Walcheren krijg Atlantikwall Museum
15
G.M. Baijens
Langs de Zeeuwse kust zijn op verschillende plaatsen restanten te vin
den van de Atlantikwall, de enorme Duitse kustverdedigingslinie uit de
Tweede Wereldoorlog. De Europese Atlantische kust vormde toen de
westgrens van Hitiers Derde Rijk en om deze natuurlijke grens tussen
land en water tegen een geallieerde invasie te beschermen, werd in de
jaren 1942-'44 een gigantische keten van duizenden verdedigingswer
ken gebouwd.
Bunker 'verpakt'in vliedberg.
Deze Atlantikwall strekte zich uit van
de Noordkaap in Noorwegen tot
Biarritz aan de Frans-Spaanse
grens. In de geschiedenis is geen
enkel voorbeeld te vinden van een
kustverdedigingslinie van een derge
lijke omvang. In luttele jaren ont
stond met behulp van enorme hoe
veelheden beton, staal en andere
bouwmaterialen en door de inzet van
een 'leger' aan arbeidskrachten een
schier onneembare vesting. De At
lantikwall moest niet alleen invasies
vanuit zee kunnen weerstaan, maar
moest ook bestand zijn tegen aan
vallen vanaf het land en vanuit de
lucht. Dit verklaart de grote verschei
denheid aan bunkers, geschutsop-
stellingen, terreinhindernissen en
dergelijke, die in de bijna 5000 km
lange verdedigingslinie werden ver
werkt.
Rond havensteden, zoals Vlissin-
gen, was de verdediging het sterkst.
Havensteden werden als op zichzelf
staande verdedigingspunten in de
Atlantikwall opgenomen, en ook in
het achterland van versterkingen
voorzien. Tijdens het verloop van de
oorlog werd de immense Atlantikwall
slechts op twee plaatsen doorbro
ken. De eerste keer gebeurde dit op
6 juni 1944 tijdens de geallieerde
landingen in Normandië (D-day) en
de tweede keer was dat op Walche
ren, bij Westkapelle en Vlissingen op
1 november 1944.
De strijd om de Schelde
Walcheren en Zeeuwsch-Vlaanderen
beheersen door hun ligging aan de
mond van de Westerschelde de toe
gang tot Antwerpen. Daarom werden
deze strategisch van groot belang
zijnde gebieden tijdens de Tweede
Wereldoorlog extra zwaar verdedigd.
Vlissingen werd uitgebouwd tot een
ware vesting; de duinen en dijken
langs de hele Walcherse en West
Zeeuwsch-Vlaamse kust stonden vol
met bunkers, geschutsopstellingen
en andere verdedigingswerken.
De geallieerden kregen de voor
het verdere verloop van hun opmars
zo belangrijke havenstad Antwerpen
in september 1944 vrijwel onbescha-
Bunker langs de anti-tankgracht.
digd in handen, maar de havens wa
ren onbruikbaar zolang de Duitsers
het mondingsgebied nog bezet hiel
den. Omdat de geallieerde troepen
alleen konden beschikken over de
inmiddels ver van het front gelegen
provisorische invasiehavens in Nor
mandië, was het zaak om nog voor
het stormseizoen over Antwerpen te
kunnen beschikken. In september
1944 vielen geallieerden vanuit Bel
gië west Zeeuwsch-Vlaanderen bin
nen. De harde strijd om het gebied
duurde zeven weken en kostte dui
zenden mensenlevens, terwijl van
een groot aantal kernen alleen puin
hopen overbleven. Na deze zwaar
bevochten overwinning werd alle
aandacht gericht op de verovering
van Walcheren.
Om de verdediging van dit Zeeuw
se schiereiland te verzwakken wer
den op een viertal plaatsen de zee
dijken gebombardeerd, zodat vrijwel
het hele gebied onder water kwam te
staan. Daarna werd op 1 november
1944 na landingen vanuit zee de
Walcherse Atlantikwall bij Vlissingen
en Westkapelle doorbroken en kon
den via de smalle drooggebleven
strook grond achter de duinen de
overige verdedigingswerken langs
de Walcherse kust worden veroverd.
Een aanval via de smalle verbin-
dingsdam tussen Walcheren en
Zuid-Beveland en de daar aanwezi
ge schorren en slikken completeerde
de verovering van Walcheren. Nu lag
de vaarweg naar het zo belangrijke
Antwerpen open.
Na de oorlog
Na de oorlog zijn grote delen van de
Atlantikwall opgeruimd. De gemeen-
\c urm*-/
M fj4Mfr.il
wt. 0
