Jong en oud Maastricht passen goed
bij elkaar
Heel wat binnensteden zijn door middel van m.oderne architectuur verpest.
Niet zo Maastricht. De binnenstad is een zeldzaam harmonieus geheel.
Moderne panden voegen zich als vanzelfsprekend tussen historische gevels.
BERTFRANSSEN
Wie een beeld wil geven van de jongere
architectuur van een stad kan enkele
'topics' beschrijven: een functionalis
tisch pandje, een brokje Jugendstil, een
Amsterdamse School-wand. Natuurlijk
is de monumentenliefhebber daarin
geïnteresseerd. Toch, vanuit monu
mentenoogpunt veel bepalender is de
bijdrage van de recente bebouwing in
zijn geheel aan een historische binnen
stad. Heel wat binnensteden zijn defini
tief verpest door twintigste eeuwse
invullingen. Een enkel mooi pandje van
recente datum kon de ondergang niet
keren.
Verrassend gaaf
Heeft de architectuur van na 1850de
binnenstad van Maastricht schade
berokkend? Als wandelaar, niet 'gehin
derd' door erg veel historische kennis
van de stad, kan ik maar tot één voor
lopige conclusie komen: verrassend
weinig! Dat de stad heel wat monumen
ten telt, is al dikwijls beschreven. Maar
wat de binnenstad in mijn ogen echt
zeldzaam maakt, is het vrijwel ontbreken
van panden die flink uit de toon vallen of
van open gaten die al vele jaren op hun
lot wachten. Een enkele uitzondering
daargelaten dan. Berucht is het winkel
centrum Entre Deux, waarin ook het
Bónnefantenmuseum onderdak heeft
gevonden. Een project van het zeker
destijds gereputeerde bureau Van den
Broek en Bakema. Het is zo onwaar
schijnlijk lelijk, dat het alleen om die
reden al gehandhaafd zou moeten
worden.
De omgeving van het station is niet
onaardig, ook dat is nogal uitzonderlijk.
Neem de Stationsstraat en het verlengde
daarvan, de Wycker Brugstraat.
Bebouwd met heel aardige negentiende
en twintigste hotels en herenhuizen; een
waardige entree van de stad vormend, op
weg naar de Sint Servaasbrug, die naar
de oude binnenstad leidt. Zelfs het func
tionalistisch pand Wycker Brugstraat
26-28 detoneert geenszins. Hier zijn
heel andere termen van toepassing. De
architect JosJoosten is erin geslaagd in
1932 een prachtig winkelpand te ont
werpen, dat aan Otid doet denken, op het
eerste gezicht zonder concessies te doen
aan de 'historische' omgeving, terwijl
het zich toch moeiteloos in de straat-
wand voegt.
Hoekoplossing in Maastrichtse stadsvernieuwing. Architect: Jos Joosten. (foto's Bert Franssen)
Het voormalige Provinciale Gouvernement.
Architect: G.C.Bremer, die in Den Haag bij
station H.S.) en Rotterdam ook postkantoren
ontwierp.
Pleintjes
Ook al zo opvallend: de winkelpuien in
Maastricht zijn lang niet zo ontsierd
door reclame-uitwassen dan in een vele
andere steden in Nederland. Komt dat
door een streng gemeentebeleid, verant
woordelijke winkeliers, oflooptMaas-
tricht gewoon 'achter'? Het is de moeite
waard om dit eens uit te zoeken.
Ik blijf me verbazen. O.L. Vrouweplein,
Vrijthof en omgeving: prachtig, maar
dat wisten we al. En nog steeds zie ik
geen opvallend detonerende bebouwing.
Ik loop op een nieuw woonblok af in de
verwachting hier toch wel een gewraakte
stukje stadsverniewing aan te zullen
treffen, dat monumentenliefhebbers tot
wanhoop drijft. Maar zelfs dit woonblok
valt niet uit de toon. Ik loop eromheen
en houd nu bijna de adem in. Uit de
toon vallen? Het is uniek! Hier geen
puisterige balkons en gladde wanden,
maar subtiele detaillering. Een klein
rond pleintje past ook al helemaal in de
Maastrichtse binnenstad, waar achter
talloze straathoeken een pleintje op
duikt. (Later de gemeente even opge
beld: het project is van twee bureau's:
Swinkels Passchier en Gullikers.)
Even later wandel ik langs het onlangs
gebouwde Provinciehuis van architect
Snelders. Ik had het nog niet eerder
gezien. Een ondergaande decemberzon
accentueert de vormen. Het heeft
misschien een wat sombere tint. Maar
de architect begreep wat hem te doen
stond: veel verschillende bouwhoogtes,
