amsterdamse wethou
der Ernst Bakker (D66) wil het Rokin
weer open laten graven. Vóór 1928 lag
er tussen Spui en Dam een gracht. Het is
nu parkeerterrein. Bij het graven van de
nieuwe Noord-Zuidlijn voor de metro
komt er echter onder het Rokin een
ondergrondse parkeergarage. Daardoor
kunnen de bovengrondse parkeerplaatsen
opgeheven worden, vindt Bakker, die
gedekt wordt door een oud, al twaalf jaar
bestaand plan van zijn partij. 'Af en toe
duikt het weer op', zegt partijgenoot
Bart Robbers in Plet Parool.
B.F.