Landelijke Heemschutdag naar
de 'Gelderse Poort'
Heemschut
IN DIT NUMMER
TIJDSCHRIFT VAN DE BOND HEEMSCHUT
opgericht in 1911
Beschermvrouwe:
H.M. Koningin Beatrix
Heemschut is een gezamenlijke uitgave van
de Bond Heemschut en Waanders Uitgevers.
REDACTIE
drs. J. Kamerling, eindredacteur
drs. A.M.ten Cate
drs. H.C. Franssen
De redactie draagt geen verantwoordelijkheid
voor artikelen, voorzien van auteursnaam.
VERDER WERKTEN MEE
H.H.M. Strijbos drs. V.M.J.A.N. Collette
ing. A.Reitsma drs. A.L.L.M. Asselbergs
dhr. J.Th.Balk drs. 0. v.d. Klooster
mr.A.J.H. Rutten J.D.Gerritsen
W. Burgers drs.L.v.d. Meule
drs. M. Berkens mr. E. Dienaar
drs. W.J. Pantus G.M. Baijens
LEDENADMINISTRATIE
Postbus 1129,8001 BC Zwolle
tel. 038-658628
telefax 038-655989
postgiro 4702230
Lidmaatschap f 50,- per jaar
Voor 65+ f 35,- en 30- f 25,-
Opzegging alleen voor 1 december
Extra nummers op aanvraag f 6.75,—
CORRESPONDENTIEADRES VOOR
BOND HEEMSCHUT
Nieuwezijds Kolk 28,1012 PV Amsterdam
tel. 020-6225292 (redactie alleen ma en di)
telefax 020-6240571
CORRESPONDENTIEADRES VOOR
ADVERTENTIES
Waanders Uitgevers, p/a Channa Molenaar
Postbus 1,3740 AA Baarn
tel. 02154-82345
gironummer 4988
REDACTIERAAD
mr. C.J. Vogel (voorz.)
drs. J. Kamerling (secr.)
B.J.M. Duimel
H. Knijtijzer
P. de Ruijter
Brieven aan de redactieraad
t.a.v. de secretaris.
GRAFISCHE VERZORGING
Roelof Koebrugge bNO
DRUK
Waanders Drukkers, Zwolle
FOTO OMSLAG
De gietijzeren spoorbrug van de oude
Betuwelijn (foto Abele Reitsma)
De Gelderse Poortis op zaterdag 16 oktober het prachtige en zeer
gevarieerde gebied, waarheen de Landelijke Heemschutdag 1993 de leden van
Heemschut en andere geïnteresseerden zal voeren.
In dit gebied, een natuurontwikke
lingsproject, is niet alleen de natuur
uitermate boeiend maar trekken ook
vele cultuurhistorische bezienswaar
digheden de aandacht. In dit nummer
van Heemschut laat de redactie een
aantal daarvan de revue passeren. Een
van de eerste bijzondere monumenten
is de havezathe Huis Loowaard. Dit
buitendijkse huis met renaissance-
kenmerken wordt bedreigd door een
van de tracévarianten van de Betuwe
lijn en dat maakt een bezoek extra
interessant. Nog nauwelijks bekend is,
dat de Betuwelijn in de jaren 1865-1926
reeds een voorganger had. Een artikel
in dit nummer gaat nader in op deze
spoorlijn met zijn imposante ijzeren
spoorbrug (zie foto omslag). In het
Cremers nog het volgende. 'Voor de
Gelderse Poort tussen de Elterberg
in het noorden en de stuwwal van
Nijmegen tot Kleef in het zuiden
worden plannen uitgewerkt voor een
grootschalige natuurontwikkeling.
Daarnaast wordt rekening gehouden
o.a. met landbouw, recreatie en
toerisme. De Bond Heemschut hamert
erop, dat de cultuurwaarden in dit rijtje
(nog) ontbreken. Tijdens de excursie
wordt gewezen op de culturele stuctuur
van het gebied, de betekenis van vele
waardevolle elementen en de gedachten
over toekomstige ontwikkelingen. Bij
het bezoek aan aangrenzende Duitse
gebieden als het Landschaftsschutz-
gebiet Die Duffel is te zien, dat er ook
een beleid is, dat voert tot een harmo-
JAARGANG 70
NO. 4
AUGUSTUS 1993
Heemschut
verschijnt
6x per jaar
Duitse gebied voert de route langs
Schenkenschans, een voormalige
Nederlandse vesting, destijds op de
splitsing van Rijn en Waal. In deze
Heemschut leest u daarover meer. Met
de boot varen de excursie-gangers langs
de fraaie Duitse grensstad Emmerik,
die in 1944 voor 90 procent door de
Geallieerden werd verwoest. De
Martini-kerk met zijn bewaard geble
ven middeleeuwse krypte werd voor
een deel nieuw opgetrokken op een
voor sommigen omstreden manier. De
steenfabrieken bij Spijk en Tolkamer
zijn ook in de route opgenomen. In een
artikel doet onze nieuwe medewerker
Wibo Burgers een aardige suggestie
voor herbestemming van dit markante
industriële monument. Natuurlijk gaat
de route door het fraaie natuurgebied
de Ooypolder en het boeiende grens
gebied bij Beek met zijn reminiscenties
aan voormalige grenzen.
Excursie Heemschutdag
Over de Heemschutdag en de excursie
vertelt organisator ir.G.G.L.M.
Kasteel Doornenburg
NCM-cursussen 4,19
'We denderen niet overal overheen' 5
De grensstad Emmerik 6
De Havezathe Loowaard 8
Info-centrum in steenfabriek 9
Overblijfselen oude grens 10
Betuwelijn had voorganger 12
In monumenten geloven 13
Exposities 14
Vesting Schenkenschans 16
Grote restauratie-achterstand 17
Marktgericht monumentenbeleid 18
Grote Ledenwerfcampagne 21
De poortjes van Hoorn 25
Monumentenzorg in alarmfase 25
De Amsterdamse Noorderkerk 28
Stichting Vakgroep Restauratie 30
Twintig jaar Monumentenwacht 32
Boeken 33
Heemschut in actie 34, 35
Parkaanleg gemeentenhuis
Maarssen 36
Europa Nostra in Boedapest 38
Provinciale excursies 39
Open Monumentendag 40
Korte berichten 41
Heemschut-agenda 42
3
