KORTE BERICHTEN
Raad Cultuurbeheer
Restauratiefonds FONV
Overijssel
Hoge Spoorbrug Zwolle
Gelderland
Vrienden Geldersche Kasteelen
Noord-Holland
Nieuw plan Zonnestraal
Gegadigden Westergasfabriek
De verdwenen stad
Stolpboerderijen, gesloopt
De Raad voor het Cultuurbeheer
meent dat aan de functie 'cultuurhis
torie' nauwelijks enige aandacht wordt
gegeven in het Structuurschema
Groene Ruimte en de nota
Landinrichting in de jaren negentig.
De Raad spreekt van wegglijden van
aandacht voor archeologie, historische
geografie en bouwkundige monumen
ten. Eerdere stukken op dit terrein
hadden daarvoor meer aandacht.
Aldus de Raad.
het Restauratiefonds van de Federatie
Oud-Nederlandse vaartuigen (FONV)
heeft in 1992 negentien verzoeken om
financiële steun voor restauratie van
traditionele vaartuigen toegewezen.
Het ging in totaal om een bedrag van
74.515,-. Een deel van het geld was
afkomstig van het Prins Bernhard-
fonds (f 35.000,-). De FONV treedt
op als overkoepelende organisatie
namens behoudsorganisaties.
De gemeente Zwolle en de
Nederlandse Spoorwegen hebben
besloten tot restauratie van de Hoge
Spoorbrug te Zwolle. De 110 jaar
oude brug, een rijksmonument, wordt
in drie delen van vijftig ton uit elkaar
gehaald om elders te worden gerestau
reerd. De Zwolse brug is de enige in
Nederland, die met een lengte van
ruim 100 meter, over een breed spoor
wegemplacement voert. Andere zijn
intussen gesloopt. De totale restaura
tiekosten bedragen 1,4 miljoen gulden.
De zesduizendste begunstiger van de
Stichting Vrienden der Geldersche
Kasteelen heeft zich aangemeld. De
stichting zet zich al meer dan vijftig
jaar in voor behoud en beheer van
Gelderse kastelen en buitenplaatsen.
In totaal bezit en/of beheert zij 22
historische monumenten. Zeven zijn
opengesteld voor het publiek.
Er is weer een nieuw plan voor
Zonnestraal, het beroemde
Hilversumse sanatorium uit 1928. Er
worden tientallen villa's op het terrein
van Zonnestraal gebouwd. Dat levert
voldoende geld op voor de restauratie,
er schiet zelfs geld over voor restaura
tie van andere monumenten in
Hilversum. Het plan is opgesteld door
mr.A.G. Smallenbroek, oud-burge
meester van Smallingerland en thans
raadsadviseur onroerend goed van
WVC. Hij heeft het plan op persoon
lijke titel ontwikkeld.
Zonnestraal is eigendom van het
Ziekenhuis Hilversum, dat een eigen
herbestemmingsplan heeft. Dat houdt
onder meer in het plaatsen van een
glazen stolp over de bestaande gebou
wen heen. Op dit plan heeft WVC
nooit gereageerd. Het ziekenhuis is nu
boos over het - met instemming van
het ministerie - 'eigenmachtige'
optreden van Smallenbroek. Welke
bestemming het hoofdgebouw in het
plan-Smallenbroek krijgt, is niet
bekend. De Rijksdienst voor de
Monumentenzorg zou niet afwijzend
tegenover het nieuwe idee staan.
Er zijn vier gegadigden voor herge
bruik van de 110 jaar oude Westergas
fabriek in Amsterdam. De stadsdeel
raad Westerpark heeft namelijk
knopen doorgehakt (er waren liefst
331 plannen ingediend).
De vier plannen komen op het
volgende neer. Een centrum voor
bouw- en civiele techniek - men denkt
aan een permanént evoluerende expo
sitie over het industrieel erfgoed.
Tweede idee is het 'Rhizoma-scena-
rio': winkelstraat, café- en sportac
commodatie. Derde plan: een
centrum voor moderne muziek
(IJsbreker e.d.). Vierde plan: een
Amsterdams Centrum voor de
Kunsten - een idee, voortgekomen uit
het Amsterdams Monumentenfonds.
Nog voor de zomer moet een keuze
gemaakt worden.
Twintig historische Amsterdamse
topgevels zullen in mei worden
geplaatst tegen de oude 17de-eeuwse
muur van de Voorwerf van de
Koninklijke Marine langs de
Kattenburgerstraat, direct naast het
Scheepvaartmuseum.
De topgevels zijn afkomstig van
gesloopte 17de-, 18de- en 19de-
eeuwse panden in de Amsterdamse
binnenstad. Niet iedereen weet, dat
van historische panden vele waarde
volle delen bewaard zijn gebleven en
door Monumentenzorg opgeslagen.
Zo hebben er jarenlang ongeveer
zeventig fraai geornamenteerde
topgevels op de werf aan de
Wenckebachweg gelegen. Ze zijn
onlangs verplaatst naar de synagoge
aan de Nieuwe Uilenburgerstraat,
waar ze wegens ruimtegebrek op
elkaar liggen gestapeld. Hun conditie
wordt daardoor echter steeds slechter.
Het idee is afkomstig van de voorma
lige hoofdinspecteur van het gemeen
telijk bureau Monumentenzorg,
H. Kwarten. Zijn stichting 'De
Verdwenen Stad' wil de topgevels
zichtbaar maken voor het grote
publiek en behoeden voor dreigend
verval. Bovendien streeft de stichting
ernaar om elke gevel na de expositie
een nieuwe bestemming te geven. Ze
is op zoek naar geschikte locaties. De
expositie duurt van mei tot en met
oktober 1993Ze wordt begeleid door
lezingen, een filmdocumentaire en
een wandelgids.
Uiteraard moet het project gefinan
cierd worden. De stichting heeft
bedrijven en instellingen benaderd.
Deze kunnen voor de duur van de
expositie een geveltop adopteren.
Daarmee is een bedrag tussen de
15.000,- en'/20.000,- per gevel
gemoeid. Ook kan men bijdragen in
de algemene kosten. Daarvoor wordt
gedacht aan bijdragen van 3.000,- tot
5.000,-. Adres: Kattenburgerplein 1,
1018 KK Amsterdam, tel. 020-
5232355.
BF.
Ook de toenemende verstedelijking
laat veel van het erfgoed van de stolp
boerderij in Noord-Holland teloor
gaan. Heerhugowaard is een van die
plaatsen in deze provincie, eens rijk
aan landelijk schoon, nu rijk aan
moderne, minder florissante nieuw
bouw. Maar liefst vijf stolpboerderijen
moesten recent wijken voor de greep
naar ruimte voor zoveel mogelijk
woningen op een zo klein mogelijke
kavel, nodig om aan de woonbehoefte
ter plekke te voldoen. Drie stolpen
dreigen nu weer onder de slopersha
mer te vallen o.m. voor verdubbeling
van het wegenpatroon. De plaatselijke
werkgroep Monumenten heeft zich
tevergeefs beijverd een historische
boerderij aan de Westerweg 4, elders
in Eenigenburg, herbouwd te krijgen.
De werkgroep hoopt dit voorjaar een
inventarisatie van alle cultuurhisto
risch waardevolle objecten aan het
gemeentebestuur van Heerhugowaard
aan te bieden. Het gaat om die monu
menten, die vanaf de drooglegging van
de polder tot 1940 tot stand zijn
gekomen. De gemeente zou zich daar
door bewust moeten worden van de
verantwoordelijkheid, die zij heeft
voor haar historische rijkdommen.
Jan Derk Gerritsen, PR-medewerker
PC Heemschut Noord-Holland.
