I
Maak er een Breda-arrangement van
Ledenservice
Op 8 oktober a.s. organiseert de Bond Heemschut de excursie in Breda.
De provinciale commissie Noord-Brabant heeft het programma samengesteld
en uitgewerkt en is op deze dag üw gastheer (zie het artikel op pag. 5).
De Catharinastraat, gezien vanuit de Reigerstraat.
Centraal in beeld een uit 1706 daterende woning met halsgevel.
stad voorbij. Van deze tijd dateren
bijvoorbeeld de ijzergieterij Etna,
bierbrouwerij de Drie Hoefijzers,
suikerfabriek Wittouck, chocoladefa
briek Kwatta en snoepjesfabriek De
Faam. De stad groeide tot ca. 30.000
inwoners in 1925 en de beschikbare
grond rond de oude kern was volge
bouwd. De annexatie van 1927 gaf
enige lucht. Tot aan de Tweede
Wereldoorlog werd rond de 19de
eeuwse schil een schil aangelegd met
panden opgetrokken in een bouwt
rant, beïnvloed door Amsterdamse
Schoolstijl en in Interbellumstijl. De
Tweede Wereldoorlog bracht voor
Breda het verlies van tientallen stadge
noten. Tijdens de oorlog hadden de
annexaties plaats van delen van
Teteringen, Ginneken en Princenhage.
Na de oorlog maakte de stad, door
haar gunstige ligging tussen Rotterdam
en Antwerpen, een bloeitijd door.
Kreeg de stad door de annexaties
75.000 inwoners, in 1955 werden dat
er 100.000. Voor de huisvesting van al
deze nieuwkomers kwamen vanaf de
jaren vijftig wijken in uiteenlopende
bouwstijlen.
Enorme doorbraken maar omslag
rond 1980
Direct na de oorlog was de traditionele
bouwtrant van de Delftse School favo
riet. Meest bekende van deze nieuw
bouwwijken is het Heuvelkwartier,
gebouwd naar ontwerpen van
ir. Granpré Molière en ir. Peutz.
Vanaf 1960 wordt sneller en rationeler
gebouwd (betonsysteembouw), maar
esthetisch gezien horen de wijken uit
die tijd tot de minste van de stad. De
wijken Hoge Vucht, Blauwe Kei-
IJpelaar en Brabantpark-Heusdenhout
dateren grotendeels uit die periode.
De aanleg van deze wijken gaat met
enorme doorbraken gepaard, ook
direct naast het oude centrum, dat
de plannenmakers toegankelijk willen
maken voor het verkeer. Na ca. 1980
slaat deze visie om. Er is zoveel kapot
gemaakt en gesloopt en er komen
zoveel protesten uit de burgerij, dat
vraagtekens worden gezet bij de inge
slagen weg. Het gemeentebestuur
wordt voorzichtiger en langzaam
worden de gaten weer gevuld.
Veel van oude stadsbeeld verdwenen
Maar echt een keuze voor het behoud
van het oude stadsbeeld wordt niet
gemaakt. De groei van de stad zet zich
intussen onverminderd voort. Door de
gunstige ligging ervan wordt ze knoop
punt. De voordelen die dit biedt worden
economisch vertaald door breken en
slopen voor nieuwe voorzieningen en
wegen. Dit is er de oorzaak van, dat
door de tijd heen opnieuw veel
verdwijnt van het historische erfgoed
en daarmee van het oude stadsbeeld,
dat verder wordt aangetast. Na ca. 1990
wordt op sommige punten in de oude
binnenstad het kritische punt over
schreden en is de identiteit van de stad
ter plekke verloren gegaan. Ondanks
protesten van de burgerij wordt voort
gegaan op de ingeslagen weg. Zo kon
het gebeuren dat in 1990, in het kader
van de accommodatievernieuwing van
culturele voorzieningen, op één van de
meest kwetsbare plekken van de stad de
Nieuwe Veste (Bibliotheek-Muziek
school) komt, gebouwd naar een
ontwerp van H. Hertzberger. Wat met
de dekmantel van 'contrast tussen oud
en nieuw' wordt gepresenteerd, is in
feite een brevet van onvermogen van
de architect, passende moderne archi
tectuur op een historische locatie te
plegen. Voor de burgerij van Breda is te
hopen dat op korte termijn de onjuiste
stedebouwkundige en esthetische
benadering van de historische stad
ingrijpend wordt gewijzigd. Zo niet
dan staat Breda het schrikbeeld van
delen van Rotterdam te wachten.
Drs.E.M. Dolne is lid van de PC
Heemschut Noord-Brabant.
Breda is een verrassend veelzijdige
monumentenstad met enkele topmo-
numenten, die wij gaan bezoeken. U
kunt in deze Oranjestad heel veel
kanten op; veel van deze kanten
worden in de diverse artikelen in deze
aflevering van Heemschut beschreven,
de excursie wordt goed verzorgd door
de Commissie Noord-Brabant.
Voor diegenen die aan deze dag iets
meer willen koppelen, bijvoorbeeld
het weekend, volgen hier zoals dat in
toeristische termen heet: enkele tips.
Het zogenaamde Breda-arrangement
van de VW-Breda hebben wij voor
f155,-per persoon weten vast te
leggen. Dit hotel-arrangement is
gebaseerd op een verblijf van twee
nachten in een 2-persoons -kamer,
1 diner en 2 keer ontbijt. Dit basis
arrangement kan naar eigen keuze
aangevuld worden met een 20-tal acti
viteiten, waaronder de monumenten
fietsroute.
Desgewenst kunt u de brochure
met het Breda-arrangement en het
boekingsformulier bestellen bij de
VW afdeling reserveringen te Breda,
telefoon 076-222444 (mevr. De Vries).
Thuis kunt u dan beslissen en boeken.
Adres VW: VW Afd. reserveringen,
Postbus 7000,4800 GA Breda.
Deelname aan de Heemschut-excursie
geschiedt op de gebruikelijke manier:
u stort f35,- per persoon op
giro 12 43 26 t.n.v. de Bond
Heemschut, Amsterdam, onder
vermelding van 'Breda 8 oktober'.
Daarna onvangt u een deelnemers-
bewijs met lunch-bon en een platte
grond van Breda.
Er worden 3 groepen samengesteld
in de kleur van het deelnemers-bewijs
zodat organisatorisch één en ander
goed en vlot verzorgd kan worden.
Naast de monumenten, heeft Breda
een aantal interessante musea; maar
ook de omgeving is de moeite waard.
Neem het ervan en teken in voor deze
B.J.M. Duimel
algemeen directeur
9
