Verschraling Berlage's Plan Zuid tegengaan
21
Wim de Wagt
Samenwerking tussen overheid en particulieren nodig om Plan Zuid te redden
Om Berlage's Plan Zuid voor toekomstige generaties te behouden moe
ten de gemeente Amsterdam, het bedrijfsleven, architecten, eigenaren
en bewoners hun krachten samenbundelen. De gemeentelijke overheid
fungeert daarbij als initiator en zet de beleidslijnen uit, maar omdat
rijkssubsidies niet toepasbaar zijn, zal de particuliere sector flink moe
ten investeren in de woningvoorraad.
Door publieke en private samenwer
king èn de instelling van nieuwe fi-
nancieringsvormen zoals een finan-
cierings- en/of exploitatiemaatschap
pij, zullen uiteindelijk de voorwaar
den geschapen kunnen worden voor
herstel en instandhouding van
Berlage's unieke stedebouwkundige
en architectonische erfenis.
Dat zijn de voornaamste conclu
sies van het congres 'Een toekomst
voor Berlage's Amsterdam Zuid', dat
werd gehouden op 26 oktober in de
RAI te Amsterdam. Het congres
vormde onderdeel van een reeks
evenementen gewijd aan Berlage's
Plan Zuid, waaronder ook de veelbe
sproken tentoonstelling in het Ge
meentearchief. Initiatiefnemer van
dat alles is de Stichting Berlage Jaar
1992, een voorbeeldig samenwer
kingsverband van de stadsdelen Ri
vierenbuurt, Zuid en de Pijp.
De activiteiten rondom het 75-jarig
jubileum van Plan Zuid moeten de
aandacht vestigen op het historisch
belang en het unieke karakter van
Berlage's stadsplan, dat door de Am
sterdamse gemeenteraad in 1917
werd aangenomen en vooral in de ja
ren twintig is volgebouwd door archi
tecten van de Amsterdamse School.
Op het congres werd een voorzet
gegeven voor een integraal beleid,
waarin de problemen rondom behoud
en herstel, welstandstoezicht en de
toekomstige inrichting van de open
bare ruimte in onderlinge samenhang
worden opgelost en waarin boven
dien modellen zijn opgenomen met
H.P. Berlage, vogelvluchtperspectief Amsterdam Zuid, gezien van boven het door hem geplande Zuiderstation,
1915. (collectie Gemeentearchief Amsterdam)
van B0WNjjrr£uiDa<.?iTATiöfrr
Hoek Tellegenstraat met op de achtergrond
Henriëtte Ronnerplein, woonhuizen van De
Klerk en Kramer, jaren '20. (collectie
Gemeentearchief Amsterdam)
behulp waarvan bronnen kunnen wor
den gevonden om het beleid te finan
cieren. Na afloop was iedereen het
erover eens, dat een forse 'investe
ringsimpuls' nodig is. In gewoon Ne
derlands: er moet geld op tafel ko
men, en niet zo'n klein beetje ook.
Het meest urgente probleem waar
voor de verschillende stadsdelen zich
gesteld zien, is een halt toe te roepen
aan de verdere 'verschraling' van de
woningen en de woonomgeving. Uit
gangspunt is behoud, sloop moet als
het kan voorkomen worden. De hui
zen moeten benaderd worden als
monumenten en als zodanig geres
taureerd worden. Maar alhoewel het
gemeentelijke stadsvernieuwingsbe
leid zich al enige jaren richt op de
Ring 20-40, waarin ook Plan Zuid ligt,
is bij Berlage's erfenis sprake van een
bijzonder probleem: tot nu toe betreft
de woningverbetering vooral goedko
pe huurwoningen, die voor het groot
ste deel in eigendom zijn van woning
bouwverenigingen. Nieuw is dat er in
het geval van Plan Zuid ook een geld
stroom op gang moet komen ten be
hoeve van de duurdere woningen, die
immers een omvangrijke groep vor
men in het aanbod van Zuid. Voor
deze sector zijn geen overheidssubsi
dies beschikbaar, wat betekent dat er
particuliere financieringsbronnen
moeten worden aangeboord.
'NV Berlage'
Tijdens het congres zijn door prof.
drs. H. van Nimwegen - hoogleraar
postdoctorale controllersopleiding
