Heemschut tegen verbouwing voormalige Sint Jacobskerk
Ruim duizend nieuwe leden
JOWOUTERS
Den Bosch - Heemschut is ernstig verontrust over de plannen om de
voorm.alige Sint Jacobskerk aan de Bethaniëstraat in Den Bosch door middel
van een aanbouw en herinrichting geschikt te maken als multifunctioneel
theater. Er dreigt daardoor aantasting van een belangrijk rijksmonument.
Militaire opslagplaats
Ledenwerfcampagne 1993:
Eind november werd in het kader van de grote ledenwei j'campagne van
Heemschut het duizendste nieuwe lid verwelkomd.
Het is de heerJ.A. van den Dool te Amsterdam. Algemeen directeur Bemard
Duimel bracht hem het nieuws persoonlijk door hem thuis een fraai boeket
bloemen en een Heemschut stropdas te overhandigen.
Het kerkgebouw kent een lange
geschiedenis. De eerste berichten
spreken over de in 1430 gereed
gekomen Sint Jacobskapel, waar
pelgrims kwamen bidden alvorens ze
op bedevaart gingen naar Santiago de
Compostela in het noordwesten van
Spanje. In 1569 kreeg de kapel de
status van parochiekerk, gewijd aan
St. Jacobus de Meerdere. Nadat de kapel
in de loop van de jaren diverse keren
was vergroot, volgde in 1584 de grote
verbouwing. En zo ontstond het, op
tien pilaren rustende, markante kerk
gebouw, zoals dat nu nog steeds aan de
Bethaniëstraat staat. Nadat in 1629 de
protestanten de kerk enige tijd in
gebruik hadden genomen, begon in
de jaren daarna de teloorgang van het
kerkgebouw en werd het monumen
tale belang ervan niet onderkend. In
ieder geval sprak er geen liefde voor
het culturele erfgoed uit. In 1689 nam
de staatsruiterij het kerkgebouw in
gebruik als paardestal.
De volgende ingreep betrof het
aanbrengen van twee zolderingen,
waarna de kerk de status van militaire
opslagplaats kreeg. Het volgende
hoofdstuk van de bewogen geschiede
nis over de voormalige Sint Jacobskerk
vertelt, dat de kerk deel uitmaakte van
de in 1742 er naast gebouwde militaire
kazerne. Er kwamen kamers in met
ieder zes bedsteden. Het Arsenaal
werd in 1918 de volgende bestem
ming. Tot 1924 bleef het militaire
opslagplaats voor wapens en munitie.
In dat jaar kwam er een ommekeer.
Het voormalige kerkgebouw ging
namelijk over in handen van het
Provinciaal Genootschap. En het
was in juli van het jaar daarop, dat het
gebouw, na verbouwing onder archi
tectuur van Oscar Leeuwin gebruik
werd genomen als bibliotheek. Sinds
1987 doet het voormalige kerkgebouw
dienst als huisvesting van de gemeen
telijke Bouwhistorische en
Archeologische Dienst.
In een brief aan B en W van Den
Bosch uit Heemschut haar bezwaren
tegen de herinrichtingsplannen voor
de voormalige Sint Jacobskerk en
dringt er op aan daar van af te zien. In
die brief wordt er op gewezen, dat het
beoogde nieuwe gebruik negatieve
gevolgen heeft voor de omgeving.
Die bestaat voor een belangrijk deel
uit monumentwaardige bebouwing,
zoals het complex van de Bossche
vestiging van het psychiatrisch zieken
huis Reinier van Arkel, een aantal
woningen rond een binnenhof en de
huidige Sintjacobskerk.
Jo Wouters is PR-medewerker van de PC
Heemschut Noord-Brabant
De Stichting Cultuurfonds van
de Bank Nederlandse Gemeenten
heeft de ledenwerfactie van
Heemschut mede mogelijk
gemaakt. Het Bestuur dankt deze
Stichting voor het geldbedrag, dat
beschikbaar is gesteld.
Het resultaat van de actie is voor een
belangrijk deel geslaagd dankzij de
medewerking van Uitgeverij
Waanders te Zwolle, die de Bond
Heemschut 1500 exemplaren beschik
baar stelde van het door haar uitgege
ven boek 'Gevelstenen in Nederland'
van onze medewerkster Gertrudis
A.M. Ojfenberg als premie voor elk
nieuw lid.
Op de 'inserts' in de vorm van 109.000
folders, die Waanders meezond met
de losse katernen van haar uitgaven
'Ach Lieve Tijd', 'Documentaire 20ste
eeuw', 'Tussen Kunst Kitsch'
reageerden 402 personen.
Heemschut is Uitgeverij Waanders
zeer erkentelijk voor deze medewer
king.
Veel dank is Heemschut ook de tien
tallen Heemschut-leden in het land
verschuldigd, die belangeloos hun
diensten ter beschikking stelden door
middel van colportatie, het plaatsen en
uitreiken van ledenwerffolders en het
controleren van zendingen folders
naar de comités van de Open
Monumentendag. De 80.000 folders,
die bij locale activiteiten en Open
Monumentendag werden verspreid
brachten zo'n 300 nieuwe leden op.
De actie 'lid werft lid' d.m.v. grote
advertenties en ledenwerfkaarten in
het tijdschrift leverde totnogtoe meer
dan 100 nieuwe leden op, maar deze
actie gaat nog een flinke tijd door.
De mailing onder informatie-aanvra
gers van de afgelopen jaren en poten
tiële leden uit een bestand van kans
rijke adressen resulteerde in meer dan
150 aanmeldingen.
De PR-medewerkers van Heemschut
verleenden hun medewerking door
het publicitair begeleiden van de actie
in de plaatselijke en regionale pers.
Ook zij worden bedankt voor het extra
werk.
En 'last but not least' is Heemschut
de instellingen dankbaar, die deze
campagne gesponsord hebben de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg,
het Prins Bernhard Fonds, het
Cultuurfonds van de Bank
Nederlandse Gemeenten, de
Stichting K.F. Heinfonds, Unilever,
Jurriaanse Stichting, Shell Nederland
BV, ABN-AMRO, Menken en Van
Grieken, de Stichting VSB Fonds
en Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland.
Tenslotte is Heemschut dankbaar
voor het werk van de speciale begelei
dingscommissie onder de enthousiaste
leiding van de penningmeester van
het Bestuur mr E. Benthem de Gr ave,
die verder bestond uit mevrouw
N. Wvrscbell van het adviesbureau
Rapp+Collins, drs B.H. Verfiirden
van de RDMZ en de heren drs D. van.
Leeuwen (bestuurslid Heemschut),
J.D. GerritsenPR-medewerker
Heemschut en B.J.M. Duimel, alge
meen directeur.
Bemard Duimel, Algemeen directeur
Bond Heemschut.
6
