De
Martinikerk in Sneek
Na restauratie weer een 'knelpunt' minder
De Grote- of Martinikerk te Sneek is één van de de vier monumenten die in de
afgelopen maand september door de minister van W.V.C., Mevrouw H. d'Ancona,
geld toegewezen hebben gekregen uit de zogenaamde KnelpuntenpotDankzij
deze financiële bijdrage, een bedrag van 2,1 miljoen gulden, is het behoud van dit
kerkgebouw voorlopig weer gegarandeerd.
MATH BERKERS
Ui»
■nim,
'II tffl
kiivsrr
De Martinikerk met rechts het markante klokhuis.
De Martinikerk te Sneek is een interes
sant kerkgebouw: van oorsprong mid
deleeuws, gotisch en vanzelfsprekend
katholiek, is de kerk na een aantal ingrij
pende verbouwingen veranderd in een
protestantse gebedsruimte. Het midden
schip, de zijbeuken en het koor dateren
nog van rond 1500, zij het dat ze later
deels opnieuw opgetrokken zijn.
In 1578 ging deze laat-gotische kerk
over in Hervormde handen. Toen in
1681 het westwerk bouwvallig bleek en
instortte, werd de kerk in protestantse
stijl herbouwd. Het middeleeuwse kerk
gebouw met zijn kenmerkende langge
rekte oost-west as werd aangepast aan de
17de eeuwse voorliefde voor de centraal-
bouw. Het schip en de zijbeuken werden
verlaagd en ingekort en het westfront
kreeg een koorachtige afsluiting. Geheel
inde traditie van de 17de eeuwse
Hollandse kerkbouw werd het schip
voorzien van ronde scheibogen en in de
zijbeuken kwamen ronde gordelbogen,
die overigens in de 19de eeuw weer
onder een stucplafond verdwenen zijn.
De ramen in de zijbeuken behielden hun
spitsboog maar in het bestaande oost- en
het nieuwe west-koor werden de ramen
nu rond gesloten. Hierdoor won de nu
bijna vierkante kerkruimte aan samen
hang.
Helemaal een typisch protestantse
preekkerk werd de Martinikerk in de
19de eeuw. Er kwam een cirkelvormig
bankenplan, galerijen werden aange
bracht en het plafond werd sober
gestuct.
Klokhuis
Ook aan de buitenzijde van het kerkge
bouw is flink verbouwd en aangebouwd.
Het steile laatgotische dak kreeg in 17 71
een grote koepeltoren en een kleine
twintig jaar later werd aan de noordzijde
van het kerkgebouw een wel erg kloek
neo-klassicistisch portaal gebouwd.
Naast het kerkgebouw staat een klok
huis. Deze stamt in eerste aanleg uit
1489. Bij de grondige restauratie van dit
klokhuis in 1969 is echter gekozen voor
het herstel van het 18de eeuwse aanzien.
De sacristie is uit het begin van de
16de eeuw.
De plannen om de Martinikerk te
restaureren dateren alweer uit 1979.
Twee jaar later werd al een begin
gemaakt met het herstel van het dak. De
muren en de steunberen van het gebouw
zijn eigenlijk ook aan de beurt maar het
meest urgent is op dit moment het
herstel van de kap en het gewelf. De
houten constructie is danig aangetast
door de bonte knaagkever. Het aan het
eind van de 19de eeuw aangebrachte
stucplafond is behoorlijk gehavend en
zal vervangen worden door een houten
tongewelf.
Multifunctioneel
De reden dat de aanvraag van de
Martinikerk werd gehonoreerd is twee
ledig: de kerk is voor het stadsgezicht
van Sneek van belang en wordt boven
dien voor vele doeleinden beschikbaar
gesteld. Het gebruik van het kerkge
bouw voor andere dan kerkelijke doel
einden neemt alleen nog maar toe. En
als het aan het kerkbestuur van de
Hervormde Gemeente ligt gaat dit zo
door: de plannen om nevenruimten te
bouwen voor een garderobe, keuken en
andere sanitaire voorzieningen zijn
klaar.
Nu dankzij de knelpuntenpot het geld
dan eindelijk beschikbaar is, wil het
kerkbestuur ook meteen beginnen
met de restauratie. In november wordt
aangevangen en de kerk zal daarna een
jaar voor het publiek niet toegankelijk
zijn. Het toegezegde bedrag is niet
kostendekkend. Maar de gemeente
Sneek heeft zich al bereid getoond een
en ander bij te dragen en ook de provin
cie zal nog benaderd worden. Het tekort
zal aangevuld worden door eigen acties.
En dat ze dat in Sneek kunnen is in
Friesland bekend: de Hervormde
Gemeente is de grootste oud-papierin
zamelaar van de provincie!
Math Berkers is lid van de Provinciale
Commissie van Heemschut Overijssel.
