Stadsvernieuwing in Goes
Anne Karine Lemstra
28
In 1979 verscheen er in dit tijdschrift een artikel over het herstel van
woonfuncties in de Goese binnenstad. Centraal in dit stuk stond een
structuurschets van de gemeente uit 1974 aan de hand waarvan de bin
nenstad werd gerestaureerd. In dat plan lag de nadruk op een tweetal
aspecten. Ten eerste moest de woonfunctie van de binnenstad, met
name het noordelijk deel, hersteld worden. Ten tweede moest de win
kelfunctie hersteld en verbeterd worden. Nu, twintig jaar na het ont
werp van de structuurschets, is het plan bijna voltooid en is Goes weer
in het bezit van een in zijn oude glorie herstelde en druk bezochte bin
nenstad.
Goes beleefde in de 15de eeuw haar
'gouden eeuw', als centrum van een
levendige zout- en lakenhandel. In
de daaropvolgende eeuwen begon
de stad aan een langzame neer
gang. Rond het begin van de twintig
ste eeuw bereikte Goes, evenals
vele andere provinciale steden, een
dieptepunt. Armoede en verpaupe
ring kenmerkten de straten. Met de
economische opleving van de jaren
'60 ontstonden ideeën om de stad
tot een industrieel-economisch cen
trum te maken. De stad moest aan
dit beeld worden aangepast. Dit leid
de in 1966 tot een saneringsplan
voor de binnenstad. Het plan zou uit
eindelijk leiden tot afbraak van een
groot deel van het oude centrum.
Zo rond 1970 vertrokken veel mid
denstanders uit het centrum naar de
'nieuwe' rand van de stad. Hierdoor
verloor het centrum zijn winkelfunc
tie. Het vestigen van kantoren en be
drijven in het centrum leidde daar
naast tot het verlies van de woon
functie. Het resultaat was dat de be
zoekersstroom naar het centrum
stagneerde en het 'kloppend' hart
van Goes stil viel. Deze ontwikkelin
gen leidden in 1972 tot het oprichten
van de 'Stuurgroep Voorbereiding
Structuurschets Binnenstad' onder
voorzitterschap van de wethouder
van Ruimtelijke ordening, Volkshuis
vesting en Openbare Werken L. H.
de Leeuw. Op 10 juni 1974 werd de
'Structuurschets Binnenstad Goes'
gepresenteerd. Sindsdien is men be
zig geweest met de restauratie, re
novatie en herbouw van dit oude
stadscentrum. Oud-Wethouder de
Leeuw heeft zich bijna twintig jaar
met de restauratie van de binnen
stad en de omliggende dorpskernen
bezig gehouden.
Inmiddels zijn er legio voorbeel
den van deze stadsvernieuwing te
zien. Naast de restauratie van de
vele historische woonhuizen en de
nieuwbouw in de gesaneerde wijken,
zijn er in Goes ook voorbeelden van
oude panden die een nieuwe
(woon)functie gekregen hebben,
waardoor zij behouden konden blij
ven. Voorbeelden hiervan zijn de Ja-
cobsschool, de Joanna kerk en de
houtschuren van de firma Dekker.
Veel van deze gebouwen zijn be
waard gebleven mede door inspan
ning van de Stichting Monumenten
Goes. Zij kocht in 1974 een aantal
panden in de Jacobsstraat op. De
restauratie van deze huizen vormde
het startsein voor het herstel van de
stad. Inmiddels is de stichting in het
bezit van een aantal belangrijke his
torische panden in en om Goes.
Wonen in houtloodsen
Een mooi voorbeeld van het behou
den van een waardevol pand door
middel van het aanpassen van zijn
functie is de voormalige houthandel
Dekker aan de A. Joachimkade.
Deze houtloodsen werden rond 1840
gebouwd en zijn een voorbeeld van
de schaalvergroting die de industrie
in de vorige eeuw doormaakte. Der-
De houtloodsen voor de verbouwing.
gelijke industriële monumenten wor
den tegenwoordig steeds vaker be
waard en gerestaureerd.
Het complex bestaat uit een vijftal
verschillende panden, die ten oosten
en westen van de Joachimkade ge
groepeerd zijn. De gebouwen zijn
voor het grootste gedeelte opgetrok
ken uit gepotdekselde vurenhouten
planken. De zadeldaken zijn gedekt
met rode Hollandse pannen. Opval
lend is één van de gebouwen aan de
oostzijde van de kade. De begane
grond is voor een deel opengewerkt
en de verdieping wordt gesteund
door pilasters ter hoogte van de ge
binten.
Dit complex stond aan het begin
van de jaren '80 ter discussie; moest
het gesloopt worden of bewaard blij
ven? Het geheel werd verkocht aan
een projectontwikkelaar. Tegelijker
tijd kwam een deel van het complex
op de monumentenlijst te staan,
waardoor het niet gesloopt kon wor
den. Uiteindelijk werden de hout
loodsen aan de Stichting Monumen
ten Goes verkocht. In samenwerking
met het architectenbureau Van
Doorn, werd er een serieus plan
voor het behoud van het complex
ontworpen. In het kader van de
stadsvernieuwing besloot¥nen de
loodsen om te bouwen tot 24 woon
eenheden. Op het omliggende ter
rein werden nog eens 64 nieuw
bouwhuizen gepland. In januari 1987
werd met de bouw gestart. Deze
duurde ruim een jaar en in mei 1989
werden de houtschuren opgeleverd.
Uitgangspunt van de verbouwing
was om het oorspronkelijke karakter,
zowel in het interieur als het exteri
eur, zo veel mogelijk intact te laten.
De twee belangrijkste kenmerken
waren de houtstructuur en het geslo-
