Bepaald door het water Nieuwbouw en reconstructies aan Leidse singels en grachten De architect die aan een singel of gracht mag bouwenwil iets bijzonders maken. Dat was vroeger zo. En vandaag soms ook nog wel. Ik loop over bruggen en langs kades. Volg grofweg een route die twee jaar geleden in het kader van de larchitectuurestafette 199.1' uitgestippeld werd door de Bond van Nederlandse Architecten. Bepaald door het waterheette de wandeling, waarbij de nadruk lag op nieuwbouw en reconstructies. BERT FRANSSEN De Universiteitsbibliotheek aan de Witte Singel van architect B.van Kasteel (foto's Bert Franssen) Ik begin mijn wandeling bij de Stadstimmerwerf aan het Galgewater. Hoge trapgevel met kruiskozijnen en rood-witte luiken, een van de mooiste panden van Leiden. Het werd in 1989 gerestaureerd en verbouwd tot 3 3 woningen. Prachtig. Maar waarom moésten ernaast en aan de overkant zulke foeilelijke woningen verrijzen? Op zo'n mooie locatie, waar ook een houten ophaalbrug alsmede standerd molen De Put na vele jaren herbouwd werden? Dan een toren van architect Klunder, even verderop. Daar kijkje tegenaan, hoe dan ook. Ik lees, dat de toren eerst 19 bouwlagen zou tellen, wat door de politiek tot 10 teruggebracht werd. Wat een misverstand! Het gaat hier minder om de hoogte van zo'n bouw werk, wat vooral telt is de kwaliteit van de architectuur! En die is armza lig. Helaas is de toren nog altijd hoog genoeg om een soort landmark te zijn in de omgeving. Als zodanig volkomen misplaatst. Log en vormeloos. Aardige details zijn alleen van dichtbij waar neembaar. Van Stigt Een positiever beeld geeft de Witte Singel. Hier zijn aan het begin van de tachtiger jaren tal van uitbreidingen van de Universiteit verrezen, toen men zich juist had afgewend van door braken en grootschaligheid. Volgens de oorspronkelijke plannen zou een 125 meter hoge toren de skyline van Leiden gaan beheersen. Nu werden vijf architecten uitgenodigd de bonte verzameling laagbouw te ontwerpen die je op dit moment kunt zien. Het geheel is geslaagd. Voor de omvang rijkste bijdrage tekende J. van Stigt. Ik loop langs zijn gebouw voor alpha- faculteiten, dat in 1982 gereed kwam, erken de kwaliteiten ervan in de details - zo wist hij van balkonnetjes een decoratief element te maken, wat je niet vaak ziet - maar raak niet echt onder de indruk. Het heeft geen vorm. En het rare overhellende platte dak oogt als een goedkope plaat die er naderhand door een aannemer opge legd is. De Universiteitsbibliotheek van B. van Kasteel met zijn golvende gevel (dankzij uitspringende erkertjes) en een aardige centrale koepel, bevalt me iets beter. Staal Markanter is het centrale faciliteiten gebouw aan de overkant van de Witte Singel. De ingewikkelde vormen en het overvloedig gebruik van staal zijn bijzonder. Een lichtstraat in de lengte richting met een vide maakt het intro vert ogende gebouw toegankelijk. Het is van de hand van H.P. Ahrens, E. Kleijer en A.H. Balier en kwam gereed in 1983. Ik wandel naar de Herengracht, een heel eind verder. Vlak ernaast is, langs smalle grachtjes, op de grens van de zeventiger en tachtiger jaren het nieuwbouwwijkje Nieuw Groenhoven verrezen. Ik herinner me dat ik het destijds prachtig vond. Nu valt het wat tegen. Het is sfeervol, niet minder, maar ook niet meer. De oude grachtenstructuur werd gehand haafd, de detaillering is ontleend aan de traditie. Trejfers en Polgar, lees ik. Ik loop ook over de oude statige Herengracht zelf. Wat een juweeltje is dat toch. Wat een variatie in bouwstij len, meteen aantal dwarshuizen erbij. Was me vroeger, toen ik - jong en argeloos - in de stad woonde, nooit zo opgevallen. Koffie drink ik bij V D. Op de hoek van de onderste verdieping bevindt zich nu een koffiebar. Een hele verrij king. Mooi gelegen, prima uitzicht, leuk om er langs te lopen, stijlvol inge richt in een gemeentelijk monument dat ik heel indrukwekkend vind. De gevel van het restaurant op de boven ste verdieping is recentelijk iets naar achteren verplaatst. In een zijstraatje van de Oude Vest, de Lange Scheistraat, kom ik een pandje tegen van de hand van architect J. Volmerdie zijn handtekening met grote nadruk heeft geplaatst. Onder meer via een pandbreed fronton, gedragen door slanke pilasters en onhollandse tinten van geel, rose en blauw. Een vreemd element in het donkere straatje waar probleemjonge ren een café in- en uitlopen. Maar kwaliteit heeft het.

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1994 | | pagina 16