Geen flat bij Dorestad
nu fft
GERTRUDIS A.M.OFFENBERG
'Geen flat bij Dorestad', roepen meer dan vijfduizend bewoners van Wijk bij
Duurstede, het historische Dorestad. Zij bekrachtigen met hun handtekening
een massale protestactie tegen de bouw van een appartementencomplex in het
landelijk overgangsgebied tussen het beschermd stadsgezicht en het beschermd
rivierenlandschap.
Affiche actie 'Geen flat bij Dorestad'.
Oproer in Dorestad
Horizonvervuiling
Jeugd en erfgoed
32
Aan Rijn en Lek ligt het historische
Wijk bij Duurstede. De Romeinen
hadden er een castellum, Gijsbrecht van
Abcoude resideerde er in zijn versterkte
woontoren en bisschop David van
Bourgondië liet er een kasteel bouwen.
Nu projectontwikkelaar De Gier een
eigentijds 'woonfort' wil neerzetten in
de vorm van dertien appartementen in
drie bouwlagen, komt 70 van de
volwassen bevolking in opstand.
Waarom? Omdat dit appartementen-
blok op de verkeerde plek komt.
Aan de Korte Singel ligt het zogeheten
Schapeweitje, een stuk grond met een
agrarische bestemming. Achter het
weiland ligt de Blauwe Pannenbuurt,
een rijtje huisjes, oorspronkelijk in de
vorige eeuw gebouwd voor de arbeiders
van de steenfabriek in de uiterwaarden.
Weiland en huisjes bevinden zich in
een overgangsgebied tussen stad en
landschap. Vanwege zijn vele, overi
gens fraai gerestaureerde monumen
ten, draagt Wijk bij Duurstede met
trots het predikaat 'beschermd stads
gezicht'.
De as hiervan ligt midden over de
Korte Singel. Dat wil zeggen dat het
Schapeweitje zich ongeveer een meter
buiten dit beschermde stadsgezicht
bevindt. Een stukje verderop begint
het eveneens beschermde rivieren
landschap.
En op dit onbeschermde plekje heeft
de projectontwikkelaar zijn oog laten
vallen. De agrarische bestemming van
het weiland is gewijzigd in verband
met het bestemmingsplan Hoogstraat
1991, een grotendeels gerealiseerde
nieuwbouwwijk.
Zoals bovengenoemde historische
figuren hun woonstede op fraaie en
strategische punten bouwden, zo koos
aannemer De Gier het Schapeweitje
als toplocatie voor zijn appartementen.
De nieuwe bewoners zullen een riant
uitzicht krijgen op het historische
stadsprofiel èn op de rivier.
Tot dat historisch stadsprofiel hoort
ook de stellingmolen 'Rijn en Lek'.
Het is niet de molen van het beroemde
schilderij van Jacob van Ruisdael. Die is
aan het begin van de vorige eeuw afge
broken en alleen zijn fundament is nog
te zien achter een hekje Langs de Wal.
Toch wordt de 'Rijn en Lek' in de
volksmond nog steeds hardnekkig de
Ruisdaelmolen genoemd. De zeven-
tiende-eeuwse bovenkruier staat op
de poort in de walmuur en is de enige
walpoortmolen in ons land. De 'Rijn
en Lek' bepaalt met twee kerktorens
de skyline van de stad. Als de 'flat bij
Dorestad' doorgaat, wordt deze het
vierde zichtpunt. En daartegen protes
teert bijna geheel Wijk bij Duurstede.
De actievoerders, die voor een
groot deel import zijn en het stadje
als woonplaats hebben uitverkoren
juist vanwege het historisch aanzien,
roepen verontwaardigd dat de bestuur
ders van Wijk bij Duurstede horizon-
vervuiling boven een beschermd
stadsgezicht verkiezen. Zij verwijten
Burgemeester en Wethouders een
inconsequent beleid. Immers, aan de
ene kant worden kosten noch moeiten
gespaard om de binnenstad zo fraai
mogelijk te restaureren, aan de andere
kant moet zonodig een hypermodern
woonblok met penthouse worden
gebouwd pal voor al die historische
panden. Ooit werd het Schapeweitje
bestemd voor parkeerders uit de
binnenstad. Dat is gelukkig voor
komen, overigens ook door een hand
tekeningenactie. Maar een weiland vol
autoblik is minder erg dan dit. Als
deze handtekeningenactie geen resul
taat oplevert, betekent dat, dat het
stadsbestuur niet luistert naar zijn
inwoners. Inspraak is een loze kreet
geworden. Waarom het gemeentebe
stuur zich zo halsstarrig houdt in deze
kwestie is echter onbegrijpelijk, want
er zijn diverse alternatieve locaties
aangewezen.
Als u als één van de vele toeristen een
dagje Wijk bij Duurstede zou doen,
dan heeft u komend vanuit Amerongen
een prachtig uitzicht. Links van de
weg stroomt de rivier door een uitge
strekt groen landschap, pal voor het
stadje vervuild door een zandoverslag-
bedrijf in de haven. Letterlijk en
figuurlijk geen gezicht. Dat vindt het
gemeentebestuur ook en tot ieders
opluchting wordt dit binnenkort
verplaatst naar het Amsterdam-
Rijnkanaal. Waarom wordt dan onge
veer tegelijkertijd een nieuw obstakel
twee meter voor het stadsprofiel
geplaatst? Inderdaad, horizonvervui
ling.
Vanaf de robuuste molen boven de
stadspoort laat actiewoordvoerder en
molenaar-in-opleiding Josien de Vries
trots het wijde panorama zien. Een
unieke plek, om te koesteren.
Op de Open Monumentendag
in september kwam minister
Hedy d'Ancona in Wijk bij Duurstede
op bezoek. Niet alleen voor de vele
monumenten die op die dag te bezich
tigen waren, maar om op feestelijke
