Wierden gaat slordig om met boerderijenbezit 15 H. Hagens Sinds de beginjaren '80 kent de monumentenkoepel de NCM een Werkgroep Boerderijen, waarin ook Heemschut een afgevaardigde heeft. In Overijssel maakt de heer Hagens, die jarenlang deel uitmaakte van de Provinciale Commissie Heemschut Overijssel zich erg bezorgd over het lot van karakteristieke boerderijen. Met name de situatie in het dorp Wierden baart hem zorg. Maar Wierden is natuurlijk maar een 'casus'. Hieronder de heer Hagens aan het woord. Als er één Twentse gemeente is, die pakweg de laatste twee jaren gevoeli ge verliezen heeft geleden aan lande lijke bouwkunst, dan is het wel Wier den. En dan niet eens zozeer omdat nieuwbouw-uitbreidingen dit 'noodzakelijk' maakten, maar gewoon op het platteland zelf, na de bouw van een nieuw huis op een erf of door op zettelijke verwaarlozing. En nog is het einde van dit alles niet in zicht. Wierden (en die gemeente niet al leen) kent de bepaling, dat na nieuw bouw op een boerenerf het oude huis moet worden afgebroken. Een o.i. kortzichtige dwangmaatregel, die al heel wat onherstelbare schade heeft aangericht. Daarbij bestaan er voor die nieuwbouw kennelijk geen 'schoonheidsregels' (Een bepaling die weliswaar niet voor Rijksmonumenten geldt maar ook dat is niet altijd een 'garantie'. Red.). Wierdens Rijksmonumentenlijst be vat zes archeologische monumenten (grafheuvels) en 17 panden, waarvan elf boerderijen, o.a. Werfstraat 12 te Enter, die intussen is afgebroken. Aan één is nogal geknoeid: de Wever in de Kippershoek, onder Wierden zelf. Van de vier bijgebouwen op de lijst (schu ren, schaapskooi) is de schuur op het erve Schutte aan de Grimbergerweg (nr. 2) na lange verwaarlozing en ver val al jaren geleden afgebroken. De 'lijst' kan dus zó al met twee nummers worden ingekort, terwijl De Wever er o.i. eigenlijk niet meer op hoort. Maar goed, de meeste verbouwingen zijn 'reversibel', dus wie weet. Plaatsing op de Rijksmonumenten- Het oude huis op het erve Mokkelekate te Ypelo. Afgebroken in 1988. lijst zou, gezien het bovenstaande, eerder reden moeten zijn tot extra op- lettendheid-met-argusogen dan tot ge ruststelling. We verwijzen slechts naar een zinsnede in Heemschut 1992 nr. 1gesteld door H.A. Kok in zijn artikel over de Alblasserwaard^'Veel boer derijen staan op de Rijksmonumen tenlijst en zijn daardoor enigszins beschermd'. Maar ook niet méér dan dat. De procedure is eenvoudig: het gebouw verwaarlozen dan wel de om geving ontluisteren door oneigenlijk gebruik of onaangepaste moderne nieuwbouw. Dan 'staat' het oude ge- Voorgevel van de boerderij Werfstraat 12 te Enter. Afgebroken begin 1992. Foto uit 1963 aangevraagd en verleend. De achter zijde stond naar de straat gekeerd met de grote inrijdeuren geplaatst in een diep portiek, het 'onderschoer' onder een tot schouderhoogte afhangend wolfdak. De hoge planken voorgevel lag van de weg afgekeerd, uiteindelijk aan een kaal bedrijfsplein. Het huis werd als pakhuis gebruikt, werd steeds vervelozer en onooglijker. Met drie andere huizen vormde het een echt Enters (O foei!) boerenstraatje in verschillende fasen van boerderij- bouwontwikkeling. Boerderijen Een ernstige verarming van Wierdens buitengebied betekende de afbraak in Houten schuur met overstek op het erve Schutte aan de Grimbergerweg in Notter. bouw er niet meer en als het maar lang genoeg duurt sfaaf het er ten slotte ook niet meer. Sancties staan er niet op en een sloopvergunning wordt haast per definitie verleend. Verlieslijst Alvorens een aantal ernstige bedrei gingen in Wierden te signaleren ge ven we hieronder een 'verlieslijst' over de laatste paar jaren. Daarbij haken we in op ons verhaal over het Ypelose erve Mokkelencate in het Jaarboek Twente 19892. Dit unieke, deels nog lemen huis, verdween na jarenlange vruchteloze pogingen tot behoud, ge volgd door weer jarenlange verwaarlo zing en verval. En toen was er nog maar één mogelijkheid Of dat ook het geval was met het huis aan de Werfstraat in Enter, valt nog te bezien. Trouwens, er is al niets meer te 'bezien' want begin 1992 werd dit Rijksmonument afgebroken nadat al veel eerder een sloopvergunning was Het Veldhuis in De Huurne. Foto uit 1964. 1991 van de boerderij Groot Langeler in Ypelo. Het was een opvallende ver schijning: een forse boerderij met aan de voorzijde drie houten topgevels, één hoog opgaand tussen twee klei nere, behorend tot latere aanbouwen tegen de zijkant. Zulke opzij aange bouwde huisjes of 'kamers' zijn in een zekere concentratie kenmerkend voor de gemeente Wierden. Met houten topgevels kwamen ze alleen voor in Ypelo; met drie gevels waren dat er twee, nu niet één meer. In de buurtschap De Huurne even ten

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1992 | | pagina 15