Impressies uit Zeeuwsch-VUaanderen II
Jaap Kamerling
30
Na een impressie van het westelijk deel van dit boeiende grensgewest
in het vorige nummer geven we aan de hand van VVV-gids George
Sponselee hieronder indrukken van de oostelijke helft van Zeeuws-
Vlaanderen. We beginnen in Hulst.
Hulst is een van de best bewaarde
vestingsteden van Nederland. Het
Spaanse bestuur legde hier tussen
1618 en 1621 een uniek vestingsys
teem aan, dat door de prinsen Mau-
rits en vooral Frederik Hendrik vele
malen werd bestormd. Uiteindelijk
lukte het de laatste na zes eerdere
pogingen in 1645 de stad weer aan
Staatse zijde te krijgen.
De hoge aarden omwalling rond
de stad is liefst 3,5 km lang - je kunt
er een prachtige wandeling over ma
ken - en telt negen bastions, een ra
velijn (eiland), een contrescarp (stuk
van de buitenste verdedigingsgordel)
en drie doorgangen: de Gentsepoort,
de Grauwse of Bagijnepoort en de
Dubbele Poort.
Vanaf de stadsmolen op een van
de bolwerken heeft men een schitte
rend gezicht op de stad. De ranke
toren van de Willibrorduskerk met
zijn opmerkelijke betonnen bekro
ning priemt omhoog midden in de
stad. Vlak ernaast in het fraaie
stadssilhouet priemt het fraaie stad
huis omhoog uit de 16de eeuw en
Dakenspe! in Hulst met op achtergrond de toren van de
Willibrorduskerk.
even verderop de markante trapto-
ren van het Refugium van de abdij
Ter Duinen, thans Streekmuseum.
Over basiliek, stadhuis en Refu
gium straks meer.
Karakter goed bewaard
Op onze wandeling binnen de wallen
valt op, dat de vestingstad haar oor
spronkelijke karakter en stratenpa-
troon goed heeft weten te bewaren.
We komen vrijwel geen storende
grootschalige ingrepen in de stad te
gen, behalve een saai, langgerekt
gebouw op de hoek van de Van
Waesbergstraat en de Steenstraat.
Wat wel stoort zijn de onrustige
winkelpuien met schreeuwerige re
clames. Het is duidelijk, dat Hulst het
vooral moet hebben van winkelende
bezoekers van over de Belgische
grens. Al is het in Nederland iets
duurder 'de Vlaming wil niet thuis
blijven zitten en vindt, dat je altijd wel
met iets thuis moet komen', merkt
onze gids spottend op.
Hij laat ook niet onvermeld, dat
het stadje bijna tien seksshops telt.
Lokkertjes voor de vooral vroeger
preutserige Belgen, die thuis minder
openlijk zijn in het uitstallen van dit
soort nering. De puien in Hulst mo
gen onrustig zijn, de ambiance van
het historische Hulst lijdt er niet al te
erg onder. Een stad, die met zijn be
schermde stadsgezicht, zijn monu
menten zó koestert kan wel wat heb
ben.
Overigens is er rond het stadhuis
nog heel wat te doen geweest. We
horen, dat er een nieuw stadskan
toor naast gepland is, waarvan het
ontwerp aanvankelijk nogal uit de
toon viel en veel stof deed opwaai
en. Ook Heemschut had bezwaren.
Het plan ging van tafel. Een nieuw
ontwerp van een andere architect
ziet er volgens onze gids acceptabe
ler uit en gaat nu uitgevoerd worden.
Sponselee: 'Het is modern maar
past toch'.
Torenbekroning van beton
Heel bewogen is de geschiedenis
van de Willibrorduskerk, een basiliek
in Brabantse gotiek. De kerk dankt
haar tegenwoordige vorm aan de
herbouw na de brand van 1468. Be
roemde Vlaamse bouwmeesters als
Matthijs en Laureyns Keldermans
hebben aan de bouw meegewerkt.
In de ramen van de in onze eeuw tot
basiliek verheven kerk is de geschie
denis van kerk en toren weergege
ven. De eerste torenbrand was al in
1469, de tweede in 1562, de derde
in 1663 - toen er sprake was van
een kerk- en torenbrand - en in
1876 brandde de toren voor de vier
de maal uit. Er kwam toen een nieu
we spits, ontworpen door de beken
de P. J. H. Cuypers. In 1944 werd de
nieuwe spits echter door granaat-
vuur opnieuw verwoest.
Pas in 1958 kwam de nieuwe, hui
dige torenbekroning gereed: een
schepping van architect J. Brouwer,
van modern materiaal, beton. De
Hulstenaren waren niet erg te spre
ken over dit ontwerp en onze gids
heeft het spottend over 'frietvorken',
waar 'apostelen' en 'gestileerde en
gelen' zijn bedoeld. Toch is deze mo
derne bekroning heel boeiend en
doet zij het goed in het stadsbeeld.
Basiliek aan restauratie toe
De basiliek, die uit zandsteen is op
getrokken, is trouwens al weer hard
aan restauratie toe. De laatste res
tauratie van de kerk zelf was in
1930/35. Restauratie zal zo'n vier
miljoen kosten. Allereerst moet het
carillon opgeknapt worden voor an
derhalf ton, vindt Sponselee. We mo
gen tenslotte in Hulst niet het monu
ment voor Reinaert de Vos naast de
Gentsepoort vergeten. In het middel
eeuwse dierenepos wordt met o.a.
de plaatsaanduiding 'Hulsterloo' ver
wezen naar het Land van Hulst. Het
monument met de bronzen gestalte
van de Vos Reinaerde, in boetekleed
gehuld op weg naar Rome, dateert
uit 1938 en is ontworpen door de
Antwerpse beeldhouwer A. Damen.
Hulst heeft in het Refugium in de
Steenstraat een streekmuseum. Het
gebouw met de laat-gotische trapto-
ren, was waarschijnlijk eens de ge
vangenis van de vertegenoordiger
van de Vlaamse graven in Hulst. De
monniken van Ter Duinen, een Cis-
terciënser klooster te Veurne, koch
ten het in 1547 als Refugium. In
1645 kwam het huis aan de Prins.
En nu is het een interessant streek
museum, dat dagelijks open is van
