Beeldhouwer Szekeres: kunstenaar en
vakman
JOHANNAVAN DER WERFF
Bezoekers van Restoration 94, de internationale vakbeurs voor restauratie
en conservering van cultureel en industrieel erfgoed die van 12 tot en met 14
oktober a.s. in de Amsterdamse RAI wordt gehouden, zouden zeker een bezoek
moeten brengen aan de stand van figuratief beeldhouwer en restaurateur
Karoly Szekeres. Bij die gelegenheid toont Szekeres resultaten van zijn rijk
geschakeerde beeldhouwwerkzaamheden, waarbij hij werkt met een variëteit
aan materialen, zoals gips, klei, was, brons, hout en steen. Zijn belangrijkste
opdrachtgevers zijn afkomstig uit de bouwwereld, veelal architecten en
aannemers en, incidenteel, particulieren.
De produkten van Szekeres' hand
zijn alom in den lande aan te treffen.
Zo zorgt hij voor de 'finishing touch'
van vele monumentale gebouwen in
Nederland. Een markant voorbeeld
vormen de reusachtige groene kabou
ters die de daklijsten sieren van het
'huis met de kabouters' aan de
Ceintuurbaan in Amsterdam. Ook
betrokkenheid bij nieuwbouw schuwt
de beeldhouwer niet. In opdracht van
Natuurmonumenten voorzag hij een
observatiepost op de Veluwezoom
onder meer van pootafdrukken van
ter plaatse voorkomende diersoorten.
Op de muren van de post bootste hij in
een reliëf het omringende landschap na.
Szekeres heeft over zijn beroep
een uitgesproken opvatting: 'Ik zie
mijzelf primair als een vakman.
Gestructureerd en nauwgezet werken
staat voorop' en 'aan het kunstenaar
schap hangt ten onrechte een odeur
van zweverigheid. Bij het maken van
goede kunst komt heel wat kijken.'
Szekeres oefent zijn vak uit volgens de
oude traditie van het kunstbedrijf. Dat
wil niet zeggen dat hij strikt vasthoudt
aan oude werkmethoden. Szekeres
staat zeker open voor moderne tech
nieken.
De beeldhouwer, die zelf de beginse
len van het houtsnijwerk leerde van
zijn vader, een Hongaar die kort na de
Eerste Wereldoorlog naar Nederland
kwam, ziet weinig in het huidige,
nogal anonieme leersysteem. Het is
een te onpersoonlijk systeem om
gevoel te ontwikkelen voor het mate
riaal waarmee gewerkt wordt. Het is te
theoretisch. En op den duur wreekt
het zich dat de band tussen de maker
en zijn of haar produkt ontbreekt.
Szekeres acht een goede verhouding
tussen kwaliteit en prijs een vereiste:
tegenover een goed produkt mag ook
een goede prijs staan. Uiteindelijk is er
toch sprake van een zakelijke verhou
ding tussen de kunstenaar en diens
opdrachtgever.
De eigen woning van Szekeres, een
door hemzelf versierd pand in de Grote
Overstraat in Deventer, ademt zeker
niet de sfeer van de uitgekiende zaken
man. Het is er prettig ongeregeld en
sfeervol ingericht. Her en der staan,
liggen of hangen werken van Szekeres'
hand of foto's daarvan, waaronder veel
tentoonstellingsmateriaal van voor
gaande beurzen. Ook veel boeken over
kunst en na enig zoeken vindt de
kunstenaar tussen de stapels meestal
wel wat hij zocht. Is deze werkplaats
niet wat klein voor het grote werk?
'Dat klopt, maar de officiële werkplaats
is gevestigd in Voorst, luttele kilometers
van Deventer verwijderd, en biedt
voldoende ruimte en rust voor de
ambachtsman.' Hier kan de Szekeres
urenlang in zijn eentje toeven. Denkt
Szekeres ooit over de mogelijkheid
van een leerling-meester situatie,
volgens het door hem gepredikte ideaal?
'Ach, het is er nog nooit gekomen, maar
principiële bezwaren heeft Szekeres er
eigenlijk ook niet tegen.'
Standnummer RAI, A 670.
Johanna van der Werjfis werkzaam bij
de Afdeling Ruimtelijke Ordening van de
gemeente Deventer.
De beeldhouwer in zijn atelier aan het werk (foto
Louis Tangel, Deventer).
15
