Landelijke Heemschutdag in Breda
De landelijke Heemschutdag heeft dit jaar, zoals in de vorige uitgave van
Heemschut reeds is aangekondigd, plaats op zaterdag 8 oktober in Breda. Een
belangrijk onderdeel van deze dag is een wandeling door de historische
binnenstad van Breda. Direct na het verlaten van de Grote Kerk, waar tussen
10 en 10.30 uur de ontvangst en de opening plaats heeft, begint de wandeling.
ERIK DOLNE
,|rL=j - ;Tn
iiiuiuililaiuiniiilliilPti.1
Vanaf de Grote Markt heeft men
een goed zicht op de rijk uitgevoerde
koorpartij (ca. 1540) van de Grote- of
O.L. Vrouwekerk. Boven de koorpar
tij steekt de eenvoudiger uitgevoerde
middenbeukuit(ca. 1410-70). Aan de
voet van het koor, gelegen op de hoek
van de Grote Markt en de Reigerstraat
staan enkele huisjes uit het begin van
de 17 de eeuw, gebouwd in Hollandse
Renaissancestijl. Terwijl op de er
tegenover gelegen hoek een van de
weinige halsgevels te zien is die Breda
bezit. Hij werd gebouwd in 1708.
Lopend over de markt zien wij de
eenvoudige bakstenen gevel van het
Raadhuis (oorspronkelijk drie woon
huizen) en het ernaast gelegen pand
Het Liggend Hert (met rondboog
poort naar Stadserf), in 1767 uitge
voerd naar het ontwerp van Philips
Willem. Schonck, de bouwmeester en
opzichter van de prins van Oranje.
Vleeshal
In de westwand van het zuidelijk deel
van de markt pronkt de monumentale
gevel van de voormalige Vleeshal
(heden Bredaas Museum). Tot 1613
stond daar het huis Het Witte Lam.
In dat jaar viel het besluit dit pand te
verbouwen tot Vleeshal. De architect
is onbekend, maar we weten wel, dat
de steenhouwer Melchior Herbach de
fraaie poort maakte. In 1772 is de
gevel vervangen, eveneens naar een
ontwerp van Philip Willem Schonck.
Hij versierde de vensters met natuur
stenen omlijsting. De gebeeldhouwde
poort bleef in de nieuwe gevel behou
den. In het boogvormig fronton
ontwaren wij St. Joris en de draak,
verwijzend naar het handboogschut
tersgilde dat in 1767 in het pand werd
gehuisvest op de verdieping. Naast de
voormalige Vleeshal vallen enkele
monumentale winkel-woonhuizen op.
Vanaf de Grote Markt lopen wij de St.
Janstraat in. Op de hoek met de
Halstraat ligt de voormalige militaire
hoofdwacht uit 1667, heden in gebruik
als kantoorpand door het Ministerie
van Defensie. In de St. Janstraat staat
de St. Antoniuskerk, in 1837 gebouwd
in z.g. Waterstaatsstijl naar het
ontwerp van de Bredase architect
Pieter Huijsers. Ernaast ligt de pastorie
waarvan de monumentale gevel in
1899 werd ontworpen door de archi
tect J. Lijdsman. Vervolgens komen
wij hij het monumentale Huis Ocrum.
Het vroegste gedeelte dateert van ca.
1540. In latere tijd is het huis diverse
malen met een vleugel uitgebreid. De
huidige gevel is eveneens gebouwd
naar een ontwerp van de architect
Een kijkje op de Vischmarkt met uiterst links het
Huis van Brecht. In het midden het uit 1881 date
rende voormalige postkantoor en rechts de 18de
eeuwse vishal. (foto's collectie E.DoIne).
J. Lijdsman. Vanaf de St. Janstraat
lopen wij naar het kruispunt met de
Molenstraat. Vanaf deze plek heeft
men een goed zicht op de nieuwbouw
van de Bibliotheek-Muziekschool,
ontworpen door Herman Hertzberger.
Wij vervolgen de wandeltocht over de
Veemarktstraat. Daar staan de gebou
wen van het Bisschoppelijk paleis en
enkele mooie winkelwoonhuizen.
Doorlopend tot aan het kruispunt
J.F. Kennedylaan-Boschstraat arrive
ren wij bij de (gereconstrueerde) resten
van de 13 de eeuwse Gasthuyspoort,
terwijl wij voor ons in de Boschstraat
de gevel van het voormalig Oude
Mannenhuis (heden Cultureel centrum
de Beijerd) zien. De huidige gevel
dateert van 1643.
Wij keren om en lopen de
Catharinastraat in. De straat telt tal
van monumenten waaronder de Waalse
kapel (ca. 1530).
Begijnhof
Naast de Waalse kapel ligt de poort
van het Begijnhof. Wij maken een
wandeling over dit hofje, dat er korte
tijd na de bouw van de Waalse kapel
kwam en in 1868 is uitgebreid met een
tweede hofje. De Catharinakerk op het
Begijnhof is in 1837 in Waterstaatsstijl
gebouwd naar een ontwerp van de
architect /4. van derAa uit Oosterhout.
Vanaf het Begijnhof keren wij terug in
de Catharinastraat. Wij lopen in de
richting van het Kasteelplein. De
Catharinastraat telt een groot aantal
statige woonpanden gebouwd in de
16de, 17de en 18de eeuw. Liet huis
no.18 heeft aan de tuinzijde (St.
Annastraat) een fraai gebeeldhouwd
hardstenen poortje, het Antwerps
poortje genaamd. Ook het Huis (van)
Wijngaarde is zeer de moeite waard
en een goed voorbeeld van een vroeg-
renaissancehuis. Het linker gedeelte
dateert van 1614.
5
