Heemschutdag in Friesland 'n succes
v
Jaap Kamerling
38
De landelijke Heemschutdag dit jaar mag weer gerust een succes he
ten. En dat niet alleen omdat het weer prima was.
Het verzamelpunt in Leeuwarden, Theater Romein alleen al was de
moeite waard. Het theater is een interessant voorbeeld van herbestem
ming. In de Middeleeuwen werd het gebouwd als kloosterkapel en voor
dat het enkele jaren geleden de functie van theater kreeg fungeerde de
kapel als pakhuis, bierbrouwerij, stadstuchthuis en kerk.
Ll— r^r 'A,
Heringastate te Marssum. (Tekeningen van R. Kijlstra)
In 1845 werd het gebouw gemoder
niseerd door stadsbouwmeester Ro
mein, die het inrichtte als kerk met
een neo-classicistisch interieur. De
monumentale kerkbanken doen het
nu uitstekend als theatermeubilair en
het interieur van de kerk bleef dank
zij intensieve bemoeienis van Peter
Karstkarel van Heemschut goed be
waard.
Roodbaard
Op de landelijke Heemschutdag 10.
oktober jl. heeft een groep excursie-
gangers olv. Provinciaal
Commissielid R. Mulder- Radetzky
kunnen genieten van een tocht langs
enkele states. De tuin rondom
Styaniastate te Oenkerk werd
ontworpen door de landschaps
architect Roodbaard. Onder de titel
'L.P. Roodbaard; tuinen van de Fries
adel' schreef mevrouw Mulder voor
de juli-bijdrage van Monument van
de Maand. In het boekje wordt het
leven van Roodbaard (Assen 1782 -
Leeuwarden 1851) beschreven
evenals de verschillende tuinen in
Leeuwarden en op het platteland.
Het boekje bevat vele ontwerp
tekeningen. Leeuwarden, 1992.
47 p„ ISBN 90 73845 11 4.
Prijs 16,50.
De laatste publicatie van Monument
van de Maand van dit jaar, novem
ber, is gewijd aan 'Sporen van een
Friese tegelbakker; J. van Hulst,
door Hannah Ludwig.
Wethouder Koormans van Leeu
warden, die na Heemschut-voorzitter
J. Franssen de excursie-deelnemers
verwelkomde, kwam meteen al met
goéd nieuws.
Er zal naar zijn inschatting een tun
nel komen als verbinding tussen de
Kanselarij en het Fries Museum in
Leeuwarden. Het protest van Heem
schut tegen de oorspronkelijk ge
plande glazen luchtbrug wordt geho
noreerd. De dag kan eigenlijk al niet
meer stuk.
De meeste excursie-gangers had
den gekozen voor de route langs de
fraaie buitenplaatsen van de Friese
elite op het plat
teland, de
states.
Dit
Staniastate te Oenkerk
onderdeel
werd geleid
door PR.-medewerkster
Mevrouw Mulder-Radetzky. Een
prachtige route over het Friese plat
teland met haar eindeloze vergezich
ten en een landschap, dat veel geva
rieerder blijkt dan een onnozele hol-
lander zou denken. Curieus is het
enorme contrast tussen Heringastate
in Marssum, vaker Poptaslot ge
noemd, en Decemastate in Jelsum.
Heringastate is een uitstekend on
derhouden juweel van een buiten
plaats met een sierlijke toren en
poortgebouw in Renaissancestijl.
Decemastate is een net als Heringa
state door een gracht omgeven ver
sterkt landhuis maar dan in nogal
verpauperde staat. Het interieur met
zijn vele familieportretten, opgehan
gen aan zo ongeveer het eerste be
hang, dat Friesland kent - het blad
dert aardig af hier en daar - komt
zeer authentiek over.
Dekemastate te Jelsum
Monumentale boom
De slotvoogd, een even authentieke
afstammeling van het geslacht Van
Wageningen, dat sinds 1791 de
15de eeuwse state bewoont, vertelt
met verve over de historie van het
gebouw. Hij heeft onlangs een Vere
niging van Vrienden van de state op
gericht om het hoognodige on
derhoud van de grond te
tillen.
In Oenkerk be
zoeken we het
prachtige door
L. P. Rood
baard in land
schapsstijl
aangelegde
19de eeuwse
park van Statia-
state. In het park
staat een mysterieu
ze bruine beuk uit 1750,
die liefst een omtrek heeft van
4 meter 90. Hij staat vermeld in het
Boek van Monumentale Bomen van
de Bomenstichting. In het voorname
Staniastate zelf is tegenwoordig een
stedebouwkundig bureau gevestigd.
Thee en koffie wordt er tussendoor
gedronken in De Klinze met zijn
17de eeuwse gevel en eveneens
door Roodbaard ontworpen tuin.
Eeuwenlang hebben hier de
Sminia's gewoond.
Terug in Theater Romein wordt er
onder een borreltje nagepraat over
de routes, die de anderen hebben
gereden.
Ik heb beslist geen spijt van de rou
te, die ik zelf gekozen heb. In de ne
derzettingenroute zat nogal veel
'archeologie'. Interessant maar je
moet ervan houden. Een compliment
tenslotte voor de PC Friesland, die
deze dag uitstekend georganiseerd
heeft.
