Historisch dorpssilhouet Sloten bedreigd
Waar men in Nederland ook komt: overal worden nieuwe woonwijken uit de grond
gestampt. Als regel gebeurt dat buiten de dorps- of stadskern. Schijnbaar moeiteloos
worden landerijen en tuinderijen opgeofferd aan de huizenhonger. Verstedelijking
is nu eenmaal niet tegen te houden. Of toch?
P, HANS FRANKFURTHER
Het karakteristieke weiland bij Sloten, dat waarschijnlijk behouden zal blijven als groene buffer tegen de oprukkende hoofdstad.
Nog niet eens zo lang geleden deed
Nederland een gooi naar de Olympische
Spelen 1992. Een van de talrijke vragen
waarop antwoord moest worden
gegeven luidde: Waar kunnen de atleten
slapen? Al spoedig viel het oog van de
plannenmakers op het tuinbouwgebied
Sloten, een welvarend kassengebied met
een kleine honderd tuindersgezinnen.
Zo gezegd, zo gedaan. De ontruiming
werd versneld in procedure gebracht.
De Spelen gingen naar Barcelona en het
Olympisch dorp veranderde in Nieuw
Sloten, een wijk voor zo'n 5000 huishou
dens.
Bij alle plannen gold één - belangrijke -
beperking: het vlak naast het (inmiddels
voormalige) tuinbouwgebied gelegen
bijna 1000-jarige dorp Sloten zou
worden ontzien. En dat niet alleen: een
brede groene zoom zou het afschermen
van de nieuwbouw.
Alle vrome voornemens ten spijt is daar
niet veel van terechtgekomen: aan de
ene kant van Sloten rukken de nieuwe
huizenblokken op tot vlak achter de
tuinen van de dorpelingen. Aan de
andere kant van het dorp ligt nu nog,
geheel ongerept, een weilandje waar
koeien, paarden en zelfs een veulen
grazen. Het weilandje wordt omzoomd
door een prachtige populierenlaan, de
Vrije Geer, een naam die aan het verle
den van dit gebied herinnert.
Als er geen wonder gebeurt wordt het
weilandje langs de Vrije Geer uiterlijk in
1996, maar misschien ook al eerder, met
een kleine 200 huizen in de vrije sector
volgebouwd. Inmiddels is er een comité
in het leven geroepen om te proberen
dat weilandje te behouden en daardoor
het nu nog onaangetaste historische
dorpssilhouet ook planologisch te
beschermen. Bondgenoot van het
comité is de Kroon die goedkeuring
heeft onthouden aan een vitaal deel van
het bestemmingsplan voor o.a. het
weilandje.
Het prachtige uitzicht op Sloten is een
landschappelijke curiositeit die zelfs
Rembrandt al opviel. Wat Sloten cultuur
historisch belangwekkend maakt zijn
stedebouwkundig zowel het interieur als
het exterieur. Bij dat mterieur valt te
denken aan de beleving van de wanden
van de dorpsstraat, de historische
bebouwing met o.a. een huis uit de
middeleeuwen, een banpaal uit de 18de
eeuw. Maar ook Nederlands kleinste
politiebureau, de beide kerken, een afge
lopen voorjaar gerestaureerde dorps
pomp uit 1911, achttien opgeknapte
stegen, klassieke straatverlichting,
beschermde poortjes, twee honderdja
rige dorpscafé's, de enige nog op het
lichtnet aangesloten brandmelder, een
prachtige speeltuin, de laatste littekens
van de paardetram die Sloten met
Amsterdam verbond, een minimaal 150
jaar oude beuk...
In het oude landelijk West van Amster
dam is Sloten het enige nog tamelijk
gave dorp. Maar, dat 'scoort' alleen, mits
het ook merieur op tenminste nog één
plek als zodanig herkenbaar blijft. Het
behoud van dat gezicht zou uitstekend in
de stadsrand passen en een planologi
sche weldaad betekenen voor een verste
delijkend Amsterdam.
'Een stad die het kan opbrengen om
haar stenen lichaam te laten constraste-
ren met stukjes van het oorspronkelijke
landschap, bouwt een stuk toekomst
waarde in,' aldus het Comité Behoud
Weilandje Vrije Geer. 'Toekomst
waarde, omdat het een unieke kwaliteit
toevoegt aan het woonmilieu. Een
kwaliteit die met name van komende
generaties steeds meer waardering zal
ondervinden. Want, is het weilandje
eenmaal weg, dan komt het nooit meer
terug.'
Intussen is de kans, dat het weilandje behou
den blijft aanzienlijk geworden. Een bezoek
van de gemeenteraadscommissie voor volks
huisvesting heeft indruk gemaakt op de
raadsleden. Zij hebben besloten, dat de
plannen moeten worden heroverwogen
(Red).
P. Hans Frankfurther, namens het Comité
Behoud Weilandje Vrije Geer
32
