Schuren bij boerderij in Noordlaren.
Havik:1 De houten gevels moeten nog wat donkerder worden gemaakt maar
het is een zeer aanvaardbare toevoeging van schuren bij een historische boer-
derij'.Het complex ligt op een markant punt vlak bij de dorpskern, op de grens
van twee landschappen: de Hondsrug en het veengebied. De schuren
grenzen aan een weiland.
Het NS-station in Hoogezand.Havik: 'Dit station heeft op een verdienstelijke
manier iets extra's gekregen. Het is een goede, eigentijdse opvolger van een
gesloopt historisch station. De nieuwbouw is gebaseerd op een eenvoudig
programma met weinig functies. De schuin geplaatste grote muur zorgt ervoor,
dat het station ook betekenis heeft voor het aangrenzende park. Door de schuine
plaatsing is de muur ook vanuit de trein op afstand herkenbaar' .Havik kan zich
goed herinneren, dat de plannen van NS om het oude station te slopen op veel
verzet stuitten.
en de vernieuwde bouwverordeningen
willen steeds meer gemeenten gebruik
maken van dit beleidsinstrument. Dan
te bedenken dat het eerste ontwerp
voor de nieuwe Woningwet het
welstandstoezicht nauwelijks een
rol meer toekende.
Omgeving
Op alle plekken waar we stoppen om
een pand te bekijken, legt Havik uit
hoe de situatie historisch gegroeid is,
welke functie het gebouw heeft en
welke motieven een rol hebben
gespeeld bij de realisatie van het
bouwplan. Tegen die achtergrond
is mooi niet altijd mooi en lelijk niet
altijd lelijk. Wat in de ene situatie
alleszins aanvaardbaar is, kan in een
andere omgeving niet voldoen aan
'redelijke eisen van welstand'.
Het is dus geen loze kreet, dat elke
welstandsbeoordeling volgens de
Woningwet moet letten op 'het uiter
lijk en de plaatsing van een bouwwerk,
zowel op zichzelf als in verband met de
omgeving of de te verwachten ontwik
keling daarvan'.
Welstandszorg en monumentenzorg
kunnen elkaar dus goed aanvullen. De
welstandsarchitect laat de historisch
gegroeide omgeving altijd meetellen,
ook al. is er geen sprake van een
beschermd gezicht en al is er geen
beschermd monument in de buurt. En
welstandszorg kan er op letten dat ook
vandaag nog vernieuwende gebouwde
creaties worden toegevoegd aan ons
culturele erfgoed. Havik is dan ook
niet beducht voor gedurfde oplossin
gen. 'We moeten onze omgeving ook
kunnen verrijken met een eigentijdse
bijdrage', zegt hij.
Mislukking
Een 'insider' als Havik kan soms
milder oordelen over een mislukking
dan een buitenstaander. Zo zien we
onderweg een fraaie, eenvoudige
woning uit de jaren dertig met invloe
den van de Amsterdamse school. Het
pand is met weinig respect hiervoor
verbouwd tot bank. Maar volgens het
oorspronkelijke plan zou de gevel
volledig verdwenen zijn achter gepro
fileerde metalen platen. Dat dit niet
gebeurd is, danken we aan het
welstandstoezicht.
Beleid
Havik 'investeert' met zijn welstands
organisatie veel tijd en moeite in het
contact met opdrachtgevers en archi
tecten. Als hij een probleem signa
leert, gaat hij in gesprek met de
betrokkenen. Zo slaagt hij er in de
mensen begrip bij te brengen voor
de inzichten van welstandszorg. 'De
mensen willen wek Veel mensen zijn
overtuigd van hun eigen goede bedoe
lingen bij bouw of verbouw van hun
pand. Ze zijn verbaasd als blijkt dat
hun plan afwijkt van de verwachtingen
van deskundigen. Dat ik er voor heb
doorgeleerd wil nog niet zeggen dat
anderen dat direct moeten oppikken.'
Je moet niet uitgaan van de onwil van
de Opdrachtgever, maar van een
toevallig tekort aan kennis, is zijn
ervaring. 'Bouwen is tenslotte een
vak. Je moet dus een gesprek aangaan
en oplossingsgerichte adviezen geven.
We werken dus heel pragmatisch.'
Krijgt hij als adviseur alle medewer
king van gemeentebesturen? Dat blijkt
over het algemeen heel goed te gaan.
De oorzaak: 'we zorgen dat de
gemeente niet het probleem op haar
bordje krijgt, maar een oplossing.'
Havik signaleert een 'kentering in het
denken over kwaliteit'. Een gemeente
bestuur dat voorheen alles op z'n
beloop liet ten gunste van het econo
misch belang, is nu aan het brainstor
men over kwaliteit van de gebouwde
omgeving. Weliswaar is dit nieuwe
beleid nog niet overal in het stadium
van uitvoering, maar toch.
Abele Reitsma is technisch adviseur van de
PC Heemschut Gelderland en vaste mede
werker van het tijdschrift.
Postkantoortje te Siddeburen. Havik:'Dit postkan
toortje is eveneens een origineel, eigentijds voor
beeld van nieuwbouw in een omgeving met
wisselende bebouwing. Deze vormgeving geeft
een goede vertaling van een standaardprogramma,
dat eigenlijk niet veel voorstelt'.Het postkantoortje
staat in een rustig straatje in het dorp in de nabijheid
van uiteenlopende gebouwen met woon- en
bedrijfsfuncties, gekenmerkt door zadeldaken en
lage platte daken.
Meubelzaak in Appingedam. Havik: 'Het nieuw-
bouwplan voor deze meubelzaak is ingrijpend
gewijzigd. De eigenaar is nu heel tevreden, hoewel
hij aanvankelijk een heel ander uiterlijk voor ogen
had, dat niet paste in de binnenstad.De gelede
gevel past nu in het ritme van drie zelfstandige
bouwkavels. Ondanks de terugwijkende winkelpui
op de begane grond ligt de gevel visueel goed in
de historische rooilijn'. Dit project bewijst dat een
welstandsarchitect in goed overleg veel kan berei
ken, zelfs als de meedenkende opdrachtgever
onder grote tijdsdruk staat omdat hij zijn zaak zo
snel mogelijk wil openen.
21
