Vandenhove's nieuwbouw in binnenstad van Wageningen
Hoekpand Markt/Hoogstraat
RDMZ: 'kansrijk'
Delftse School gaf nieuwe identiteit
VINCENT COLLETTE
van redelijk geslaagde in Nederlandse
steden behoort en voegde daaraan toe:
'Door een effectieve bescherming en
een goed beheer is het wel degelijk
mogelijk om het specifieke karakter
van dit plan te bewaren en zelfs waar
nodig te versterken.'
Tijdens de onlangs in de gemeente
gehouden conferentie over 'beeldkwa
liteit' kwam de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg met het rapport
'Wageningen: een cultuurhistorische
verkenning'. Dergelijke rapporten
brengt de Rijksdienst in omloop 'ter
ondersteuning van een samenhan
gende belangenafweging op het
gemeentelijk en provinciaal niveau,
maar eveneens ter stimulering van
ontwikkelingsscenario's op basis van
de cultuurhistorische identiteit'. In het
verslag behandelt men slechts in grote
lijnen de wederopbouw van het
centrum, die als 'kansrijk' te duiden is.
Volgens het Rijk is het noodzakelijk
een stimulerend en een identiteitsver
sterkend ontwikkelingsplan en een
beeldkwaliteitplan op te stellen. De
uitgangspunten voor deze plannen
vereisen een nadere studie bij voor
keur op basis van een voor de gehele
gemeente geldend structuurplan, 'dat
node gemist wordt'. Hoe goed
bedoeld deze gedachten ook zijn,
alleen een directe en snelle bescher
ming voorkomt nu verdere verloede
ring. 'Het college van B en W mag
komend jaar op een advies voor
bescherming van de monumenten
commissie rekenen', aldus de secreta
ris, de heer H. Bik. 'De vraag is wel,
op welke wijze de beschermings
procedure in werking zou moeten
treden: pandsgewijs of als stadsgezicht.'
De commissie neigt naar het eerste,
maar dan doet zich het probleem voor
hoe niet-monumentale panden, die
een onlosmakelijk onderdeel van het
complexvormen, te behoeden voor
verval. Nadeel van bestempeling tot
stadsgezicht is het risico van overwoe
kering van dakkapellen, schuttingen
e.d., die als gevolg van het
Bouwbesluit aan te brengen zijn. 'In
ieder geval vindt in eerste instantie
aanpak van het marktgebied zelf
plaats', aldus Bik.
Na het bombardement in de Tweede
Wereldoorlog heeft het centrum van
Wageningen zich met behulp van
Delftse School-architecten een
nieuwe stedebouwkundige en
architectonische identiteit weten
te verschaffen, die nu van landelijk
belang blijkt te zijn en zelfs die van
wederopbouwplaatsen zoals
Middelburg en Rhenen, ook qua
gaafheid, overtreft. Nu is het aan de
gemeente deze wederopbouwerfenis
zo spoedig mogelijk veilig te stellen.
In een volgende fase, tijdens het
Monumenten Selectie Project, het
vervolg op hetMIP, mag het Rijk
haar beschermingsfakkel overnemen.
drs. V.M.J.A.N. Collette is lid van de PC
Heemschut Gelderland.
Momenteel wordt er in de binnenstad van Wageningen in het kader van het
Stadsvernieuwingsproject Herenstraatnaarstig gebouwd aan het complex
van sociale huurwoningen en vrije sector woningen naar een ontwerp van
Charles Vandenhove. Deze architect uit Luik heeft in Nederland in o.m.
's-Gravenhage en Amsterdam zijn sporen nagelaten.
De Wageningse nieuwbouw vindt
plaats in het nog op het einde van de
jaren tachtig verpauperde gebied, dat
een rijkdom aan historie heeft.
Zo bevat het terrein restanten van de
oude stadsmuur en een kasteel. Ook
staan er Rijksmonumenten, zoals de
'Rosendaelse huizen', een blok van vijf
herenhuizen uit de achttiende eeuw.
Van de gemeentelijke monumenten
daar is de bekendste de Basse Cour,
eveneens oorspronkelijk een blok van
herenhuizen, maar dan van vier, en
daterend uit de achttiende eeuw, dat
met de vleugels van architect W.C.
Metzelaar uit 1877 getransformeerd
werd tot het hoofdgebouw van de
LandbouwuniversiteitTen behoeve
van de nieuwbouw gingen die vleugels
aan sloop ten onder, hetgeen een
uiterst betreurenswaardige zaak is.
Ook panden van mindere kwaliteit
zoals die van een voormalige meubel
fabriek legden het loodje.
In de loop van de uitvoering van het
Herenstraatproject zijn en worden
er nog talloze bezwaren geuit tegen
afbraak van met name de vleugels en
tegen de nieuwbouw, die zich door
massaliteit, hoogte, korte bouwafstand
en het ontkennen van historische
begrenzingen teveel aan de omrin
gende omgeving zou opdringen,
kortom het historische karakter van de
binnenstad teveel geweld zou aandoen.
8
