Een historisch voetpad kent geen asfalt JAN-DERK GERRITSEN De oudste vorm van voortbewegen is te voet.Daarom is een oud voetpad een monument en een fietspad niet. Om over de Al maar te zwijgen.De aandacht, die aan de verharde weg wordt gegeven mag er dan voor zorgen, dat het economisch voor de wind gaat, de wandelaar, die zijn route vanuit een cultuurhistorisch perspectief beziet en bijvoorbeeld de herkomst van het pad waarover hij loopt wil weten, moet verstoord de berm in omdat het oude kerkepad, de grasdijk, het jaagpad, de tiendweg of de pelgrimsroute voor snellere jongens met asfalt is belegd. De voetpadendagen Verschillende wandelorganisaties als NEMO, Lange Afstandswandelpaden etc. organiseren in 1995 wandelingen over de weinige historische paden,die ons land nog rijk is. De wandelroutes laten ons zien wat we nog bezitten, dat ons herinnert aan de gang van de molenaar, de schaapherder, de schouwmeester, de kerkganger,de smokkelaar of de pelgrim. Wat je in het langzame en bedachtzame voorbij gaan ook nog meeneemt zijn de sluis, het gemaal,de kerk, de molen of de herberg. Hoeveel meer dan de auto mobilist ervaart de wandelaar de hem omringende natuur op zijn onver harde route. Behalve de weg zelf is ook het landschap ongeschonden gebleven en zijn de bomen, de bermen, de hout wallen en de dieren het prentenboek van de geschiedenis. Op 15 en 16 oktober van dit jaar neemt de organisatie alvast een voor proefje van die landelijke voetpaden- dagen en wel in Noord-Holland. Het thema van die dagen: 'Wandelen langs waterkanten'. Bedreigd of verloren Heemschut zou Heemschut niet zijn, als wij ons als beschermingsorganisatie niet zouden afvragen wat er ook op landschappelijk gebied verloren is gegaan of nog onder de dragli ne dreigt te komen. Daarom een paar voorbeelden,waar wij ons voor zullen inzetten: De Groene dijk in de Oudburgerpolder bij Bergen (N-H) is een van de laatste gaaf overgebleven dijken van het stelsel van Kennemerdijken uit de dertiende eeuw. Ze verdient op de monumen tenlijst geplaatst te worden.De kron kelige loop, de hoogteverschillen en het profiel liggen er al 700 jaar onge wijzigd. Een degradatie tot fietspad is daarom ongewenst. De aanleg daarvan ligt in de bedoeling van het Groenontwikkelingsplan Noord- Kennemerland. Natuurbeleving als ontsluiting naar de kust wordt als reden voor de aanleg genoemd maar welke fietser beleeft op deze route de natuur als het in zijn bedoeling ligt zo snel mogelijk op het strand te komen? Tot overmaat van ramp wordt j uist door de aanleg van dat fietspad de natuur, nog redelijk ongerept aanwe zig, ernstig verstoord. De Zandbaan in Groesbeek, een eeuwenoud zandpad tussen Groesbeek en Mook (reeds genoemd op een kaart uit 15 70:Die Sandt Straat lopende Jaagpad langs de Hoevervaart bij Egmond a/d Hoef. Het pad is openbaar maar door de eigenaar onrecht matig ontoegankelijk gemaakt. De organisatie Nemo probeert daar wat aan te doen. naar Mouck') zal met nog andere zandwegen verdwijnen, als het landin richtingsplan Groesbeek werkelijk heid wordt. Gelukkig zijn de protesten ook ter plaatse niet van de lucht. Het Scheperspad De vrienden van het Holter Pad verzetten zich fel tegen de woning bouwplannen op de Holterberg, die tot gevolg zullen hebben, dat het oude Scheperspad, dat van Holten naar de Holterberg loopt, samen met nog enkele andere historische paden zal verdwijnen. Een voorstel van de gemeente het pad om te leggen staat uiteraard gelijk met teloorgaan. Van Egmond aan de Hoef naar Alkmaar liep eens aan de Noordkant van de Hoevervaart een oud jaagpad. Hekken en prikkeldraad roepen niet die herinnering op. Ofschoon het een openbaar pad is hebben de boeren er een dermate groot beslag op gelegd, dat het een onofficieel verboden toegang-karakter heeft gekregen. De gemeente Egmond heeft na verzoeken van de wandelorganisatie NEMO met de provincie contact opgenomen om het pad weer toegan kelijk te maken. De boeren blijken echter weinig bereidwillig tot mede werking. Zuiderzeepad In Bakhuizen, gemeente Gaasterland loop het 'Wytlanspad'. Het is een van de zeldzame oorspron kelijke en onverharde wegen in dit gebied. Bovendien maakt het onder deel uit van de route Zuiderzeepad. De plannen van de gemeente het pad te asfalteren vinden bij velen geen genade o.a. niet bij de werkgroep Zuiderzeepad. Het zijn slechts enkele voorbeelden van het gemak en ook de slordigheid waarmee met de historie van het wandelen gemarchandeerd wordt. Heemschut houdt zich aanbevolen te horen van meer van dit soort voor beelden. Waar immers voetpaden verdwijnen gaat weer een stuk cultuurhistorie verloren en dus ook de geschiedenis van ons landschap, een monument bij uitstek. Als het van belang is boerde rijen, kerken en molens voor de geschiedenis in stand te houden, hoeveel te meer dan voor de weg waarlangs je er kwam en het landschap dat daardoor zijn herkenbaarheid heeft gekregen. Informatie over de voetpadendagen en de activiteiten van de organisatoren zijn te verkrijgen bij NEMO, Vereniging van Vrije Wandelaars, Westerpark 2, 1013 RR Amsterdam Tel. 020-6811013. 41

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1994 | | pagina 41