1
ah
Eerste voltooide huizen in het Bergkwartier
(foto Theo Peterse)
het gesprek dat ik met haar en de heer
Eggink had, mijn gids te zijn tijdens
een wandeling door het Bergkwartier.
I
Als je nu door het Bergkwar|tier
wandelt, dan is het maar moeilijk je
voor te stellen dat dit 25 jaar geleden
een wijk was die op de nominatie
stond om afgebroken te worden.
Onderweg valt veel te genieten. Wie
goed kijkt ziet bouwsporen uit de
middeleeuwen, een boognis of een
fragment van een kruisvenster. De
17 de eeuw is prominent aanwezig.
Karakteristiek zijn de Gelders-
Overijsselse gevels met in- en uitge-
zwenkte bakstenen geveltoppen en
hoger opgetrokken pinakels. De
meeste trapgevels stammen uit het
eind van de 16de en uit de eerste helft
van de 17de eeuw. De 18de eeuw heeft
slechts enkele eenvoudige klokgevels
nagelaten. Lijstgevels uit de 19de eeuw
zijn er vanzelfsprekend in overvloed.
Het Bergkwartier is als zelfstandige
nederzetting ontstaan op een rivier
duin en pas later door Deventer opge
slokt. De op het hoogste punt gelegen
Bergkerk domineert de stadswijk.
Smalle straatjes leiden er naar toe.
Panden opgedeeld in appartementen
'Het is natuurlijk jammer', verzucht
mijn begeleidster, mevrouw
Rademaker-Helfferich, 'dat noodge
dwongen veel van de grotere panden
opgedeeld zijn in meerdere apparte
menten.' Maar, in hart en ziel historica,
relativeert zij haar eigen opmerking:
'Je had hier in de 18de of 19de eeuw
moeten komen. De oorspronkelijke
bewoners van deze huizen waren
buiten de stad gaan wonen en in
sommige panden woonden in die tijd
wel 6 gezinnen.'
De meeste panden zijn in uitstekende
staat en zorgvuldig gerestaureerd.
Soms wat te zorgvuldig naar mijn
smaak; de voorliefde voor de 17de
eeuw ligt er af en toe toch wat te dik
bovenop. Deze voorkeur blijkt ook uit
het herplaatsen van enkele natuurste
nen poortjes. Maar ook nu blijkt mijn
gids weer op en top historica.
'Hergebruik is van alle tijden', zo
repliceert zij mijn opmerking, 'dit
heeft men door de eeuwen heen
gedaan. En wat dan nog, je kunt zo'n
poortje ook in de kelder laten liggen,
het is maar wat je wilt.'
Bergkwartier weer levendige
stadswijk
Het Bergkwartier mag gerekend
worden tot de paradepaardjes uit de
geschiedenis van de Monumentenzorg
en hoort thuis in het rijtje Middelburg,
Heusden en het Stokstraatkwartier
van Maastricht.
Het is weer een levendige stadswijk
geworden. De vanzelfsprekend wat
duurdere huizen worden gemakkelijk
verhuurd. De middenstand heeft de
wijk ook ontdekt en het zijn vooral de
wat exclusievere winkels die er neer
gestreken zijn.
Maar in het Bergkwartier is, op een
oud fabrieksterrein, ook een groot
complex sociale woningbouw verre
zen. Dankzij een extra financiële
bijdrage van de gemeente is hier een
fraai stukje aangepaste woningbouw
gerealiseerd. 'Hier mag best de naam
van B.J.M. Duimel (Duimel, algemeen
directeur van Heemschut, was toen
wethouder in Deventer) genoemd
worden', benadrukt de heer Eggink in
ons gesprek.
Al heeft het Bergkwartier de naam
gegeven aan de NV, toch bleef deze
wijk niet lang het exclusieve werkter
rein van de Maatschappij. Toen in een
ander deel van de historische binnen
stad van Deventer enkele panden
onder de slopershamer dreigden te
bezwijken, wist men de NV Berg
kwartier snel te vinden. Sinds 15 jaar
opereert de NV als stadsherstelorga-
nisatie in de hele binnenstad van
Deventer.
Eggink: 'Ja, en dan dit jaar nog uit en
dan is het afgelopen, dan hebben we
niks meer om handen. De geldkraan
van de Rijksoverheid is dichtgedraaid
en zonder subsidies zijn restauraties
nu eenmaal niet te financieren Maar
echt somber klinkt hij niet: 'Het komt
wel goed. Wij Deventenaren, van
hoog tot laag, wij houden van onze
stad.'
Math Berkers is geograaf te Raalte
Het boek van mevrouw drs B. Rade
maker-Helfferich zal in november
verschijnen. De uitgever is Arko te
Nieuwegein. De prijs wordt 39,50.
De titel is nog in beraad.
6
