zsism
De Martinikerk met rechts de teruggerestaureerde
'zijbeuk' met ertegenaan gebouwd de sacristie.
Naar links de renaissance-gevel, afsluiting van het
schip. Uiterst links is nog juist op de 'IJsbreker'
zichtbaar (foto's J. Th. Balk).
IJsbreker
Een ander conflict gold de strijd om
de ijsbreker. Herbouw, zo oordeelde
een inspecteur van politie, betekende
gevaar voor het verkeer. In de
gemeenteraad is er jarenlang over
gepraat maar in 1965 was het zover:
de ijsbreker was herrezen!
De ondergrond van de kerk muntte
niet uit door stabiliteit. Midden jaren
zeventig kwam de Düsseldorfse archi-
tect Aldo Terhoeven met een vrij rigou
reus restauratieplan. Eerst werd de
krypte onder handen genomen. Op
de feestdag van St. Maarten, 11
november 1977, heeft de aartsbis
schop van Utrecht, kardinaal Alfrink,
het altaar gewijd. In de volgende fase
werd het dwarsschip ontdaan van goti
sche elementen. Er was vijf miljoen
DM uitgetrokken voor het terugres-
taureren van het hoogkoor in romaanse
stijl. De schatkamer waarin ook relie
ken uit de St. Vituskerk van Hoog
Elten werden tentoongesteld kon in
mei 1983 geopend, het gehele werk
was in 1984 gereed. Als een blank
schip heeft de romaanse 'zijbeuk' zich
nu aangevleid tegen de grauwe muren
van het schip van de kerk, het
'Langhaus'. Ook nu, na zo'n tien jaar,
kan men het moeilijk de indruk van
'erg nieuw' ontzeggen. De overige
restauratiewerkzaamheden - er moest
onder andere een steunbeer worden
gebouwd tussen de gotische ramen
van de renaissancegevel -, waren in
1989 voltooid. Dr. Helmut Flintrop had
de leiding van het werk overgenomen
van Terhoeven.
Christuskerk
In de onmiddellijke nabijheid van de
Martinikerk staat op de Geistmarkt de
evangelische Christuskirche, in 1715
gebouwd naar het voorbeeld van de
Amsterdamse Oosterkerk, de schep
ping op Wittenburg van Adriaan
Dortsman en Daniël Stalpaert. Wie er
binnengaat zal teleurgesteld zijn - er
is door het aanbrengen van een laag
plafond niets te zien van de ongetwij
feld grote kerkruimte.
Raadhuis
Op hetzelfde plein staat ook het raad
huis van Emmerik, werk uit het einde
van de jaren dertig van dipl. ing.
Kreytenberg. Typisch Kropholler, zal de
Nederlander zeggen, die diens raad
huizen van Waalwijk en Medeblik
kent. Het gebouw te Emmerik is na
de verwoesting weer in dezelfde stijl
opgebouwd. Langs het raadhuis loopt
de luxueus geplaveide Steinstrasse, een
winkelstraat, waarvan enkele gevels
het bombardement hebben overleefd.
Na een kleine bocht ligt de
Steinstrasse precies in de richting van
de toren van de Aldegondiskerk.
De toren, die een 91 meter hoog was
is door het oorlogsgeweld geknot en
draagt nu een doorenkroon van zwart
geblakerd puin 'Als Mahnmal'.
De Steinstrasse komt uit op de Alter
Markt waar het restaurant Het hof van
Holland compleet met trapgevel
(1650) in 1957 weer is opgebouwd.
Het was dit type gevels dat volgens
oude schrijvers Emmerik het
'Hollandse karakter' gaf overigens niet
verbazingwekkend voor een grensstad
maar het nog wemelt van Nederlandse
familienamen als Verhey, Lodewijks,
Koopmann, Spaarmann.
De Aldegondiskerk ligt op korte
afstand van de rivier. Een typische
gotische kerk, gebouwd in de tweede
helft van de 15 de eeuw. De ruimte
werking in het schip van de kerk is
opvallend; er hangt een stralend
Marianum voor het koor. De kerk is
niet overdadig versierd maar zij biedt
De Christuskirche, in 1715 gebouwd naar het
voorbeeld van de Amsterdamse Oosterkerk.
de gelovigen een warm en vertrouwd
bedehuis. Opvallend is de plaatsing
van de pilaren, die dichter bij elkaar
komen naar mate zij het koor naderen.
Rijnpromenade
Waarmee Emmerik als vriendelijke
stad hoog scoort is met de Rijn-
promenade, een wandelweg lang's de
Rijn van een kilometer lengte, met het
gezicht op de hier vierhonderd meter
brede rivier, altijd vol beweging van
schepen en aan de overkant het wijde
groene land van Kleef. Een fascine
rende wandeling eindigt bij de
omhoogrijzende bouwmassa van de
Martinikerk met op de achtergrond
de 500 meter lange hangbrug over
de Rijn: met 500 meter spanwijdte de
grootste van het land.
J. Th. Balk is journalist te Amsterdam en
voorzitter van de jury van de Heemschut
Persprijs.
1
