■KB
20
De Zuidhavenpoort.
ondanks die verliezen bezit de stad
nog talrijke monumenten. De drie
grootste stadspoorten, de Nobel-,
Noordhaven en Zuidhavenpoorten
zijn bewaard gebleven en dateren in
oorsprong uit de 14de eeuw. De No-
belpoort uit het begin van de 14de
eeuw wordt aangeduid als de meest
volledige stadspoort in Nederland uit
die periode. De Zuid- en Noordha
venpoorten beschermen de oude
stadstoegang te water en vormen
een schilderachtige gebouwengroep.
Stadhuis
Het stadhuis dateert in oorsprong uit
het eind van de 14de eeuw. In 1550-
1554 werd het belangrijk vergroot.
Fraai van vormgeving is de toren,
met op de spits het beeld van de
zeegod Neptunes. In de jaren 1775-
1779 werd de eerste verdieping aan-
Stadhuistoren met de topgevels van het
stadhuis.
gepast. De huidige trouwzaal en de
raadzaal werden voorzien van Lode-
wijk XV-interieurs. De bovenverdie
ping heeft een indrukwekkende be
kapping. Hier en in de aangrenzende
ruimten is het stadhuismuseum ge
vestigd.
Zierikzee telt nog twee molens:
den Haas (1727) en de Hoop (1850,
herbouwd 1876). Molen den Haas
staat op het Blauwe Bolwerk, het
restant van de oude stadsmuren.
Van de oude kerken resteert naast
de al genoemde Nieuwe Kerk de
Gasthuiskerk, in oorsprong de kapel
van het Sint Elizabethgasthuis. Deze
kerk werd in 1651 vergroot met een
galerij, met daaronder een koren
beurs. Voorts zijn er de Lutherse
Kerk (1755) en de Rooms-Katholie-
ke Sint Willibrorduskerk, die groten
deels uit de 19de eeuw dateert.
Twee hofjes kent Zierikzee, het Sint
Anthonieshofje en het Sint Jacobs-
hofje. Bij dit laatste ligt de uit 1804
daterende Vismarkt. Het uit 1524-
1526 daterende Gravensteen was
tot 1923 in gebruik als gevangenis.
Thans is hier het Maritiem museum
gehuisvest.
Woonhuizen
Het meest bekoorlijke onderdeel
van het monumentenbezit is echter
zonder twijfel de grote variëteit aan
woonhuizen, gecombineerd met het
vrijwel ongewijzigde stratenpatroon.
In de Meelstraat staat het zoge
naamde Tempelierenhuis met een
gevel in Brugse trant uit de 14de
eeuw. Verder moet hier volstaan
worden met het noemen van het
Burgerweeshuis, gevestigd in een
pand waarvan de voorgevels uit de
17de eeuw dateren en dat verbouwd
werd omstreeks 1730. In 1858 werd
hier het weeshuis gevestigd. In de
zomermaanden worden in dit pand
tentoonstellingen gehouden en dan
is ook de regentenkamer met het
fraaie goudleren belang te bezichti
gen.
Ontsierende reclame
Vanaf 1950 is het Zierikzeese ge
meentebestuur druk doende het mo
numentenbezit te restaureren. Danzij
de rijkssubsidies zijn thans alle grote
monumenten gerestaureerd. De
Zierikzeese burgerij heeft op bewon
derenswaardige wijze haar bijdrage
geleverd door de restauratie van
vele particuliere monumenten. De
toeristen, die deze oude Zeeuwse
havenstad bezoeken, hebben dan
ook alle gelegenheid het Zierikzeese
erfgoed te bewonderen. Maar de
toeristenstroom eist ook haar tol.
Een deel van de middenstand, in het
bijzonder een aantal horecagelegen
heden, ontsieren door hun opdringe
rige reclame het straatbeeld. Een
deel van het winkelbestand harmo
nieert door de gewijzigde onderpui
en met veel glas nauwelijks met de
Gravensteen.
overige monumenten. Een schrijnend
geval is het huis in het Vrijpoortje met
een zeer bijzondere 17de eeuwse
vakwerkgevel, die op instorten staat.
Het zijn dissonanten, die ons ervan
bewust doen zijn dat het nodig is
waakzaam te zijn en te blijven.
Zierikzee is door haar monumen
ten een oude stad waar het verleden
schijnbaar moeiteloos samengaat
met het heden. Een stad, die leeft
met haar verleden in de wereld van
nu. Het is met recht een parel aan
de Oosterschelde.
De heer H. Uil is streekarchivaris te
Zierikzee.