Bijdrage uit aardgasbaten en Deltaplan voor de
monumentenzorg
Exposities
'Het Nederlandse
woonhuis van
1800 tot 1940'
Jaap Kamerling
38
Op 4 juni werd in tientallen gemeenten de noodklok geluid ter ondersteu
ning van het protest van NCM en Nationaal Restauratiefonds tegen de be
zuinigingen in de monumentenzorg. Het protest dat op de dag van de
Hoorzitting in de Tweede Kamer hierover weerklonk, is niet voor niets ge
weest. Minister d'Ancona van WVC is bereid een gedeelte van het aard-
gasbatenfonds te claimen voor de financiering van de monumentenzorg.
Zij neemt daarmee een idee over
van haar partijgenoot W. de Pree,
die dit opperde op het congres
'Spaar me voor de toekomst', dat
NCM, de Vereniging van Nederland
se Gemeenten en het Nationaal
Restauratiefonds op 27 mei in Den
Haag organiseerden. Zijn idee werd
in de Tweede Kamer gesteund door
een grote minderheid van de Kamer.
Het gaat om een klein deel van de
200 miljoen van het aardgasbaten-
fonds, dat het kabinet ter beschik
king stelt voor investeringsimpulsen.
Met het geld zou het tekort op het
monumentenbudget (dat tot 1996 op
loopt naar 4,6 miljoen gulden) kun
nen worden bestreden. Maar zelfs
een kleine bijdrage uit het aardgas-
batenfonds is al welkom want dankzij
het 'multiplier-effect' genereert een
gulden rijkssubsidie een veelvoud
aan particuliere investeringen.
In de Tweede Kamer werd gewe
zen op een achterstand in restaura
ties van liefst 600 miljoen. De minis
ter wilde dit niet bevestigen maar
vast staat wel, dat uit de meerjaren
programma's, die de gemeenten elk
jaar indienen, een behoefte blijkt van
500 miljoen gulden terwijl voor het
budgetjaar 1992 nog maar 87 mil
joen beschikbaar is. Daarmee is het
budget gedaald van 179 miljoen in
1980 tot 87 miljoen in 1992. Boven
op deze bezuinigingen komt dan nog
de bijdrage van 26 miljoen van WVC
aan het fonds voor de stads- en
dorpsvernieuwing, die de minister
heeft ingetrokken.
Deltaplan voor de
monumentenzorg
Een ander idee, dat op de hoorzitting
in de Tweede Kamer door de NCM
werd geopperd - een 'Deltaplan voor
de monumentenzorg' - is ook door
minister d'Ancona gehonoreerd. Dit
plan zal medio volgend jaar gepubli
ceerd worden. Hoeveel extra geld
het plan zal opleveren kon de minis
ter nog niet zeggen. Dat hangt mede
af van het succes van de decentrali
satie van de monumentenzorg naar
de gemeenten. Over enkele maan
den is een evaluatie daarvan ge
reed.
Extra geld komt er ook voor het
architectuurbeleid van minister Al-
ders van VROM. In de Kamer stond
ook de nota 'Ruimte voor Architec
tuur' ter discussie. Minister Alders
beloofde zijn bijdrage aan het archi
tectuurbeleid te verhogen tot het ni
veau van zijn collega van WVC. Dat
betekent de twee komende jaren
een miljoen extra en de toezegging
van vijf miljoen per jaar voor 1995 en
1996.
Overigens was de Kamer niet erg
onder de indruk van de nota. VVD-
woordvoerder Van Heemskerk vond
het weliswaar 'de grote verdienste
van beide ministers eindelijk eens
een discussie over architectuur op
gang te brengen. De nota zelf stelt
echter niet veel voor'. De PvdA-
woordvoerder sprak van een 'gering
ambitieniveau' en zijn CDA-collega
Van der Heijden gewaagde van
'mooie woorden, maar geen enkele
beleidsmatige uitwerking'.
'Sporen aan het IJ' foto's van de zui
delijke IJ-oever. Te zien t/m 31 aug.
in de Amsterdamse Zuiderkerk.
Open ma t/m vr van 12.30-16.30 uur
en do-avond van 18-21 uur.
'Een 21ste eeuws hofje, resultaat
van een prijsvraag'. Van 11 t/m 20
september in de Vleeshal te Haar
lem aan de Grote Markt. Open op
werkdagen van 11-17 uur en op zon
dag van 13-17 uur.
'Straatmeubilair'zoals kiosken,
urinoirs, reclamezuilen etc. In het
ABC-centrum, Groot Heiligland 47,
Haarlem. Open tot 20 sept. di t/m zo
van 13-17 uur.
'Dordt Monumenteel' Muziek, theater
en schilderkunst in en rond Dordse
monumenten. Van 11 t/m 13 sept.
Inl. 078-116092.
Schilderijen (w.o. stadsgezichten en
landschappen) van Otto de Kat. Van
26 sept. t/m 15 nov. in het Frans
Halsmuseum te Haarlem, Groot Hei
ligland 62. Open ma-za 11-17 uur;
zondag van 13-17 uur.
'Oog op het Hof'. Een beeld van Bre
da als eerste residentie van het Huis
van Oranje-Nassau in Nederland.
T/m 3 jan. in Breda's Museum, Grote
Markt 19.
Prof. ir. N. L. Prak heeft bij de Delft-
se Universitaire Pers een boek laten
verschijnen, waarmede hij, zoals hij
in het voorwoord schrijft, het gat wil
dichten tussen het aan Het Neder
landse woonhuis van 1300 tot 1800
gewijde boek van R. Meischke en H.
Zantkuyl, dat in 1969 verscheen, en
de recentere publikaties over de hui
zen, die in de afgelopen 70 jaar tot
stand kwamen.
Aan de hand van 75 voorbeelden
laat prof. Prak ons de voorgangers
zien van het eengezinshuis in een rij,
de doorzonwoning, de portieketage-
flat en de galerijflat. Ook wordt aan
enkele interessante villa's aandacht
besteed. Prof. Prak behandelt de pe
riode van de aanloop van 1800-
1870, daarna de periode van de re
volutiebouw 1870-1914 en tenslotte
de periode van de Eerste Wereldoor
log en de crisisjaren.
Steeds wordt het bouwbedrijf in zijn
maatschappelijke context beschre
ven en voorts de controle op het
bouwen, de constructie, de hygiëne,
verwarming en verlichting, de inde
ling en de ligging en verschijnings
vorm.
Gaarne vestig ik de aandacht op het
verschijnen van dit boek, dat voor ie
der, die in de ontwikkeling van het
bouwen in ons land geïnteresseerd
is, veel belangwekkende informatie
verschaft.
Het boek, dat voorzien is van veel
afbeeldingen en plattegronden, kost
99,-(ISBN 90 62757 197).
G. W. van Herwaarden,
secretaris Rijkscommissie voor de
Monumenten van de Raad voor het
Cultuurbeheer.
