Een kwart eeuw Stichting Oude
Groninger Kerken
Dit jaar is het feest: de Stichting Oude Groninger Kerken viert haar vijfde
lustrum.
Het doel van de stichting is de belangstelling voor de historische kerkgebouwen
in de provincie Groningen te bevorderen en in stand te houden. Dit doet zij
allereerst door het overnemen en restaureren van kerkgebouwenverder door
het verspreiden van kennis over de kerken, het openstellen van de gebouwen en
het organiseren van activiteiten.
SASKIA SIMON
Het bezit van de stichting omvat dit
jaar 42 kerken, 2 torens, 1 klokkestoel,
2 pastorieën, 9 kerkhoven, 1 tuin en 1
kanaaloever. Prachtig, maar lastig.
Denk aan de dure restauraties, het
steeds omvangrijker onderhoud.
Een trots bezit van andere aard is het
aantal donateurs van de stichting. Per
1 januari 1994 waren dat 5583 perso
nen. Het tijdschrift 'Groninger
Kerken' heeft 3500 abonnees.
Het verwerven van de kerken gebeurt
door de gebouwen van kerkgemeenten
in eigendom over te nemen. De kerk
gemeenten geven een 'bruidsschat'
van 25.000 gulden mee.
Brand.
'Het oudste en meest onaangetaste
Gereformeerde kerkje dat er nog in
Groningen was, is onlangs in rook
opgegaan. Dat is een groot verlies.
Het had een waardevol orgel en
prachtig meubilair. De Stichting had
het best over willen nemen.'HG. de
Olde, voorzitter van de Stichting Oude
Groninger Kerken houdt het
Nieuwsblad van het Noorden omhoog
van die middag, 14 februari. Op de
voorpagina een ongeluksfoto in kleur
met vlammen en brandweerlieden.
Het kerkje van Kielwindeweer uit
1858 is verwoest.
Het interieur van de kerk van Feerwerd na de
restauratie (foto's Jan Hovinga).
Hoewel de Stichting tot nu toe alleen
Hervormde kerken in bezit heeft,
verwacht zij in de toekomst door de
ontkerkelijking ook Gereformeerde
en eventueel Katholieke kerken
aangeboden te krijgen. Die kerken
moeten dan wel op de
Monumentenlijst staan. Door het
Monumenten Selectie Project voor
dejongere Bouwkunst(1850 - 1940)
zullen er nog ruim 10 kerken in de
provincie op die lijst komen. Voor de
Gereformeerde kerk in de
S.S. Rosensteinlaan in de stad
Groningen(gebouwd door Kuiler en
Drewes in 1927) heeft de Stichting al
belangstelling: 'Dat is zo'n imposant
gebouw, stedebouwkundig van grote
allure, een soort burcht. Ja, maar dat
kost geld, even duur in onderhoud op
den duur als de Der Aa-kerk.'
'Behalve plaatsing op de
Monumenten lijst-vanwege de subsi-
diabiliteit- zijn er voor de Stichting
nog een paar criteria voor het overne
men van kerkgebouwen. Bijvoorbeeld:
Is het in onze ogen van voldoende
belang? En het derde criterium: Is
de kerkgemeente echt niet in staat om
de restauratie zelf ter hand te nemen?
De grote kerk van Veendam is ons
jaren geleden aangeboden, maar na
openlegging van de boeken bleek dat
de gemeente het zelf wel kon. Die
kerk is nu helemaal gerestaureerd.
Een laatste criterium is of de kerk naar
onze idee voldoende exploitabel is.'
Te huur.
'In beginsel zijn al onze kerken
voor een klein bedrag te huur. Voor
concerten, lezingen, noem maar op.
We streven ernaar dat iedereen wat
aan zo'n kerk heeft. In de kerken van
Godlinze, Oudeschans en Wehe kun
je bijvoorbeeld tegenwoordig ook het
burgerlijk huwelijk laten sluiten. En er
zijn al bedrijven in de stad Groningen
die hun gasten in de Der Aa-kerk
ontvangen en dan worden er ook
maaltijden aangericht. Het catering
bedrijf komt met tafels en al naar
binnen. De kerken hoeven trouwens
niet allemaal een bestemming te
hebben. Het kerkje van Wittewierum
(Rijksmonument)kan wel afgebroken
worden, vindt de gemeente Ten Boer.
Omdat het nog geen bestemming
heeft. Die gemeente heeft geen kaas
gegeten van monumentenzorg. De
restauratie van dit kerkje is heel
urgent; de muren, het houtwerk en het
hele interieur staan op instorten. Het
treurige is dat je nu, met die decentra
lisatie van de overheidssubsidies,
afhankelijk bent geworden van de
prioriteitenstelling in de gemeenten.
Het zijn eigenlijk twee sluisjes: eerst
de volksvertegenwoordiging, die niet
zoveel geld over heeft voor monumen
tenzorg, en dan de gemeenten die naar
willekeur met het geld kunnen hande
len.'
Stichting Oude Groninger Kerken,
Westersingel 43, 9118 CD Groningen,
telefoon: 050- 123 569.
Saskia Simon is PR-medewerker van
Heemschut Groningen
Restauratie van de preekstoel van de kerk van
Tolbert.
43
